Οι ιχνηλάτες των στενών επαφών και της αλήθειας

Οι ιχνηλάτες των στενών επαφών και της αλήθειας

7' 46" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η θητεία του στο Λιμενικό ξεκίνησε στα πλωτά περιπολικά κι έπειτα από πέντε χρόνια στη θάλασσα συνεχίστηκε στην υπηρεσία εναερίων μέσων. Ωσπου στις αρχές Αυγούστου ο επικελευστής Ιωάννης Ανυφαντής κλήθηκε μαζί με άλλους συναδέλφους του να συνδράμει σε μια απρόσμενη αποστολή. Αποσπάστηκε σε έναν χώρο, ο οποίος σε πρώτη ματιά μοιάζει με τηλεφωνικό κέντρο. Το έργο του εκεί, όμως, στη δίνη της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, είναι πιο απαιτητικό από όσο ακούγεται. Πρέπει να βοηθήσει τους συνομιλητές του να ξεπεράσουν κενά μνήμης και να ανακαλέσουν τις πιο πρόσφατες κινήσεις τους. Ταυτόχρονα μπορεί να χρειαστεί να ιχνηλατήσει την ειλικρίνειά τους και το κυριότερο: πρέπει να τους πείσει να τον εμπιστευθούν.

Ως προσωπικό του Κέντρου Ιχνηλάτησης για τη νόσο COVID-19 στο κτίριο «Φάρος» της Πολιτικής Προστασίας πρέπει να αναζητήσει και να ενημερώσει τις στενές επαφές επιβεβαιωμένων κρουσμάτων. Σε μία πρόσφατη περίπτωση που κλήθηκε να χειριστεί, μία νεαρή μόλις επέστρεψε από διακοπές, συνάντησε συγγενείς της, έκατσε σε οικογενειακό τραπέζι και έπειτα βρέθηκε θετική στον ιό. Συνολικά 14 άτομα νόσησαν σε αυτή την αλυσίδα της μετάδοσης. «Μίλησα με όλους», λέει ο κ. Ανυφαντής. «Η τελευταία κλήση ήταν με τον γηραιότερο της οικογένειας, 84 ετών. Οταν τον πήρα ήταν στο νοσοκομείο, τον άκουσα να βαριανασαίνει και να ζορίζεται να απαντήσει».

Οι αρνητές του ιού

Οι ιχνηλάτες των στενών επαφών και της αλήθειας-1
Οι ιχνηλάτες των στενών επαφών και της αλήθειας-2

Η φόρμα διερεύνησης κρούσματος COVID-19 (πάνω), την οποία συμπληρώνουν τα μέλη στο Κέντρο Ιχνηλάτησης. Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ

Βασικό μέλημα των ιχνηλατών είναι να χαρτογραφήσουν όσο πιο γρήγορα γίνεται την πιθανή πορεία εξάπλωσης της νόσου, να ανιχνεύσουν πιθανές εστίες υπερμετάδοσης σε μια μικρή κοινωνία ή έναν χώρο εργασίας και να θέσουν σε καραντίνα όσους έχουν εκτεθεί άμεσα. Οσο παράδοξο κι αν φαίνεται, η δουλειά τους το τελευταίο διάστημα έχει γίνει πιο δύσκολη. Πλέον έχουν να αντιμετωπίσουν και τους αρνητές του ιού. 

«Τον Μάρτιο ο κόσμος ήταν πολύ τρομαγμένος και πολύ συνεργάσιμος. Περίμενε το τηλεφώνημα και ήταν σε θέση να μιλήσει για τις στενές επαφές του πιο εύκολα» λέει στην «Κ» η αστυφύλακας Σάντυ Οικονόμου, η οποία υπηρετούσε στην Αμεση Δράση προτού αποσπαστεί στο Κέντρο Ιχνηλάτησης. «Τώρα οι θεωρίες συνωμοσίας έχουν αυξηθεί, κάποιοι δεν πιστεύουν ότι υπάρχει ιός. Πρόσφατα μίλησα με έναν άνθρωπο ο οποίος ήταν ασυμπτωματικός, είχε ενημερωθεί ότι το τεστ του βγήκε θετικό και δεν το δεχόταν. Ελεγε ότι δεν πιστεύει στη διαδικασία».

Μετά τις πρόσφατες αποσπάσεις των 20 λιμενικών η ομάδα στο Κέντρο Ιχνηλάτησης της Πολιτικής Προστασίας απαρτίζεται από 70 μέλη. Καθημερινά φτάνει σε αυτούς μια λίστα από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας με τα θετικά κρούσματα. Εκεί αναγράφονται το ονοματεπώνυμο, η διεύθυνση κατοικίας και το κινητό τηλέφωνο κάθε ατόμου, καθώς και η ημερομηνία λήψης δείγματος. Συνήθως η ιχνηλάτηση των στενών επαφών ολοκληρώνεται μέσα σε 24 ή 48 ώρες. Τον Μάρτιο, όσο ήταν σε ισχύ τα περιοριστικά μέτρα στις μετακινήσεις των πολιτών, σε κάθε θετικό κρούσμα αντιστοιχούσαν κατά μέσον όρο 2 με 3 στενές επαφές. Πλέον, αυτός ο αριθμός έχει ανεβεί στις 8 με 9.

Το πόσο γρήγορα θα εντοπιστούν και θα ενημερωθούν όλοι αυτοί εξαρτάται κυρίως από τον βαθμό συνεργασίας κάθε ανθρώπου ο οποίος έχει βρεθεί θετικός. «Βασιζόμαστε στην ειλικρίνεια κάθε κρούσματος. Αν δεν είναι συνεργάσιμος ένας άνθρωπος ίσως και να το χάσουμε», λέει ο πυρονόμος Ηλίας Βελισσάρης, ο οποίος μέχρι πρότινος υπηρετούσε στη Διεύθυνση Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού. «Μια ιχνηλάτηση γίνεται από το τηλέφωνο, είναι απρόσωπη, πρέπει και με τις κατάλληλες τεχνικές να βρούμε την αλήθεια».

Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να επιμείνουν στο ακουστικό. Ορισμένα τηλεφωνήματα έτυχε να διαρκέσουν έως και δύο ώρες. Ισως επαναδιατυπώσουν μια ερώτηση, ή καταφέρουν να προσεγγίσουν την αλήθεια ρωτώντας το ίδιο πράγμα σε μία από τις επαφές κάποιου κρούσματος. «Τα νέα παιδιά μας βοηθούν πολύ, καταλαβαίνουν το πρόβλημα. Μόνο όταν ακούν ότι θα πρέπει να μπουν σε καραντίνα απογοητεύονται», λέει η κ. Οικονόμου.

Αποφυγή στίγματος

Οι ιχνηλάτες που μίλησαν στην «Κ» επισημαίνουν ότι οι κλήσεις τους δεν γίνονται για την αναζήτηση ενόχων. Δεν ανακρίνουν τον συνομιλητή τους. Στην άλλη γραμμή έχουν ασθενείς και ανθρώπους που εκτέθηκαν στον ιό και πιθανώς να νοσήσουν. Μπορεί να χρειαστεί να τους καθησυχάσουν και να αφουγκραστούν τους φόβους τους. Οι αριθμοί από τους οποίους καλούν είναι ορατοί, λένε το όνομά τους και εξηγούν ότι δεν ψάχνουν προσωπικά δεδομένα. Δεν θα ζητήσουν για παράδειγμα το ΑΦΜ κάποιου. Αυτές οι διευκρινίσεις είναι συχνά απαραίτητες, ειδικά σε πιο ηλικιωμένους ανθρώπους οι οποίοι φοβούνται ότι μπορεί να τους καλεί κάποιος απατεώνας.

Οπως επισημαίνουν οι ιχνηλάτες, λόγω ιατρικού απορρήτου, δεν αποκαλύπτουν ποτέ τα στοιχεία του ανθρώπου που βρέθηκε θετικός, ακόμη κι αν κάποιοι τους ρωτούν επίμονα «ποιος με κόλλησε;». Σε ορισμένες περιπτώσεις μέχρι και μέλη τοπικών φορέων επέμεναν να μάθουν τα ονόματα των κρουσμάτων. Τα αιτήματά τους δεν ικανοποιήθηκαν.

Το ζητούμενο είναι να μην υπάρξει στιγματισμός. Αυτό, όμως, δεν είναι πάντοτε εφικτό. Ενδεικτικά αναφέρουν ότι ένας τουρίστας βρέθηκε θετικός στον ιό και ο ίδιος ενημέρωσε τον ιδιοκτήτη του διαμερίσματος Airbnb που νοίκιαζε στην Αθήνα. Ακολούθησε συνέλευση στην πολυκατοικία και οι υπόλοιποι ένοικοι εμφανίστηκαν στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής απαιτώντας ο τουρίστας να απομακρυνθεί από το κτίριο. «Βάσει κανονισμών ο άνθρωπος μπορούσε να παραμείνει στο διαμέρισμα που είχε ήδη μισθώσει και να ολοκληρώσει εκεί την καραντίνα», λέει στην «Κ» στέλεχος της Πολιτικής Προστασίας. «Ο ιός δεν διαπερνάει τους τοίχους».

Σύνθετες αναζητήσεις σε ξενοδοχεία και ιστιοπλοϊκά

Οι ιχνηλάτες των στενών επαφών και της αλήθειας-3

Στον ίδιο όροφο στο κτίριο «Φάρος» της Πολιτικής Προστασίας, αλλά σε χωριστή αίθουσα, βρίσκεται το τμήμα που ασχολείται με τους τουρίστες. Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ

 

Στον πρώτο όροφο του κτιρίου «Φάρος», δίπλα στην αίθουσα όπου βρίσκεται το κυρίως σώμα των ιχνηλατών της Πολιτικής Προστασίας, εργάζονται τα μέλη του τμήματος διαχείρισης εισερχομένων κρουσμάτων. Η αποστολή τους είναι παρόμοια, εστιάζουν όμως κυρίως στους τουρίστες. Οι ιχνηλάτες σε αυτά τα γραφεία προέρχονται κατά βάση από την Πυροσβεστική, οι περισσότεροι είναι νεότεροι ηλικιακά και μιλούν καλά ξένες γλώσσες.

«Οι τουρίστες συνεργάζονται, υπάρχουν όμως και κάποιοι που δεν μας πιστεύουν. Κουβαλούν ιδιωτικά τεστ που είχαν κάνει στις πατρίδες τους, ήταν αρνητικά, και δεν θέλουν να δεχθούν το αποτέλεσμα του ελέγχου στην Ελλάδα», λέει στην «Κ» ο ανθυποπυραγός Ζαχαρίας Βορδός. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα χρειαστεί να επιμείνουν, να τους καλέσουν ξανά, ή να ενημερώσουν τον ξενοδόχο τους.

Κάποιες φορές μπορεί να μη βρίσκουν καν έναν τουρίστα ο οποίος έχει βγει θετικός, γιατί άλλαξε κατάλυμα, δεν απαντάει στις κλήσεις ή είχε δηλώσει λάθος αριθμό τηλεφώνου στην ειδική φόρμα που συμπλήρωσε κατά την είσοδό του στη χώρα. Πρόσφατα εντοπίστηκε τουρίστας λίγο πριν επιβιβαστεί στο αεροπλάνο της επιστροφής. Δεν του επέτρεψαν να φύγει και μπήκε σε καραντίνα σε ένα από τα ξενοδοχεία τα οποία έχουν οριστεί για αυτό τον σκοπό.

Στέλεχος της Πολιτικής Προστασίας εξηγεί στην «Κ» ότι η αντιμετώπιση των θετικών κρουσμάτων στους τουρίστες είναι πιο σύνθετη διαχειριστικά. Θα χρειαστεί να ενημερωθούν προξενεία και πρεσβείες, αλλά και το ΕΚΑΒ για να παραλάβει έναν ασθενή ο οποίος δεν χρειάζεται μεν νοσηλεία, αλλά θα πρέπει να οδηγηθεί σε ειδικό ξενοδοχείο καραντίνας. Υπήρξε τουρίστας που ακύρωσε τελευταία στιγμή μια κράτησή του και οι ιχνηλάτες αναγκάστηκαν να επικοινωνήσουν με τον ταξιδιωτικό του πράκτορα για να βρουν πού έμενε. Σε άλλη περίπτωση, όταν έφτασε η ενημέρωση για τα θετικά τεστ κάποιων τουριστών εκείνοι ήταν ήδη σε διακοπές με ιστιοπλοϊκό. Οι ιχνηλάτες έπρεπε να τους κατευθύνουν για να δέσουν σε ασφαλές σημείο στην κατάλληλη μαρίνα και παράλληλα να συντονίσουν το ασθενοφόρο που θα τους παραλάμβανε.

Σε πλοία και αεροπλάνα

Οι ιχνηλάτες των στενών επαφών και της αλήθειας-4

Το Κέντρο Ιχνηλάτησης για τη νόσο COVID-19 έχει μεταφερθεί στο κτίριο της Πολιτικής Προστασίας. Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ

 

Η αναζήτηση σκαριφήματος θέσεων επιβατών σε αεροπλάνα ή λεωφορεία είναι μια μέθοδος που εφαρμόστηκε πρώτη φορά στα τέλη Φεβρουαρίου κατά την ιχνηλάτηση των πρώτων κρουσμάτων στη χώρα μας και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Πλέον όμως οι ιχνηλάτες λαμβάνουν υπόψη και μία σειρά από παράγοντες που μπορεί να μειώσουν την πιθανότητα μετάδοσης της νόσου. Εξετάζουν αν τηρήθηκαν τα προβλεπόμενα μέτρα για τη χρήση μάσκας και πώς κινήθηκε ο άνθρωπος που βρέθηκε θετικός μέσα στον χώρο. Ο κ. Βελισσάρης φέρνει ως παράδειγμα μια πρόσφατη ιχνηλάτηση των στενών επαφών νεαρού ο οποίος ταξίδεψε με πλοίο στο Αιγαίο. Ο συγκεκριμένος ασθενής είχε αεροπορική θέση, φορούσε τη μάσκα του εν πλω και περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια τι έκανε μέσα στο καράβι. «Ηταν πολύ συνεργάσιμος και μας έδωσε ακριβή εικόνα. Ηταν όλα με το μέρος μας», λέει ο πυρονόμος.

Κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας περίπου 40 επιστημονικά στελέχη του ΕΟΔΥ συγκρότησαν την πρώτη ομάδα που ξεκίνησε την ιχνηλάτηση για τη νόσο COVID-19 στην Ελλάδα. Στα μέσα Μαρτίου η Πολιτική Προστασία στελέχωσε στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής μια επιπλέον ομάδα ιχνηλατών, περίπου 50 άτομα τότε, για να μοιράσει τον φόρτο των ερευνών. Τα στελέχη του ΕΟΔΥ επικεντρώθηκαν έπειτα στον εντοπισμό των στενών επαφών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων μέσα σε νοσοκομειακό περιβάλλον.

Η πρόσφατη απόσπαση των λιμενικών στο Κέντρο Ιχνηλάτησης της Πολιτικής Προστασίας λήγει στα τέλη Σεπτεμβρίου. Δεν αποκλείεται όμως η θητεία τους να παραταθεί. Τα θετικά κρούσματα που ανακοινώνονται πλέον καθημερινά φτάνουν σε τριψήφια νούμερα. Την περασμένη Τετάρτη καταγράφηκαν 262 νέα κρούσματα, εκ των οποίων μόλις τα 20 εντοπίστηκαν στις πύλες εισόδου της χώρας.

«Δεν ξέρεις τι μπορεί να προκύψει σε μια ιχνηλάτηση προτού σηκώσεις το τηλέφωνο και μιλήσεις με κάποιον που έχει βρεθεί θετικός», λέει ο κ. Βελισσάρης. Μπορεί, όπως εξηγεί ο ίδιος, στα χαρτιά μια υπόθεση να μοιάζει απλή, ζήτημα ρουτίνας και να αποδειχθεί πιο περίπλοκη. Φέρνει ως υποθετικό παράδειγμα έναν 80χρονο, ο οποίος θεωρητικά θα έμενε στο σπίτι του και θα κινείτο σε στενό κύκλο, έως ότου τα παιδιά του αποφασίσουν να τον πάνε για διακοπές στην άλλη άκρη της χώρας. «Δεν υπάρχει εύκολη ιχνηλάτηση», λέει. «Εάν κλείσεις το τηλέφωνο και νομίζεις ότι έχεις χάσει κάτι, δεν ησυχάζεις».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή