Kωνσταντίνος Ξενάκης: Η σύζευξη τέχνης, επιστήμης και φιλοσοφίας

Kωνσταντίνος Ξενάκης: Η σύζευξη τέχνης, επιστήμης και φιλοσοφίας

2' 10" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Με φώναζε «Margot», με τη γνωστή βραχνάδα στη φωνή του, και εγώ πάντοτε τον αποκαλούσα με σεβασμό «Maitre». Οι συζητήσεις μας ξεκινούσαν στα ελληνικά, για να τις μπολιάσει με γαλλικές φράσεις, αραβικές λέξεις που θυμόταν από το πατρογονικό Κάιρο και αγγλικούς ιδιωματισμούς. Ο Κωνσταντίνος Ξενάκης, που έφυγε πριν από λίγες ημέρες από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών, ήταν ένας πολίτης του κόσμου και την ίδια στιγμή βαθύτατα Ελληνας: «Ναι, έχω συνείδηση ελληνική, όχι με τη στενή εθνική έννοια, αλλά με την ουμανιστική. Ως καλλιτέχνης, αυτό που με ενδιέφερε διαχρονικά ήταν ο άνθρωπος, το πεπρωμένο του, οι αναζητήσεις του, οι περιπέτειές του σε κάθε εποχή», μου έλεγε.

Γεννημένος το 1931 στο Κάιρο, έζησε και αυτός τις δοκιμασίες του 20ού αιώνα: αν και γεννήθηκε σε εύπορη ελληνική οικογένεια, είδε τη ζωή του να ανατρέπεται. Οι Ξενάκηδες έχασαν τα πάντα όταν οι Αιγύπτιοι εθνικοποίησαν την περιουσία τους και εκείνος βρέθηκε ξαφνικά απένταρος στο Παρίσι, όπου είχε πάει για να σπουδάσει ζωγραφική. Η ξαφνική πτώχευση έφθειρε τόσο πολύ τους γονείς του, που πέθαναν και οι δύο πολύ σύντομα. Εκείνος, οπλισμένος με καταπληκτικά γαλλικά και γερή ψυχική κράση, ενεγράφη στη Σχολή Αρχιτεκτονικής και Διακόσμησης Εσωτερικών Χώρων και άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα ζωγραφικής στην Academie de la Grande Chaumiere.

Kωνσταντίνος Ξενάκης: Η σύζευξη τέχνης, επιστήμης και φιλοσοφίας-1

Λεπτομέρεια από έργο του που θα παρουσιαστεί στον Πόρο.

Ο Ξενάκης χρησιμοποίησε την τέχνη ως σύζευξη. Στον κατάλογο μιας έκθεσης που πραγματοποίησε για τα Δημήτρια, στη Θεσσαλονίκη, έγραφε: «Θεωρώ τον εαυτό μου κρίκο μεταξύ πολλών πεδίων, όπως η επιστήμη, η πολιτική, η κοινωνία. Είμαι “ανάμεσα”, πλάθω Ιστορία, είμαι εδώ για να δημιουργήσω καινούργια εδάφη ελευθερίας. Ξεκινώ από το μηδέν για να φτιάξω έναν καινούργιο κόσμο, που μας επιτρέπει να βλέπουμε διαφορετικά την πραγματικότητα μέσα στην οποία ζούμε». Οταν οι άλλοι εικαστικοί πήγαν με τα ρεύματα του καιρού τους, ο Ξενάκης κράτησε μονάχα όσα στοιχεία τον ενδιέφεραν και δεν σταμάτησε να πειραματίζεται.

Αν και ξεκίνησε από τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό, πέρασε από την κινητική τέχνη στα readymade αντικείμενα. Τον ενδιέφεραν η διάδραση και η σχέση της τέχνης με το φως. Τον Μάη του ’68 βγήκε στα οδοφράγματα. Το 1971, μεσούσης της χούντας, παρουσίασε μια εικαστική δράση στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Αθήνας, που έχει μείνει ιστορική. Αργότερα, στράφηκε προς τη σημειολογία και ανέπτυξε έναν δικό του οπτικό κώδικα, με σύμβολα οδικής κυκλοφορίας, γράμματα του αλφαβήτου, ιερογλυφικά, μαθηματικά και χημεία. Δυστυχώς, πέθανε προτού προλάβει να δει την τελευταία του έκθεση, στον Πόρο. Στην γκαλερί CITRONNE, η οποία συνεχίζει την ετήσια συνεργασία της με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου, παρουσιάζονται αυτό το καλοκαίρι έργα του Ξενάκη, κολάζ, χάρτες και βιβλία – αντικείμενα, υπό τον γενικό τίτλο «Ελλάδα. Κώδικες γραφής».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή