H Αννα σταμάτησε το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου, με το παράθυρο να χάσκει ανοιχτό. Τζάμια παντού. Στο πλάι τρέχουν τα αυτοκίνητα. «Τι έγινε; Είμαι καλά. Να σκεφτώ… Να θυμηθώ…».
Εννιά η ώρα, βράδυ Πέμπτης. Δεν έχουν περάσει παρά λίγα λεπτά αφότου έφυγε από τη δουλειά. Είχε ακολουθήσει την ίδια διαδρομή όπως κάθε βράδυ. Εκείνη η παράκαμψη βέβαια ήταν σχετικά καινούργια. «Λόγω έργων», από κει διοχετεύεται όλη η κίνηση της Πειραιώς προς το ποτάμι. H τσάντα της -κόκκινη κόκκινη- στο διπλανό κάθισμα. Λάθος. «Πάντα κάτω από το κάθισμα ή στο πορτ μπαγκάζ» -το ήξερε πολύ καλά, αλλά… Ευτυχώς, είχε προλάβει να βγάλει το κινητό της. «Δεν μιλάμε όταν οδηγούμε» -το ήξερε κι αυτό, όμως, σε λίγο, αυτό το πραγματάκι θα ήταν ό,τι πολυτιμότερο είχε.
Το δρομάκι πριν από την έξοδο στην Κηφισού, θεοσκότεινο. Οταν απομακρύνθηκε και το προπορευόμενο όχημα, το έρημο στενό έμοιασε ακόμα πιο έρημο. Πίσω δεν ερχόταν κανείς. Από πού εμφανίστηκε αυτή η σκιά, δεν ξέρει. Ακουσε μόνο το τζάμι του συνοδηγού να σπάει κάνοντας έναν εκκωφαντικό θόρυβο και ένιωσε κάποιον να βάζει το χέρι μέσα στο αυτοκίνητο και να αρπάζει αυτό που βρισκόταν πάνω στο κάθισμα. «Να σκεφτώ… Να θυμηθώ…». Προσπαθώντας με μανία να βάλει μπροστά και πάλι τη μηχανή, κοιτά στον καθρέφτη. Μέσα στο σκοτάδι, μια φιγούρα φαίνεται να καβαλά μια μοτοσικλέτα. Στον ώμο, ίσα που διακρίνεται μια κόκκινη τσάντα. H ιστορία της Αννας, 26 χρόνων, δεν είναι ξεχωριστή. Σε αυτήν μπορείτε να προσθέσετε την ιστορία της Μαρίας, 24 χρόνων, της Τένιας, 23, της Φωτεινής, 40, της Κατερίνας, 44, της Ολγας, της Τατιάνας, της Λενιώς, της Σταυρούλας… Μόνο μέσα στο 2002 και μόνο στους δρόμους της Αθήνας, 3.885 γυναίκες έπεσαν θύματα επίθεσης από τσαντάκηδες. Αλλες σύρθηκαν στο δρόμο, άλλες τραυματίστηκαν, άλλες οδηγήθηκαν στο νοσοκομείο, όλες ζουν σήμερα με το φόβο.
Οπως λέει στην «K» ο αστυνομικός υποδιευθυντής, προϊστάμενος του Τμήματος Δίωξης Εγκλημάτων κατά Ιδιοκτησίας της Ασφάλειας Αττικής, κ. Παντελής Γιαννακόπουλος, μέσα στους τελευταίους δύο μήνες καταγράφηκαν περίπου 170 επιθέσεις σε εποχούμενους και περίπου 450 επιθέσεις σε πεζούς. Σε ένα εικοσιτετράωρο μπορεί να καταγραφούν στους δρόμους της Αθήνας μέχρι και 15-20 περιστατικά. «H αύξηση ή η μείωση των περιστατικών εξαρτάται και από τις καιρικές συνθήκες. Αν σε κάτι βγήκε σε καλό η πρόσφατη κακοκαιρία, ήταν ότι είχαμε λιγότερα τέτοια κρούσματα. Από τώρα ωστόσο και όσο ο καιρός βελτιώνεται αναμένουμε έξαρση του φαινομένου».
Θρασείς, γρήγοροι και αποφασισμένοι
Οι τσαντάκηδες «κτυπούν» παντού -σε πολύβουες λεωφόρους αλλά και σε έρημους συνοικιακούς δρόμους- και κάθε ώρα της ημέρας -από μέρα μεσημέρι μέχρι τα άγρια μεσάνυχτα. Το αίσθημα ανασφάλειας των πολιτών έχει φουντώσει. Τα στατιστικά στοιχεία πάντως καταδεικνύουν ότι συχνότερα καταγράφονται τέτοια περιστατικά σε πολυσύχναστες περιοχές και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πατήσια, Πετράλωνα, Ακρόπολη, Παλαιό Φάληρο, Μαρούσι, Ηράκλειο, Χαλάνδρι, Περιστέρι, Αιγάλεω, είναι ορισμένες μόνο από τις περιοχές στις οποίες αλωνίζουν οι τσαντάκηδες…
Εναντίον πεζών…
Οι τρόποι δράσης τους είναι, κατά βάση, δύο. Συχνότερα είναι τα περιστατικά επίθεσης σε πεζούς με σκοπό να τους αποσπάσουν την τσάντα, με αποτέλεσμα πολλές φορές να τους τραυματίζουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα θύματα είναι κατά 90% γυναίκες. H Μαρία, 24 χρόνων, επιβεβαίωσε τον κανόνα. Επιστρέφοντας ένα βράδυ, γύρω στη 1 π.μ., στο σπίτι της που βρίσκεται στην πλατεία Αμερικής, δέχθηκε επίθεση από τσαντάκια ο οποίος μάλιστα επέβαινε σε μοτοσικλέτα. «Περπατούσα στο πεζοδρόμιο της Πατησίων. Ξαφνικά, μία μηχανή με πλησιάζει πάνω στο πεζοδρόμιο και σταματά να με ρωτήσει, υποτίθεται, μία οδό. Σταμάτησε σε σημείο που είχε φως και κατάφερα να δω το πρόσωπό του. Ηταν πολύ νέος και από την ομιλία του κατάλαβα ότι ήταν Ελληνας. Του απάντησα «δεν ξέρω» και προχώρησα. Αυτός όμως με ακολούθησε με τη μηχανή και μετά από λίγα μέτρα μου τράβηξε τη τσάντα», διηγείται η Μαρία.
«Δεν ξέρω γιατί, αλλά δεν την άφησα. Δεν είχα χρήματα μέσα, σκέφτηκα όμως όλα τα χαρτιά που είχα μαζί μου. Αυτός συνέχισε να την τραβά, αλλά δεν ανέπτυξε ταχύτητα με τη μηχανή. Ετσι, με αυτόν να με σέρνει στην κυριολεξία, διασχίσαμε την Πατησίων. Ολη αυτή την ώρα, δεν σκέφτηκα να ουρλιάξω ή να φωνάξω βοήθεια. Σαν να είχα παγώσει. Κάποια στιγμή, έφυγε». H Μαρία δεν κατήγγειλε το περιστατικό φοβούμενη μην έχει μπλεξίματα με την αστυνομία. «Οχι, δεν φοβάμαι να κυκλοφορώ τη νύχτα μόνη. Συνήθως δεν το σκέφτομαι. Μόνο όταν ακούω ήχο από μηχανάκι…».
Αλλά και οδηγών
Η τελευταία «μόδα» όμως θέλει τους δράστες να «πλευρίζουν» αυτοκίνητα από την πλευρά του συνοδηγού και σπάζοντας το παράθυρο να αρπάζουν την τσάντα που βρίσκεται πάνω στο κάθισμα. Σε αυτή την περίπτωση, θύματα πέφτουν τόσο άνδρες όσο και γυναίκες. Οι δράστες είναι είτε μοτοσικλετιστές είτε πεζοί τους οποίους περιμένει συνεργός πάνω σε μοτοσικλέτα. Αρκετά είναι επίσης τα περιστατικά στα οποία ο δράστης ανοίγει την πόρτα του συνοδηγού, ενώ ο οδηγός είναι ακόμα μέσα, και με την απειλή όπλου τού αποσπά την τσάντα.
Θύμα μια τέτοιας επίθεσης έγινε πριν από δύο εβδομάδες η 23χρονη Τένια, η οποία εργάζεται ως dj σε μπαρ. Τόπος: Λεωφόρος Μεσογείων. Ωρα: 7.30 μ.μ. «Εκείνη την ώρα πάρκαρα το αυτοκίνητό μου», λέει στην «K». «Τότε άνοιξε την πόρτα και μπήκε στη θέση του συνοδηγού. Είδα το πρόσωπό του, ήταν νέος, γύρω στα 30 και μελαχροινός. Το μόνο που μου είπε ήταν «μη κουνηθείς μωρ…» και μου έδειξε το μαχαίρι που κρατούσε στο χέρι του. Αρπαξε την τσάντα μου και το βαλιτσάκι μου με τα CD». H Τένια κατέθεσε το συμβάν στην αστυνομία, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει τίποτα. «Προσπαθώ να μην το σκέφτομαι. Καμιά φορά όμως η σκηνή μού ξαναέρχεται στο μυαλό. Με αιφνιδίασε, με τρόμαξε», λέει σήμερα. Αξίζει να αναφερθεί ότι την ίδια ημέρα, στην ίδια περιοχή, καταγράφηκαν άλλα τέσσερα παρόμοια κρούσματα.
Δύσκολη η εξιχνίαση
Η Αστυνομία μοιάζει ανήμπορη να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα που, όπως όλα δείχνουν, μετά την πρώτη εμφάνισή του στη δεκαετία του ’80, γνωρίζει στις μέρες μας μια δεύτερη έξαρση. Οπως λέει ο κ. Γιαννακόπουλος, μολονότι κατά καιρούς εξαρθρώνονται σπείρες τσαντάκηδων, η εξιχνίαση τέτοιων υποθέσεων είναι δύσκολη. «Καταρχήν, είναι πάρα πολύ σπάνιο να συλληφθούν οι δράστες επ’ αυτοφώρω. Συνήθως, είναι με μοτοσικλέτα και εύκολα μπορούν να διαφύγουν εάν δουν κάποιο περιπολικό. Πρέπει να έχουμε πληροφορίες για να οδηγηθούμε σε σύλληψη, ή ένα θύμα να αναγνωρίσει δράστη».
Η αναγνώριση, φυσικά, είναι πάρα πολύ δύσκολη, καθώς το θύμα σπάνια έχει το χρόνο να δει το δράστη. «Συχνά, μας λένε ότι δεν έχουν δει αν ήταν ένας ή δύο ή αν είχαν μηχανή. Ολα γίνονται μέσα σε δευτερόλεπτα», λέει ο κ. Γιαννακόπουλος. Τα τελευταία τρία χρόνια, μάλιστα, για να σπάσουν το τζάμι, χρησιμοποιούν την «πόντα», ένα εργαλείο μήκους 15 εκατοστών που χρησιμοποιούν οι αλουμινάδες, το οποίο αποτελείται από μία μύτη και ένα ελατήριο. «O κρότος που προκαλεί θυμίζει έντονα πυροβολισμό, γι’ αυτό και τις πρώτες φορές που χρησιμοποιήθηκε, τα θύματα κατήγγειλαν ότι κάποιος τους πυρβόλησε κι εμείς… ψάχναμε για τη σφαίρα».
Το προφίλ των δραστών
Σύμφωνα με τον ίδιο, πάντως, η εμπειρία δείχνει ότι οι δράστες των επιθέσεων σε πεζούς είναι, στην πλειονότητά τους, χρήστες ναρκωτικών οι οποίοι προσπαθούν να εξασφαλίσουν τη δόση τους. Αντίθετα, οι επιθέσεις σε ανθρώπους που βρίσκονται στο αυτοκίνητό τους -είτε σπάζοντας το τζάμι είτε εισερχόμενοι σε αυτό- προέρχονται από πιο οργανωμένες εγκληματικές σπείρες. «Επαγγελματίες στο είδος τους», τους χαρακτηρίζει ο κ. Γιαννακόπουλος. «Συχνά παρακολουθούν το θύμα από τη στιγμή που έκανε ανάληψη από μια τράπεζα. Αν σε βάλουν στο «μάτι», θα στα πάρουν», λέει χαρακτηριστικά.
Πάρτε μέτρα αυτοπροστασίας
Την επόμενη μέρα, η Αννα έμαθε από την τράπεζα ότι, μέχρι να ακυρώσει την κάρτα αναλήψεων που είχε στο πορτοφόλι της, στα είκοσι λεπτά δηλαδή που μεσολάβησαν από την κλοπή έως ότου φτάσει στο αστυνομικό τμήμα, οι δράστες είχαν ήδη κάνει επτά αναλήψεις από δύο διαφορετικά ATM της περιοχής. Στην ατζέντα της, η οποία είχε επίσης κλαπεί, ήταν γραμμένος ο μυστικός κωδικός PIN, με την προσθήκη ενός ακόμη ψηφίου, ώστε να θυμίζει ταχυδρομικό κώδικα σε μία διεύθυνση…
«Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε», λέει ο κ. Γιαννακόπουλος, «ότι αυτοί οι άνθρωποι σκέφτονται όπως εμείς. Γνωρίζουν και αυτοί ότι «κρύβουμε» τους κωδικούς ανάμεσα στα τηλέφωνα ή σαν ταχυδρομικούς κώδικες». Κοινό λάθος είναι επίσης να μπαίνει ως ΡΙη ημερομηνία γεννήσεως. «Εάν δεν λάβει ο κόσμος μέτρα αυτοπροστασίας, η αστυνομία δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Μόλις χθες, ύστερα από μια κλοπή τσάντας, οι δράστες έκαναν ανάληψη 1.800 ευρώ από ATM γιατί η κοπέλα είχε χαραγμένο το ΡΙπάνω στην κάρτα της!»
Οπως αναφέρει, όταν κυκλοφορούμε στο δρόμο, καλύτερα είναι να περπατάμε αντίθετα στο ρεύμα κυκλοφορίας των οχημάτων, κρατώντας την τσάντα από την αντίθετη πλευρά του δρόμου. Στην περίπτωση, όμως, που κάποιος μας επιτεθεί προσπαθώντας να μας αρπάξει την τσάντα, η αστυνομία συμβουλεύει να μην προβάλλουμε αντίσταση, καθώς ενδέχεται να τραυματιστούμε. Οσον αφορά, δε, τους οδηγούς, θα πρέπει να λαμβάνουν μέτρα αυτοπροστασίας πριν ξεκινήσουν. H τσάντα θα πρέπει να τοποθετείται είτε κάτω από τα πόδια είτε μέσα στο πορτ μπαγκάζ, που πρέπει να κλειδώνεται. Οπως λέει ο κ. Γιαννακόπουλος, «δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν ανοίξει το πορτ μπαγκάζ όταν το αυτοκίνητο είναι εν κινήσει και έχουν αρπάξει τσάντα».