Το απόγευμα είναι μαγευτικό, ένα ελαφρύ αεράκι διώχνει τις νωπές μνήμες από τον πρώιμο μαγιάτικο καύσωνα, ο ήλιος βουτάει αργά προς τη δύση βαθαίνοντας τα χρώματα του λεκανοπεδίου. Στον λόφο του Αϊ-Γιάννη, στα όρια μεταξύ Δήμου Αθηναίων και Δήμου Δάφνης – Υμηττού, το σχετικά πρόσφατα διαμορφωμένο πλάτωμα μπροστά από το 8ο Δημοτικό Σχολείο, μία από τις καλύτερες «βεράντες» της πρωτεύουσας με άπλετη εντυπωσιακή άμεση θέα στην Ακρόπολη, στου Φιλοπάππου, τον Λυκαβηττό, έχει γίνει στέκι νέων και όχι μόνο. Παρέες εφήβων, ζευγαράκια, μοναχικοί περιπατητές, άνθρωποι της γειτονιάς, ομάδες μικρότερων αγοριών και κοριτσιών, νέοι με αυτοκίνητα ή μοτοσικλέτες κατακλύζουν τον χώρο.
Μπιρίτσα με θέα στην Ακρόπολη.
Οι περισσότεροι κάθονται στο πέτρινο πεζούλι στην κορυφογραμμή, άλλοι στέκονται σε πηγαδάκια πιο πίσω. Συζητούν πίνοντας τον καφέ, το αναψυκτικό ή την μπίρα τους. Θα μείνουν εκεί, πίνοντας κι άλλους καφέδες, νερά, καταναλώνοντας τα σνακ που φέρνουν μαζί τους σε πλαστικές σακούλες μέχρι ο ήλιος να κρυφτεί πίσω από το Ορος Αιγάλεω και το σούρουπο να σβήσει αργά τα περιγράμματα του τοπίου. Τα απομεινάρια του καθημερινού αυτού ξεσκάσματος, που απολαμβάνουν όλοι οι συμμετέχοντες, χαλαρωμένα και ήρεμα, σε ένα σχεδόν γενικευμένο κλίμα ευφορίας, ορατά παντού. Ενα παχύ στρώμα από άδεια πλαστικά μπουκάλια, τενεκεδάκια αναψυκτικών και μπίρας, χάρτινα και πλαστικά κύπελλα, χαρτοσακούλες, καλαμάκια, πώματα, χαρτομάντιλα, εκτείνεται κάτω από το πεζούλι και προς τα πρανή του λόφου. Πολλά είναι παρατημένα πάνω στο πεζούλι, άλλα πεταμένα κοντά του ή πίσω, μέσα στα χώματα και τα ξερά πλέον χόρτα.
Ανθρωποι ανενόχλητοι μέσα στο ρυπαρό αλλά οικείο περιβάλλον. Αλλά οι δικοί μας πεζόδρομοι, οι δικές μας αλάνες, δεν είναι και η αυλή μας, ο δημόσιος κοινός χώρος δεν μας απασχολεί, ως εκ τούτου μπορεί να μετατραπεί και σε χωματερή.
Ξεκούραση με σνακ στα πεζούλια των λόφων.
Στην ίδια περιοχή, στο ευρύ φυσικό διάζωμα πάνω από την εκκλησία του Αϊ-Γιώργη στον Νέο Κόσμο, από όπου αγναντεύει κανείς όλα τα νότια προάστια και τον Πειραιά, όπως και στο δρομάκι με πεζούλια που οδηγεί στον υψηλό βράχο – στέκι των ρομαντικών, η εικόνα είναι ίδια. Πίσω από τα πεζούλια και κάτω από τον βράχο σκουπίδι πλαστικό, γυάλινο, χάρτινο, θρυμματισμένο, πατημένο, χύμα και χύδην. Ομως όταν βρίσκεσαι εκεί ψηλά, πάνω στον βράχο, το βλέμμα δεν χαμηλώνει, απλώνεται προς το μακρινό στραφτάλισμα του Σαρωνικού που ανοίγεται πέρα από το τσιμεντένιο θερμό κορμί της στεριάς, γυαλιστερός, ολόδροσος, και προς τα σύννεφα που προσπερνούν με μορφές παραμυθητικών μάγων.
Επιβλητική είναι και η θέα από μια άλλη «κρυφή» βεράντα στα Τουρκοβούνια, κάτω από το Ησυχαστήριο του Προφήτη Ηλία στο Γαλάτσι. Ολη η βόρεια και η δυτική Αθήνα εκτείνεται σε διαστάσεις που κόβουν την ανάσα ώς τα ριζά της Πάρνηθας. Πανέμορφη θέα. Μαγεία να στέκεσαι και να την αγναντεύεις με το ηλιοβασίλεμα ή με το σούρουπο. Αυτό κάνουν, ήσυχοι, γοητευμένοι, οι δεκάδες νέοι που κάθονται στο πεζούλι ή στέκονται όρθιοι ολόγυρα. Ζεστή, φιλική η παρουσία τους, καθηλωτικές οι σκούρες σιλουέτες τους πάνω στον ροδαλό ουρανό. Ομως το σκουπίδι, σκουπίδι. Ξέχειλος ο κάδος, σχεδόν θαμμένος κάτω από έναν μικρό λόφο από πλαστικά κύπελλα, τενεκεδάκια, σακούλες.
Οταν ένας κάνει την αρχή, εύκολα άλλοι ακολουθούν.
Θα πει κάποιος, και τι να κάνουν; Πού να ακουμπήσουν το άδειο μπουκαλάκι; Ο σκουπιδότοπος προσκαλεί. Κύρια η ευθύνη της πολιτείας, αλλά ευθύνη έχει και ο πολίτης. Αν ο πρώτος και ο επόμενος έπαιρναν μαζί τους τα σκουπίδια που δημιούργησαν, ίσως να μην ήταν ίδια η εικόνα. Ολα είναι αναμενόμενα και κατανοητά: η διάθεση του κόσμου να μετατρέψει σε αυτοσχέδιο καφενείο –μια και τα καφέ είναι ακόμη κλειστά– όλα τα σημεία με θέα, ταράτσες εγκαταλελειμμένων και μη κτιρίων, βραχάκια στην κορυφή λοφίσκων, παγκάκια σε πάρκα· η αδυναμία των δήμων να κρατούν καθαρό έναν χώρο που γεμίζει τάχιστα με απορρίμματα· η δυσαρέσκεια των εργαζομένων στην καθαριότητα που δεν αρκούν. Αλλά ο πολιτισμός, από τα πιο επείγοντα για μια χώρα ζητήματα, δεν μπορεί να ηττάται συνεχώς από προσχήματα.
Δυο αντίστροφα, θετικά παραδείγματα, που αποδεικνύουν ότι ο πολιτισμός διδάσκεται. Σε μια άλλη φυσική «βεράντα» στον λόφο του Αϊ-Γιάννη, ένα μικρό πλάτωμα από βράχους, δεν υπάρχουν συνήθως σκουπίδια. Ο,τι απορριφθεί, το μαζεύει περίοικος και οι περιπατητές σέβονται τον χώρο. Στον Λυκαβηττό, τόσο στο μεγάλο πάρκινγκ έξω από το θέατρο όπου κατά τα ηλιοβασιλέματα επικρατεί συνωστισμός και δεν πέφτει καρφίτσα στο πέτρινο πεζούλι, όσο και στα παγκάκια δίπλα στον δρόμο που κυκλώνει τον λόφο, δεν υπάρχουν πουθενά σκουπίδια. Ομως υπάρχουν παντού κάδοι ή και απλές μαύρες σακούλες, δεμένες σε κορμούς δέντρων.