Ο νέος ιός μέσα από τη ματιά του δημογράφου

Ο νέος ιός μέσα από τη ματιά του δημογράφου

2' 58" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι στατιστικές σχετικά με τη θνητότητα της νέας πανδημίας είναι σαρωτικές. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα 2/3 των θανάτων αφορούν άνδρες, ενώ σχεδόν το 80% είναι άτομα άνω των 65 ετών. Οι ίδιες στατιστικές δείχνουν ότι η πιθανότητα να νοσήσει κανείς δεν επηρεάζεται σημαντικά από την ηλικία και το φύλο.

Με εξαίρεση τα παιδιά κάτω των 18 ετών, η ηλικιακή κατανομή των καταγεγραμμένων κρουσμάτων δεν διαφοροποιείται σημαντικά από την ηλικιακή δομή του πληθυσμού. O νέος ιός κάνει έντονες ηλικιακές διακρίσεις καθιστώντας ιδιαίτερα ευάλωτα τα άτομα μεγαλύτερων ηλικιών, και τους άνδρες.

Σε μια πρώτη ανάγνωση, η νέα πανδημία θα μπορούσε να αναδείξει την επικαιρότητα ενός ελαφρώς τροποποιημένου νέο-μαλθουσιανού αφηγήματος σχετικά με την αναγκαία μείωση του ηλικιωμένου πληθυσμού.

Ίσως η καθυστέρηση στη λήψη άμεσων μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού, ίσως η διστακτικότητα ορισμένων χωρών στο να επιλέξουν ανάμεσα στην οικονομία και την υγεία, ίσως ακόμα και αυτή η καθυστέρηση του ΠΟΥ να αναγνωρίσει την πανδημία να εδράζονται στην ανομολόγητη σκέψη ότι το τίμημα δεν θα είναι τόσο υψηλό αν το πληρώσουν οι ηλικιωμένοι και οι ασθενέστεροι.

Ίσως όμως ισχύσει το αντίθετο. Ίσως ο Covid-19 να αναδειχθεί σε έναν απροσδόκητο σύμμαχο των ηλικιωμένων.

Η κοινωνική αποστασιοποίηση και τα αυστηρά μέτρα κατ’ οίκον περιορισμού, πέρα από το πλήθος των (κοινωνικών, οικογενειακών, προσωπικών) κινδύνων που ανέδειξαν, συνέβαλαν στο να διαφανούν λύσεις εκεί που μέχρι χθες εντοπίζονταν μόνο προβλήματα.

Μέσα σε αυτές τις «εβδομάδες όπου συνέβησαν δεκαετίες» αλλάξαμε όχι μόνο τρόπο ζωής, αλλά και νοοτροπία, επαναπροσδιορίζοντας προτεραιότητες και επανεκτιμώντας αξίες. Αναπτύσσουμε ενσυναίσθηση με συναίσθηση.

Στην (σχεδόν ανέμελη) προ-κορωνοϊού ζωή, οι περισσότεροι συμπολίτες μας θα θεωρούσαν ηθικά δικαιολογημένη την επιλογή ασθενών με κριτήρια προσδόκιμου ζωής, αν η δυνατότητα παροχής βοήθειας ήταν περιορισμένη. Πρόκειται για μια ορθολογική απάντηση σε ένα θεωρητικό ερώτημα. Όταν όμως το ζήτημα έπαψε να είναι θεωρητικό, αλλά ετέθη αμείλικτο σε χώρες πολύ κοντά στη δική μας, η αξία της ανθρώπινης ζωής έπαψε να μετριέται με το πόσο ακόμα έχει να προσφέρει. Το δικαίωμα στην περίθαλψη και την υγεία επανέκτησε την καθολικότητά του και οι ανθρώπινες ζωές μετρούν το ίδιο όσα χρόνια κι αν προσμετρούν. Δεν είναι αυτή μία μεγάλη νίκη κατά του ηλικιακού ρατσισμού; Το μήνυμα «μένουμε σπίτι για να προστατεύουμε τους πιο ευάλωτους» δεν αποτελεί μια έμπρακτη κίνηση διαγενεακής αλληλεγγύης;

Κατά τη διάρκεια αυτών των λίγων σε αριθμό, αλλά μεγάλων σε διάρκεια εβδομάδων, βελτιώθηκε σημαντικά η ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, φαίνεται να μειώθηκαν τα κρούσματα εμφραγμάτων και εγκεφαλικών, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις ευρύτερης χρήσης ψηφιακών εφαρμογών από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και δοκιμάστηκε η τηλεργασία. Αν και η επιτυχία της τελευταίας ήταν αλλού μεγαλύτερη και αλλού μικρότερη, η ανάγκη συνέβαλε στο να καταρριφθούν ταμπού του παρελθόντος και να ανοίξει μια συζήτηση γύρω από τις εναλλακτικές δυνατότητες που ενδέχεται να παρέχει σε συγκεκριμένες ομάδες εργαζομένων. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, κάθε μια από αυτές τις αλλαγές συμβάλλει στην υγιή και ενεργό γήρανση, τα δύο βασικά εργαλεία αξιοποίησης του ηλικιωμένου πληθυσμού.

Ίσως, λοιπόν, αυτή η εμπειρία που απροετοίμαστοι κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε και που με τόσο βίαιο τρόπο βιώνουμε, αποτελέσει την καλύτερη μετάβαση για την διαχείριση των προκλήσεων που θέτει στην οικονομία και την κοινωνία μας η γήρανση του πληθυσμού. Ίσως ο ιός αποδειχθεί πιο πειστικός από τους δημογράφους και τους οικονομολόγους ως προς τις απαραίτητες για το μέλλον αλλαγές στην οργάνωση της ζωής, της κοινωνίας και της οικονομίας μας.

Αυτό που ζούμε είναι μεγάλο, μεγάλο σε ένταση, σε έκταση και σε συνέπειες. Η ζωή μετά τον Covid-19 σίγουρα δε θα είναι ίδια, σε κάποιους τομείς ας είναι καλύτερη. Αν μη τι άλλο, το χρωστάμε σε όλους όσοι χάθηκαν.

*Η Αλεξάνδρα Τραγάκη είναι Καθηγήτρια Οικονομικής Δημογραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή