Σε βραδυφλεγή βόμβα για την υγεία των κατοίκων της Αθήνας εξελίσσονται τα αιωρούμενα μικροσωματίδια, ένας σχετικώς νεοεμφανισθείς και άκρως επικίνδυνος ρύπος, που σύμφωνα με το Πολυτεχνείο, υπερβαίνει πολλές μέρες τα όρια έως και 300%! Σχεδόν για τέσσερις μήνες το χρόνο, οι κάτοικοι της Αθήνας εισπνέουν ποσότητες αιωρούμενων μικροσωματιδίων που βρίσκονται πάνω από τα όρια που υπαγορεύει η Ευρωπαϊκή Ενωση, μάλιστα η πρωτεύουσα κατατάσσεται από τις πρώτες ανάμεσα σε πολλές πόλεις σε ό,τι αφορά το πρόβλημα αυτό. Αν και άλλοι πιο «κλασικοί» ρύποι -όπως το διοξείδιο του θείου και το μονοξείδιο του άνθρακα- παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια μείωση, το Λεκανοπέδιο «χτυπάει κόκκινο» στους σωματιδιακούς αυτούς ρύπους, που χαρακτηρίζονται καρκινογόνοι και προκαλούν προβλήματα στο αναπνευστικό και καρδιαγγειακό σύστημα… Οι μετρήσεις του Πολυτεχνείου μάλιστα, παρουσιάζουν το πρόβλημα πιο έντονο σε σύγκριση με τα στοιχεία που έδωσε το ΥΠΕΧΩΔΕ προ μερικών ημερών. Είναι ενδεικτικό, ότι το ΕΜΠ μέτρησε περίπου 135 μέρες υπέρβασης των ορίων για το 2001, ενώ το ΥΠΕΧΩΔΕ μέτρησε μόνον 70 ημέρες, για τον ίδιο σταθμό.
Συνεχείς μετρήσεις
Οι μετρήσεις του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Πολυτεχνείου, που παρουσιάζει σήμερα η «K», διενεργήθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια. Πραγματοποιήθηκαν συνεχείς μετρήσεις από το 1999, σε ένα σταθερό σταθμό 24ωρης παρακολούθησης με πρότυπη σταθμική μέθοδο, που βρίσκεται στην οδό Αριστοτέλους 17. H επιστημονική ομάδα με το συντονισμό του καθηγητή του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ κ. Νικόλαου Σπυρέλλη, με επιστημονική υπεύθυνο την δρα Αρχοντούλα Χαλουλάκου και με τη συμμετοχή των χημικών μηχανικών κ. Γεώργιου Γρίβα και κ. Βασιλικής Κανούτα μέτρησε τα αιωρούμενα μιρκοσωματίδια «PM 10» αλλά και τα εξίσου επικίνδυνα «PM 2,5». Διαπιστώθηκε, ότι και στα δύο διαπιστώνονται υπερβάσεις των ορίων που θέτει η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Οι υπερβάσεις
Τη στιγμή που το όριο της E.E. για τη μέση ετήσια συγκέντρωση σωματιδίων PM10 είναι 46,4 μg/m3 (μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο) το Πολυτεχνείο διαπίστωσε ότι το 2001 η μέση ετήσια συγκέντρωση, που παρατηρήθηκε στην Αθήνα ήταν 71,6 μg/m3, ποσοστό υπέρβασης του ορίου 54%. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το συμπέρασμα ότι συχνά, στο διάστημα μίας μέρας το όριο ξεπερνάται έως και 300%! Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στις 26 Μαρτίου του 2001 μετρήθηκαν 229 μg/m3 όταν το μέγιστο όριο που ορίζει η E.E. για το διάστημα μιας μέρας είναι 70 μg/m3. Οπως επισημαίνει στην «K» ο καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών κ. Σπυρέλλης, «είναι βέβαιο ότι ο σωματιδιακός φόρτος είναι από τις κρισιμότερες παραμέτρους της ρύπανσης του Λεκανοπεδίου. Οι μετρήσεις δείχνουν σημαντική επιβάρυνση της ατμόσφαιρας και πρέπει να καταβληθούν σοβαρές προσπάθειες για τον περιορισμό τους».
Ανω των ορίων, 4 μήνες
Σύμφωνα πάντα με τις μετρήσεις του Πολυτεχνείου, το 2001 καταγράφηκαν περίπου 130 μέρες κατά τις οποίες τα PM10 βρίσκονταν πάνω από το όριο (δηλαδή, για περίπου τέσσερις μήνες το χρόνο!). Δίπλα στο σταθμό που έχει εγκαταστήσει η επιστημονική ομάδα του Πολυτεχνείου, στην οδό Αριστοτέλους, βρίσκεται σταθμός μέτρησης του ΥΠΕΧΩΔΕ. Τα στοιχεία τους, ωστόσο, παρουσιάζουν αποκλίσεις, αφού σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ, το 2001 υπήρξαν 70 μέρες υπερβάσεων του ορίου για τα «PM10» (σχεδόν οι μισές μέρες σε σχέση με τις 130 μέρες που μέτρησε το ΕΜΠ). Το σίγουρο πάντως, είναι ότι τα αιωρούμενα σωματίδια PM10 παρουσιάζουν σημαντικές υπερβάσεις της οδηγίας της E.E., που υπαγορεύει ότι οι υπερβάσεις των ορίων δεν πρέπει να ξεπερνούν τις 35 μέρες το χρόνο.
Νέο είδος σωματιδίων
Τα τρία τελευταία χρόνια το Πολυτεχνείο μετρά και τα «PM 2,5», που είναι και αυτά επικίνδυνα. Οπως επισημαίνει στην «K» η δρ Αρχοντούλα Χαλουλάκου, «η Ευρωπαϊκή Ενωση στην τελευταία οδηγία της, κάνει συστάσεις προς τα κράτη-μέλη να δημιουργήσουν δίκτυα σταθμών μέτρησης των «PM 2,5». Σε ό,τι αφορά τις μετρήσεις, όπως επισημαίνει η κ. Χαλουλάκου, τη στιγμή που το όριο για τη μέση ετήσια συγκέντρωση PM 2,5 είναι τα 15 μg/m3, στο σταθμό του Πολυτεχνείου μετρήθηκε ότι οι μέσες ετήσιες συγκεντρώσεις έφθαναν το 2001 τα 36,9 μg/m3 (το 1999 ήταν 40,6 g/m3 και το 2000 ήταν 40,3 g/m3).
Τα αιωρούμενα σωματίδια «PM 10» και «PM 2,5», όπως τονίζει η δρ Χαλουλάκου, «προέρχονται κυρίως από τις εκπομπές των πετρελαιοκίνητων οχημάτων (ταξί, λεωφορεία, φορτηγά), των IX αυτοκινήτων, τις εκπομπές από την κεντρική θέρμανση των κτιρίων, την επαναιώρηση σκόνης από το έδαφος. Επίσης, άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι οι βιομηχανικές εκπομπές και οι δασικές πυρκαγιές». Τόσο τα PM 10 όσο και τα PM 2,5 θεωρούνται καρκινογόνα, ενώ επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια «επεισοδίων» υπέρβασης των ορίων παρατηρείται αυξημένος αριθμός εισαγωγών σε νοσοκομεία εξαιτίας αναπνευστικών και καρδιαγγειακών προβλημάτων.