H 30ή Ιουλίου 2002 είναι γνωστή στους κύκλους των χρηστών του Διαδικτύου ως «η ημέρα της παιχνιδο-απαγόρευσης». Είναι η ημέρα που τέθηκε σε ισχύ ο νόμος 3037 ο οποίος, στοχεύοντας στον περιορισμό του παράνομου ηλεκτρονικού τζόγου, απαγόρευσε συλλήβδην όλα τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, θέτοντας στην ίδια μοίρα τους ηλεκτρονικούς κουλοχέρηδες (τα περίφημα «φρουτάκια») με… το ηλεκτρονικό σκάκι ή τον ΡacΜan.
Ετσι, ένας νόμος που δημιουργήθηκε για να περιορίσει μια παράνομη δραστηριότητα φθάνει πλέον να απειλεί μια ολόκληρη και καθ’ όλα νόμιμη βιομηχανία, εκείνη των ψυχαγωγικών και εκπαιδευτικών ηλεκτρονικών παιχνιδιών, με τις αντιδράσεις να παίρνουν διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες από εκείνες που προέβλεψε ο νομοθέτης. Ποιο θα είναι το επόμενο βήμα; Πιθανότατα, ο επικείμενος διασυρμός της χώρας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο…
Γιατί έγινε ο νόμος
Ολα ξεκίνησαν την προηγούμενη άνοιξη, όταν το φως της δημοσιότητας είδαν καταγγελίες για παράνομο ηλεκτρονικό τζόγο, υπεύθυνο για την οικονομική καταστροφή εκατοντάδων οικογενειών. Τα κυκλώματα που εκμεταλλεύονταν τα «φρουτάκια» -ηλεκτρονικά μηχανήματα τα οποία λειτουργούν ως «κουλοχέρηδες»-, είχαν αναπτυχθεί σε ολόκληρη τη χώρα, σε καφενεία, καταστήματα (τα παλαιά «ουφάδικα») και γενικά σε κάθε είδους δημόσιους χώρους. H πίεση των αποκαλύψεων έπρεπε να οδηγήσει στη λήψη μέτρων και στη δημιουργία ενός νομικού πλαισίου.
Ομως, ο N. 3037 είχε πολλά προβλήματα, με κυριότερο την καθολικότητα των απαγορεύσεων. Μάλιστα, πριν από την τελική ψήφισή του, το ειδικό τμήμα Νομοτεχνικής Επεξεργασίας Σχεδίων και Προτάσεων Νόμων της Βουλής συνέταξε γνωμοδοτική έκθεση στην οποία υποδείκνυε συγκεκριμένα προβλήματα που θα προέκυπταν από τις ασαφείς νομοθετικές διατυπώσεις.
«Εν όψει της φύσης, του σκοπού και της καθολικότητας της εισαγομένης απαγόρευσης είναι δυνατόν να διατυπωθεί προβληματισμός ως προς το κατά πόσον οι θεσπιζόμενες ρυθμίσεις εναρμονίζονται, καθ’ όλη την έκτασή τους, με τη συνταγματική προστασία της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας (άρθρο 5, παρ. 1 του Συντάγματος)». H ειδική επιτροπή εκφράζει εν συνεχεία τις επιφυλάξεις της για την καθολικότητα της απαγόρευσης (των ηλεκτρονικών παιχνιδιών) και κατά πόσον αυτή βοηθάει στον επιδιωκόμενο στόχο (δηλαδή τον περιορισμό του τζόγου) ή παραβιάζει το ελληνικό Σύνταγμα και το ευρωπαϊκό δίκαιο. Παρά τις υποδείξεις της επιτροπής της Βουλής, ο νόμος ψηφίστηκε ως είχε στις 17 Ιουλίου και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 30 Ιουλίου.
Οι πρώτες αθωώσεις
Τα πρώτα προβλήματα άρχισαν κατά την εφαρμογή του νόμου, καθώς παράλληλα με τις συλλήψεις ιδιοκτητών καταστημάτων με «φρουτάκια» συλλαμβάνονταν και ιδιοκτήτες Ιντερνετ καφέ, οι θαμώνες των οποίων έπαιζαν απλά ψυχαγωγικά παιχνίδια (όπως σκάκι, τάβλι ή παιχνίδια στρατηγικής) στο Διαδίκτυο. Την περασμένη εβδομάδα εκδικάστηκε στο Αυτόφωρο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θεσσαλονίκης η υπόθεση δύο ιδιοκτητών και ενός υπαλλήλου Ιντερνετ καφέ, που συνελήφθησαν βάσει του N. 3037. H αθώωσή τους ήταν πανηγυρική.
