Σύμπτωση; Διαίσθηση; Ειρωνεία της τύχης σίγουρα πάντως! Προτού ξεσπάσει η πανδημία, ο Βασίλης Ζηδιανάκης, επιμελητής μόδας, καλλιτεχνικός διευθυντής και συνιδρυτής με τον Στάμο Φαφαλιό του μη κερδοσκοπικού πολιτιστικού οργανισμού Atopos, είχε αρχίσει να ερευνά τη μάσκα και τη σχέση της με τη μόδα. «Εδώ και κάποια χρόνια βλέπαμε μάσκες στα ντεφιλέ, κυρίως σε σχεδιαστές που κατάγονταν από την Ασία και είχαν ζήσει ιούς όπως ο SARS. Η εταιρεία Gucci είχε βγάλει στην αγορά μάσκες εδώ και 2-3 χρόνια. Η διάσημη τραγουδίστρια Μπίλι Εϊλις φορούσε μια τέτοια μάσκα στην τελετή απονομής των βραβείων Γκράμι στα τέλη Ιανουαρίου. Βέβαια εκείνη διάλεξε να εμφανιστεί με μάσκα και με φαρδιά ρούχα σαν μια δήλωση προς το κοινό πως το σώμα της της ανήκει και θα δεν θα το εκθέτει ως μέρος του καλλιτεχνικού της image».
Δημιουργία του Craig Green, MA Collection 2012.
«Παράλληλα», συνεχίζει, «είχαμε δει να τη φορούν διαδηλωτές στο Χονγκ Κονγκ ώστε να μην καταγράφονται τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους. Το ίδιο, με εντελώς άλλη μάσκα, κάνουν και οι Anonymous. Αν πάμε πίσω στην ιστορία της Βενετίας, θα θυμηθούμε και την περίφημη μάσκα με τη μορφή πουλιού που ήταν για την προστασία των γιατρών από την πανούκλα», υπογραμμίζει. Χάρις στην ενασχόληση του Β. Ζηδιανάκη με τη μάσκα, που είχαμε δει και στην έκθεση της Atopos «Τέρατα και Σημεία στη Μόδα», το Pictoplasma, (η σπουδαιότερη πλατφόρμα διεθνώς στο θέμα του σχεδιασμού ανθρωπόμορφων ή μη φανταστικών χαρακτήρων), του απηύθυνε πρόσκληση να πάρει ο ιδιος μέρος σε ένα συνέδριο. Θα γινόταν την άνοιξη και να παρουσιάσει τη θεματική «Η Μάσκα και η Μόδα τον 21ο αιώνα». Το συνέδριο ανεβλήθη, αλλά θα πραγματοποιηθεί ψηφιακά μαζί με το φεστιβάλ τον Σεπτέμβριο.
Γιατρός με μάσκα πτηνού στη Βενετία.
Κάποιοι από εμάς πρωτογνωρίσαμε τον Βασίλη Ζηδιανάκη, με σπουδές εθνολογίας – ανθρωπολογίας και ιστορίας των πολιτισμών, χάρις στην εντυπωσιακή επιμέλεια που είχε κάνει στην έκθεση «Πτυχώσεις» του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, το 2004. Σίγουρα, όμως, οι περισσότεροι θυμούνται ακόμα την έκθεση «Χρααατς» πάλι στο Μπενάκη Πειραιώς, όπου η Atopos είχε παρουσιάσει τη μεγάλη της συλλογή με χάρτινα φορέματα της δεκαετίας του ’60. «Στο πλαίσιο της έρευνας που είχα κάνει τότε για το αφιέρωμα, είχα εντοπίσει μια πειραματική πρώτη ύλη που είχε η ΝΑSA για στολές αστροναυτών και αργότερα υιοθετήθηκε κατά κόρον για ιατρικά κλινοσκεπάσματα, στολές και βέβαια μάσκες. Το υλικό ανακαλύφθηκε το 1955 από ερευνητές της εταιρείας DuPont και συνδέεται στο περίφημο και πασίγνωστο σήμερα υλικό, το Tyvek· ένα μη υφασμένο ύφασμα».
Η Μπίλι Αϊλις.
Η ιδέα να καταπιαστεί με τα προστατευτικά ρούχα ενδυναμώθηκε και από την πλούσια συλλογή της Atopos που περιλαμβάνει το αντιανεμικό ανδρικό τζάκετ με τον παγκόσμιο χάρτη το οποίο σχεδιάστηκε από τη Λέσλι Τζόρνταν το 1986 αλλά και ενδύματα από σχεδιαστές όπως ο Χουσεΐν Τσαλαγιάν, ο Χέλμουτ Λανγκ και ο Ούγκο Μπος. Μέσα στην καραντίνα ο επιμελητής είδε όλα αυτά τα κομμάτια για πρώτη φορά με εντελώς διαφορετική οπτική και ξεκίνησε να δουλεύει με την ομάδα του μια μελλοντική ψηφιακή έκθεση.
«Η τέχνη σίγουρα προηγείται της ζωής, αλλά και η μόδα ακολουθώντας την τέχνη, βαδίζει γρηγορότερα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, λοιπόν, ότι η μάσκα είχε μπει στις συλλογές των σχεδιαστών νωρίτερα», τονίζει. Και τι θα συμβεί στη μόδα με την πανδημία; «Ετσι και αλλιώς όλα είχαν αλλάξει τον τελευταίο καιρό, καθώς η βιομηχανία μόδας βρέθηκε στο στόχαστρο για την τεράστια σπατάλη πόρων και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Τώρα έρχονται ακόμα μεγαλύτερες αλλαγές ελπίζω».