Επαρκές νομικό πλαίσιο υπάρχει, ανεπαρκής όμως είναι η εφαρμογή του και στο θέμα της απόδοσης ιθαγένειας στα παιδιά δεύτερης γενιάς μεταναστών. Οι μεγάλες καθυστερήσεις και οι γραφειοκρατικές δυσκολίες εμποδίζουν την ομαλή ένταξή τους αλλά και τη συνέχιση των σπουδών τους.
Οι προβλεπόμενες από τον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας προθεσμίες για την απόδοση ελληνικής ιθαγένειας δεν εφαρμόζονται στην πράξη. Ενώ προβλέπεται ότι η απόφαση πρέπει να βγαίνει σε έξι μήνες για τους ανηλίκους και σε ένα έτος για τους ενηλίκους, σε ορισμένες περιπτώσεις η αναμονή φτάνει τα τέσσερα χρόνια από την κατάθεση του αιτήματος. Ακόμα, ενώ το χρονικό περιθώριο για την πραγματοποίηση συνεντεύξεων πολιτογράφησης (απόκτηση ιθαγένειας εφόσον πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις όσον αφορά την παραμονή και εργασία στην Ελλάδα) είναι ένας χρόνος, πολλές φορές οι αιτούντες περιμένουν έως και πέντε χρόνια.
Οι μεγάλες καθυστερήσεις οφείλονται κυρίως στην υποστελέχωση των υπηρεσιών, η οποία προκύπτει από την επιθυμία των υπαλλήλων να μεταταχθούν σε άλλο τμήμα. Στην πραγματικότητα πρόκειται για φαύλο κύκλο: οι υπάλληλοι θέλουν να φύγουν λόγω του μεγάλου φόρτου εργασίας, αλλά έτσι ο όγκος της δουλειάς αυξάνεται περαιτέρω για όσους μένουν πίσω.
Παράλληλα, οι επιτροπές πολιτογράφησης που πραγματοποιούν τις συνεντεύξεις με τους αλλοδαπούς συνεδριάζουν ελάχιστες φορές σε σχέση με τις ανάγκες, με αποτέλεσμα οι υποψήφιοι να αναγκάζονται να περιμένουν χρόνια. Οι πληροφορίες για θέματα ιθαγένειας δεν «φτάνουν» στους ενδιαφερομένους, αφού δεν αναρτώνται στο Διαδίκτυο, ενώ η νομοθεσία αλλάζει πολύ συχνά.
Ενα πολύ σημαντικό πρόβλημα είναι, επίσης, ότι τα στοιχεία ταυτότητας, όπως το ονοματεπώνυμο, γράφονται με λάθη στα επίσημα έγγραφα και στη συνέχεια, για να διορθωθεί το λάθος, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να προσφύγει στο δικαστήριο.
Τα παραπάνω προκύπτουν από έκθεση της οργάνωσης Generation 2.0 RED, για την παρουσίαση των πιο σημαντικών χρόνιων ζητημάτων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά δεύτερης γενιάς μεταναστών στην απόκτηση ιθαγένειας. Τα στοιχεία της έκθεσης συγκεντρώθηκαν, εκτός των άλλων, και βάσει των συναντήσεων και της τηλεφωνικής επικοινωνίας με τους προϊσταμένους των διευθύνσεων Ιθαγένειας (ΔΙ) του υπουργείου Εσωτερικών στην περιοχή της Αττικής, από τον Νοέμβριο 2019 έως τον Ιούλιο 2020.