«Οπως έχει διατυπωθεί, ο νόμος είναι ισοπεδωτικός. Δεν μπορεί να βρίσκονται στην ίδια μοίρα ο έχων «φρουτάκια» και το παιδάκι που παίζει Game Boy», λέει στην «K» ο συνήγορος υπεράσπισης κ. Νίκος Αρβανιτάκης. «Πρέπει να γίνει σαφές ότι τα ψυχαγωγικά παιχνίδια είναι αναπόσπαστο κομμάτι του Ιντερνετ. Αυτή τη στιγμή, λοιπόν, είμαστε ανάμεσα σε δύο Συμπληγάδες», λέει στην «K» ο πρόεδρος του σωματείου ιδιοκτητών Ιντερνετ καφέ κ. Αθαν. Ζαχαριάδης. «Από τη μία βρίσκεται η ελληνική νομοθεσία, που παράλογα απαγορεύει όλα τα ηλεκτρονικά παιχνίδια πλήττοντας μια μεγάλη μερίδα επαγγελματιών, και από την άλλη κάποιοι επιτήδειοι, που εκμεταλλεύονται τον τίτλο του «Ιντερνετ καφέ» με στόχο να καλύψουν παράνομες δραστηριότητες. Το κράτος δηλώνει αδυναμία να διαχωρίσει «τα ξερά από τα χλωρά», όπως ευθαρσώς δήλωσε ο κ. Φωτιάδης. Εμείς όμως τι φταίμε;». Οι ιδιοκτήτες πρόκειται να προσφύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ακολούθως στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Οι λοιποί θιγόμενοι
Από αυτούς που επλήγησαν άμεσα ήταν και οι εταιρείες που εισάγουν ψυχαγωγικά ηλεκτρονικά παιχνίδια για δημόσιους χώρους (τους τεχνολογικούς «απογόνους» των δημοφιλέστατων ΡacΜaκαι Tetris). Μια τέτοια εταιρεία ήταν και η JVH Ελλάς, που εισήγαγε τις κονσόλες με οθόνες αφής Photo Play, με παιχνίδια γνώσεων ή παρατηρητικότητας (όπως το γνωστό Trivial Pursuit). «Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η απόφαση αναγκαστήκαμε να αποσύρουμε από την αγορά 7.000 μηχανήματα. Επιπροσθέτως, οι πωλήσεις σταμάτησαν, με συνέπεια η ζημιά μας να φθάνει το ένα δισ. δραχμές», λέει στην «K» ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Νίκος Σερδάρης.
«Επισκεφθήκαμε επανηλειμμένως τον υφυπουργό Οικονομικών κ. A. Φωτιάδη και τον γενικό γραμματέα του υπουργείου κ. Θωμόπουλο, χωρίς αποτέλεσμα. Ολοι στο υπουργείο Οικονομικών μας έλεγαν «έχετε δίκιο ότι αδικείστε, αλλά είναι μια πολιτική απόφαση». Δεν είχαμε λοιπόν άλλη λύση από το καταγγείλουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να ετοιμαζόμαστε για αγωγές αποζημιώσεων».
Ναι στην εμπορία, όχι στη χρήση
Επόμενο «θύμα» των ασαφειών του νόμου είναι οι εταιρείες που εισάγουν ψυχαγωγικά παιχνίδια για ηλεκτρονικούς υπολογιστές και «οικιακές» κονσόλες. «O νόμος εμπεριέχει μια μεγάλη αντίφαση. Δεν μπορείς να επιτρέπεις την εισαγωγή και την εμπορία των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και να απαγορεύεις τη χρήση τους», λέει στην «K» η κ. Ιωάννα Γιαννάκη, εμπορικός διευθυντής της εταιρείας Infogrames, που πρόσφατα προχώρησε σε μήνυση εναντίον του κράτους. «H οικονομική ζημιά θα είναι μεγάλη και σε πολλούς κλάδους», επισημαίνει.
Η «K» επικοινώνησε με τις μεγαλύτερες εταιρείες εισαγωγής ηλεκτρονικών παιχνιδιών και λογισμικού στην Ελλάδα, όπως η Sony, η Nortec (Nintendo) και η Microsoft, οι οποίες δεν θεωρούν ότι θίγονται από τον νόμο και βρίσκονται σε στάση αναμονής για τις περαιτέρω εξελίξεις.
Οι τελευταίες εξελίξεις έρχονται από τις Βρυξέλλες. Προχθές, η Πανευρωπαϊκή Ομοσπονδία Λογισμικού Ψυχαγωγίας (ISFE) χαρακτήρισε παράνομη τη γενική απαγόρευση και απείλησε με προσφυγή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ακύρωση του νόμου. «Μας ανησυχεί ιδιαίτερα η επίδραση του νόμου στην ελληνική και ευρωπαϊκή βιομηχανία», λέει στην «K» ο Patrice Chazerand, γενικός γραμματέας της ISFE. «H Ομοσπονδία πιστεύει ότι ο νόμος είναι ανεπαρκής και δυσανάλογος. Επιπροσθέτως, δεν είναι συμβατός με την ευρωπαϊκή νομοθεσία».
Το υπουργείο
Εφόσον, όμως, το κράτος δεν έχει στόχο του την… απάλειψη των πάσης φύσεως ηλεκτρονικών παιχνιδιών, αλλά του ηλεκτρονικού τζόγου, γιατί δεν γίνεται κάποια ρύθμιση; H επίσημη απάντηση, όπως αναφέραμε είναι η αδυναμία του κράτους να διαθέσει το απαραίτητο εξειδικευμένο προσωπικό για να ξεχωρίσει τους αμνούς από τα ερίφια. O υφυπουργός Οικονομικών μάλιστα έχει επανηλειμμένως δηλώσει πως το θέμα έχει κλείσει οριστικά και η ερμηνεία του σχετικού νόμου εναπόκειται στις αστυνομικές αρχές. H «K» προσπάθησε να έλθει σε επαφή με τον κ. Φωτιάδη, ζητώντας να μάθει εάν θα υπάρξουν τροποποιήσεις μετά και τη σχετική αθωωτική απόφαση, ωστόσο αυτό δεν κατέστη δυνατόν.
«Προσοχή! Θα συλληφθείτε…» προειδοποιούν τα ξένα ΜΜΕ
Διαστάσεις… διασυρμού λαμβάνει η παρουσίαση του θέματος στα ξένα μέσα ενημέρωσης. Μεγάλα δίκτυα, όπως το BBC, το CΝκαι το Cnet, αφιέρωσαν εκτενή ρεπορτάζ, χωρίς να διστάσουν να προειδοποιήσουν τους ταξιδιώτες για το ενδεχόμενο… σύλληψής τους στη χώρα μας εάν κατέχουν οποιαδήποτε ηλεκτρονικά παιχνίδια. Κύριος λόγος, η απουσία ανάλογης απαγορευτικής νομοθεσίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στις λοιπές δυτικές χώρες.
«Στην Ελλάδα, χρησιμοποιείτε ένα Game Boy και καταλήγετε στη φυλακή», τιτλοφορείται ρεπορτάζ του τεχνολογικού δικτύου ενημέρωσης Cnet, ενδεικτικό του πώς ερμηνεύονται πτυχές του νόμου σε χώρες του εξωτερικού. «Χιλιάδες τουρίστες στην Ελλάδα κινδυνεύουν με υπέρογκα πρόστιμα ή βαριές ποινές φυλάκισης για την κατοχή κινητών τηλεφώνων ή φορητών ηλεκτρονικών παιχνιδιών (video games)», αναφέρει το ρεπορτάζ και παραθέτει δήλωση αξιωματούχου της ελληνικής πρεσβείας στο Λονδίνο, ότι «εφόσον ξέρετε ότι έχουν απαγορευτεί, μην τα παίρνετε μαζί σας».
Συστηματική, αλλά ηπιότερη, είναι η κριτική του BBC. Το τελευταίο ρεπορτάζ για το θέμα αναφέρεται στην αθώωση των ιδιοκτητών Ιντερνετ καφέ και τονίζει πως «ο νόμος δέχθηκε δριμεία κριτική γιατί δεν διακρίνει τον ηλεκτρονικό τζόγο από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια», ενώ αναφέρει ότι «ο νόμος κρίθηκε αντισυνταγματικός».
– Μια ακόμη πιο εκτεταμένη πόλωση της ανθρώπινης κοινωνίας, που θα οδηγούσε σε ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα.