Σε μεγάλο ασθενή του κορωνοϊού μετατρέπονται οι αστικές συγκοινωνίες της πρωτεύουσας ύστερα από ένα εξαιρετικά ενθαρρυντικό πρώτο δίμηνο του έτους, οπότε η κίνηση και τα έσοδα εκτοξεύθηκαν. Τα μέτρα περιορισμού των μετακινήσεων που επιβλήθηκαν λόγω της πανδημίας οδήγησαν στη μείωση της επιβατικής κίνησης κατά 96% και πτώση των εισπράξεων σε ποσοστό άνω του 90%.
Το βασικότερο στοίχημα που καλούνται οι συγκοινωνιακοί φορείς να κερδίσουν είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης του επιβατικού κοινού, εγχείρημα ιδιαίτερα δύσκολο με δεδομένο ότι ο φόβος δεν αντιμετωπίζεται με μέτρα.
Την ίδια στιγμή, με στόχο τη διευκόλυνση των πολιτών και σε μια προσπάθεια προσέλκυσης επιβατών, η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει σε μείωση της τιμής του εισιτηρίου, η οποία θα τεθεί σε ισχύ αύριο.
Το υπουργείο Υποδομών και ο ΟΑΣΑ (Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών) δεν ήταν απόλυτα προετοιμασμένοι για την παραπάνω κίνηση, καθώς λίγες ημέρες πριν από την ενεργοποίηση της μειωμένης τιμής, δεν είχε ολοκληρωθεί ακόμη ο πλήρης κατάλογος με τις νέες τιμές του συνόλου των προϊόντων κομίστρου (κάρτες απεριορίστων διαδρομών) του ΟΑΣΑ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, η εισήγηση του υπουργείου Υποδομών για μείωση της τιμής του ενιαίου εισιτηρίου στο 1,20 ευρώ από 1,40 ευρώ που ισχύει σήμερα έχει γίνει δεκτή από το υπουργείο Οικονομικών, το οποίο είναι αρμόδιο για την έγκριση της τιμής του κομίστρου των αστικών συγκοινωνιών. Αποτέλεσμα είναι η τιμή του εισιτηρίου να φτάσει στα επίπεδα του Σεπτεμβρίου του 2014 οπότε και μειώθηκε κατά 14,2% για να διαμορφωθεί στο 1,20 ευρώ από 1,40 ευρώ.
Η απόφαση τότε ελήφθη λόγω οικονομικής συγκυρίας, ενώ αποτέλεσε και μέσο προσέλκυσης επιβατών. Η τιμή επέστρεψε στα σημερινά επίπεδα τον Ιανουάριο του 2016 οπότε και διαμορφώθηκε στο 1,40 ευρώ. Τον Ιανουάριο του 2009 η τιμή του εισιτηρίου ήταν ένα ευρώ (αυξήθηκε από τα 0,80 ευρώ). Στη συνέχεια η επόμενη αύξηση, που κρίθηκε απαραίτητη για τη βιωσιμότητα των συγκοινωνιακών φορέων, επιβλήθηκε τον Φεβρουάριο του 2011 και έφτασε στο 1,40 ευρώ.
Το 2020 μπήκε δυναμικά για τις εταιρείες του ΟΑΣΑ, καθώς οι επιδόσεις του πρώτου διμήνου ήταν εξαιρετικές. Ειδικότερα τα έσοδα από πωλήσεις υπηρεσιών το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου ανήλθαν σε 29,6 εκατ. ευρώ έναντι 26,2 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2019 (αύξηση 13%). Τα έσοδα από πωλήσεις προϊόντων κομίστρου (εισιτήρια και χρονικές κάρτες) για τις ΟΣΥ (Οδικές Συγκοινωνίες) το παραπάνω δίμηνο διαμορφώθηκαν στα 14,3 εκατ. ευρώ έναντι 12,6 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2019, παρουσιάζοντας αύξηση 14%. Η εικόνα αυτή οφείλεται στην αύξηση των εσόδων από χρονικές κάρτες κατά 24,9% και στην αύξηση των εσόδων από εισιτήρια κατά 6,1%. Στα μέσα σταθερής τροχιάς (ΣΤΑΣΥ) τα έσοδα από πωλήσεις προϊόντων κομίστρου (εισιτήρια και χρονικές κάρτες) διαμορφώθηκαν στα 14,5 εκατ. ευρώ από 13 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο δίμηνο του 2019, καταγράφοντας αύξηση 11,9%, η οποία οφείλεται σε ενίσχυση των εσόδων από εισιτήρια (7,4%) και από κάρτες (18,6%).
Είναι ενδεικτικό ότι μόνο κατά το πρώτο δίμηνο του έτους τα έσοδα των ΟΣΥ σε μία ημέρα διαμορφώνονταν σε 238.333 ευρώ, έναντι 23.833 ευρώ την ημέρα κατά τη διάρκεια της καραντίνας (σχεδόν το σύνολο του Μαρτίου και όλο τον Απρίλιο). Αντίστοιχα στις ΣΤΑΣΥ από 241.666 ευρώ που εισέρχονταν στα ταμεία τους το πρώτο δίμηνο του έτους σε ημερήσια βάση, αυτά έπεσαν στις 24.166 ευρώ την ημέρα, κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης κυκλοφορίας.
Υπενθυμίζεται ότι ο ΟΑΣΑ το δίμηνο Μαρτίου – Απριλίου είχε απώλειες πάνω από 25 εκατ. ευρώ, ενώ το ποσοστό μείωσης των εσόδων έφτασε το 60% τον Μάρτιο, για να ξεπεράσει το 90% τον Απρίλιο. Τα έσοδα των συγκοινωνιών παρουσίασαν αύξηση το 2018 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, η οποία όμως προήλθε από την καταβολή των δαπανών από τα υπουργεία και από πρόστιμα, και όχι από τις πωλήσεις εισιτηρίων και καρτών.
Τα στοιχεία
Είναι ενδεικτικό ότι τα έσοδα των ΟΣΥ το 2018 από πωλήσεις εισιτηρίων ανήλθαν σε 49,1 εκατ. ευρώ, ενώ η εταιρεία εισέπραξε 25,4 εκατ. ευρώ από κάρτες και 19,6 εκατ. με τη μορφή αποζημίωσης από υπουργεία για την παροχή υπηρεσιών (μειωμένα εισιτήρια ΑμεΑ, μαθητών κ.λπ.). Το 2017 οι ΟΣΥ είχαν εισπράξει 44,1 εκατ. από εισιτήρια, 31 εκατ. ευρώ από κάρτες και μόλις 6,9 εκατ. από τα υπουργεία. Αντιστοίχως, η επιβατική κίνηση κινείται πτωτικά από το 2014 μέχρι και το 2018 – για το 2019 δεν υπάρχουν διαθέσιμα συνολικά στοιχεία. Ειδικότερα, το 2014 σε όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς επιβιβάστηκαν 651,095 εκατ. άτομα, την επόμενη χρονιά 630,951 εκατ., το 2016 περιορίστηκαν σε 612,981 εκατ. οι επιβιβάσεις. Το 2017 βρήκε τις συγκοινωνίες σε στασιμότητα ως προς την επιβατική κίνηση (613,827 εκατ. επιβάτες). Το 2018 οι επιβιβάσεις διαμορφώθηκαν στα 606,686 εκατ. άτομα.
Η καθιέρωση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου καθυστέρησε σημαντικά να παράσχει μια σταθερότητα σε επίπεδο εσόδων, κυρίως λόγω των προβλημάτων κατά το αρχικό στάδιο εφαρμογής του. Τα πρώτα θετικά δείγματα έκαναν την εμφάνισή τους στις αρχές του έτους, πορεία η οποία ανακόπηκε από την πανδημία.