ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Εκατόν σαράντα επτά φυτικές δρόγες, (μεταξύ αυτών ρίγανη, μάραθο, κύμινο, δάφνη, γλυκάνισο, σαφράνι, γλυκόριζα, υπερικό), χρησιμοποιούσε ο «Πατέρας της Ιατρικής» για να θεραπεύει γυναικείες παθήσεις.
Η δραστικότητα δεκάδων φυτών (που και σήμερα έχουν ευρύ φάσμα χρήσης) περιγράφεται από τον Ιπποκράτη στα συγγράμματά του «Περί γυναικείων», τίτλος που αποτελεί και τον τίτλο της πρόσφατης έκδοσης της Πανελλήνιας Εταιρείας Ιστορίας της Ιατρικής με αφορμή συνέδριό της στη Θεσσαλονίκη.
Ερευνητές
Στην έκδοση αυτή διάφοροι σύχρονοι ερευνητές -όχι μόνο γιατροί αλλά και ιστορικοί, φιλόλογοι, φαρμακοποιοί- παρουσιάζουν εργασίες για την «Μαιευτική και Γυναικολογία, από την αρχαιότητα έως σήμερα» αλλά ο Ιπποκράτης και οι αρχαίοι Ελληνες γιατροί όπως σημείωσε ο ομότιμος καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας του ΑΠΘ κ. Μανταλενάκης, εξακολουθούν να μας εντυπωσιάζουν.
Ο Ιπποκράτης, όπως σημειώνει στην εργασία του ο κ. Αλ. Κλειδαράς, χρησιμοποιούσε τα βότανα αυτά για την παρασκευή φαρμάκων ως κολπικά υπόθετα, ως καταπλάσματα, για υποκαπνισμούς, ενέματα, αλοιφές, αφεψήματα κ.α. κι αντιμετώπιζε φλεγμονές των γεννητικών οργάνων, θεράπευε μητρορραγίες, καταπράυνε τους πόνους των ασθενών του.
Κατά της στειρότητας
Αλλα απ’ αυτά τα συνιστούσε ως εμμηναγωγά, για την αποβολή νεκρού εμβρύου ακόμη και για την αντιμετώπιση της στειρότητας. Για την προμήθεια των φυτικών δρογών συνεργαζόταν με βοτανολόγους, οι οποίοι ονομάζονταν «ριζοτόμοι» και στην εποχή του θεωρούσε ως άριστο ριζοτόμο κάποιον «Κρατεύα» απ’ τον οποίο προμηθευόταν βότανα.
Ο Ιπποκράτης ασχολήθηκε επισταμένως με τη Μαιευτική και τη Γυναικολογία. Εκανε αρκετά ακριβή ανατομική περιγραφή των γεννητικών οργάνων της γυναίκας, διέκρινε τις ανδρικές από τις γυναικείες ασθένειες και κατηγορούσε τους γιατρούς εκείνους που ακολουθούσαν και στις δύο περιπτώσεις την ίδια θεραπευτική αγωγή.
Σύμφωνα με τον κ. Κλειδαρά, «ο Ιπποκράτης σταθμίζοντας τα οφέλη και τους κινδύνους από τις παρενέργειες των φαρμάκων εφιστούσε την προσοχή των γιατρών στη χρήση τους και καταδίκαζε την πολυφαρμακία».
Ονοματολογία
Οι 147 φυτικές δρόγες που υπήρξαν το βασικό μέσο της θεραπευτικής του Ιπποκράτη είναι κατ’ αλφαβητική σειρά οι εξής:
Αβρότονο, αγριοκυδωνιά (ως εμμηναγωγό, παυσίπονο της μήτρας και για υποκαπνισμούς), αγριελιά (για πλύσεις γεννητικών οργάνων), αγριοσέλινο (ως εμμηναγωγό για την αποβολή του πλακούντα ή του νεκρού εμβρύου), αγριόσυκα (για περιπτώσεις φλεγμονής της μήτρας), αίρα η μεθυστική, ακακία η αιγυπτιακή, αμύγδαλα πικρά, άμωμο, ανεμοκλάδι, ανεμώνη, άνηθο το βαρύοσμον, άνθεμο χλωρό, άνθος αμπέλου (ως αντισηπτικό τραυμάτων), αντράκλα, απήγανος, άρκευθος, αρμυρίκη, άρο, αρτεμισία.
Βάκκαρη, βατόμουρα κατά της αιμορραγίας, βατράχιο, βελανίδι, βλίτο, βοάνθεμο, βουκέρας, βούπρηστη, βούρλο, βρουβί, βρύα θαλασσινά, βρυωνία, βρυωνία λευκή.
Γαϊδουράγκαθο, γαλατσίδα, γερούλι, γλυκάνισος (ως κολπικό υπόθετο), γλυκόριζα.
Δαύκος, δάφνη, δενδρολίβανο, δίκταμο, δρακόντιο, δρυοπτερίδα.
Ελένιο, ελιά, ελλέβορος, έρπυλος, ευάνθεμο.
Θαψία, θλάσπη.
Ιππομάραθο, ιπποσέλινο, ίρις, ιτιά.
Καλάμι αρωματικό, καλαμίνθη, κανέλα, κάρδαμο, καρύδι, κασσία, κέδρος, κικίδα, κίστος, κισσός, κνήκος, κολοκυθιά, κόμμι, κόνυζα, κουφοξυλιά, κρήθμο, κρινάνθεμο, κυδώνι, κυκλάμινο, κύμινο, κυνόροδα, κύπειρος, κώνειο.
Λεύκα, λιβάνι, λινάρι, λούπινα, λυγαριά, λωτός.
Μάννα, μαγκούτα, μαντζουράνα, μάραθο, μελάνθιο, μελιά, μίσυ, μολόχα, μουριά, μύρτο.
Νάρδος.
Ολοκωνίτιδα, οποβάλσαμο.
Παιονία, παλουριά, πάνακες, παπαρούνα, παρθένιο, πευκέδανο, πικρόριζα, πόλιο, πολύκαρπο, πολύκνημο, πολυτρίχι, πράσιο, πράσο, πρόμαλο.
Ρίγανη, ρίζα λευκή, ριζάρι, ρόβη, ροδιά.
Σαπουνόχορτο, σαφράνι, σέσελι, σίναβρο, σίσαρο, σκαρόχορτο, σκόρδο, σκυλλόβρουβα, σμύρνα, σπανάκι άγριο, σπαράγγι (ως συλληπτικό), σπόρος στρογγυλός, σταυροβότανο, σταφυλίνος, σχίνος, σχοίνος.
Τηλέφειο, τράγιο, τριβόλι.
Υπερικό, υποκυστίδα, ύσσωπος.
Φασκομηλιά, φιδόχορτο, φιλίστιο, φλισκούνι, φλόμος.
Χαλβάνη, χρυσόξυλο.
Ψωρίαση ελιάς.