Ογδόντα οκτώ (88) εκατομμύρια ευρώ, μια εκκρεμοδικία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, δύο κοινοτικές οδηγίες, 27 ανεξέλεγκτες χωματερές και η ημερομηνία λήξης (το αργότερο αρχές του 2005) της χωματερής των Ανω Λιοσίων, διαμορφώνουν το βασικό πλαίσιο που κινείται η κυβερνητική επιλογή και οι χειρισμοί της αρμόδιας υπουργού ΠΕΧΩΔΕ κ. Βάσως Παπανδρέου για να δοθεί λύση στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων στο (θερμό) δίμηνο που ακολουθεί.
Το αργότερο μέσα στο επόμενο τρίμηνο, πρέπει να έχει εγκριθεί η χρηματοδότηση των εγκαταστάσεων διαχείρισης απορριμμάτων από το Ταμείο Συνοχής με 88 εκατ. ευρώ, κονδύλια που θα πρέπει να έχουν απορροφηθεί έως το 2006. Σε αντίθετη περίπτωση, θεωρείται βέβαιο ότι τα κονδύλια αυτά θα χαθούν οριστικά για την Ελλάδα.
Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται η Ελλάδα να «κάτσει στο σκαμνί του κατηγορουμένου» στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, κατ’ αρχήν για τη μεγάλη ανεξέλεγκτη χωματερή της Παιανίας. Και για να έχει η χώρα μας σοβαρές ελπίδες να μην καταδικαστεί και βρεθεί υπόχρεη πληρωμής και νέων προστίμων, πρέπει να είναι έτοιμη να επιδείξει σοβαρή και πειστική πρόταση για το μέλλον της διαχείρισης των απορριμμάτων και κατά συνέπεια τη διακοπή της λειτουργίας της ανεξέλεγκτης χωματερής.
Να μειωθεί ο όγκος
Σύμφωνα επίσης με τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει και η χώρα μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θα πρέπει με βάση συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, που προκύπτει από Κοινοτικές Οδηγίες, να μειώσει σημαντικά τον όγκο των οργανικών σκουπιδών, όπως επίσης να ανακυκλώνει ένα σημαντικό ποσοστό των υλικών συσκευασίας.Συγκεκριμένα, ο πρώτος στόχος προβλέπει, έως το 2005, να ανακτάται κατ’ ελάχιστον το 25% των απορριμμάτων των συσκευασιών και το 2010, προβλέπει την κατά 50% ανάκτηση των απορριμμάτων των συσκευασιών και οπωσδήποτε το 15% κατά βάρος κάθε υλικού συσκευασίας.
Ο δεύτερος στόχος προβλέπει έως το 2006, τα οργανικά απόβλητα, που είναι κυρίως υπολείμματα τροφών και προορίζονται για χώρους υγειονομικής ταφής, να ανέρχονται το πολύ στο 75% της αντίστοιχης ποσότητας των αποβλήτων που είχαν παραχθεί το 1995 – μόνο για την Αττική αυτό σημαίνει 840.000 τόννους. O ίδιος στόχος για το 2009 προβλέπει 560.000 τόννους και για το 2016 μειώνεται ακόμη περισσότερο, δηλαδή στους 392.000 τόννους απορριμμάτων.
Ως το τέλος του 2004
Στους παραπάνω λόγους προστίθενται οι 27 ανεξέλεγκτες χωματερές στην Αττική, στις οποίες εναποτίθενται κάθε χρόνο 170.000 τόννοι απορριμμάτων. Και αν κανένας από τους παραπάνω λόγους δεν είναι αρκετά πειστικός, καταλύτη των εξελίξεων αποτελεί το γεγονός ότι στο τέλος του 2004, το αργότερο στις αρχές του 2005, η Αττική δεν θα έχει κανένα χώρο διαχείρισης των απορριμμάτων, καθώς η χωματερή των Ανω Λιοσίων θα έχει εξαντλήσει τα όρια ζωής της.
Αυτοί οι παράγοντες διαμορφώνουν το πλαίσιο επιλογών της κυβέρνησης. Μάλιστα γύρω από τις επιλογές αυτές -και παρά τους αποκλεισμούς δρόμων, τις εντονότατες ανιδράσεις από ορισμένους δήμους και κοινότητες- φαίνεται να συγκροτείται ένα «αθόρυβο» ρεύμα υποστήριξης, τόσο σε πολιτικό όσο και αυτοδιοικητικό επίπεδο.
Ηδη η τροπολογία που κατέθεσε η κ. Παπανδρέου υπερψηφίστηκε στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή, με την υποστήριξη μάλιστα του επίτιμου προέδρου της Ν.Δ. κ. K. Μητσοτάκη και παρά τους υψηλούς τόνους της Ν.Δ., η οποία ζήτησε μέχρι και απόσυρση της τροπολογίας και την καταψήφισή της από τους βουλευτές Αττικής της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Της υποστήριξης αυτής είχε προηγηθεί η σαφής δήλωση της δημάρχου Αθηναίων κ. Ντ. Μπακογιάννη, η οποία αποδίδοντας «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι», άσκησε αυστηρή κριτική στους κυβερνητικούς χειρισμούς που οδήγησαν σε αδιέξοδο το όλο θέμα, ωστόσο ήταν σαφής υπέρ της τροπολογίας.
Ομως και σε επίπεδο Αυτοδιοίκησης, οι θερμές αντιδράσεις -μετά την κατάθεση της τροπολογίας- περιορίστηκαν στην περιοχή της Βορειοανατολικής Αττικής, καθώς στην υπόλοιπη Αττική διαμορφώνεται μια προσπάθεια να βρεθούν λύσεις που θα περιορίζουν τις αρνητικές συνέπειες για τις περιοχές που τελικά θα επιλέγουν και θα διευρύνουν τα οφέλη…
Αναζητούν «κοινό τόπο»
Δήμοι και κοινότητες της Νοτιοανατολικής Αττικής φαίνεται να αναζητούν «κοινό τόπο» συζήτησης, με βάση την πρότασή τους να διαχειριστούν τα σκουπίδια τους με ευθύνη τους και με μέθοδο διαχείρισης που θα επιλέξουν. H δε Δυτική Αττική φαίνεται να κατανοεί την ανάγκη συμμετοχής της στα βάρη της διαχείρισης, όμως με «αντιπαροχές» που θα βελτιώνουν τη ζωή στο ήδη βεβαρημένο τοπίο της περιοχής.
Αυτήν την εβδομάδα αναμένεται η Βουλή -χωρίς να αποκλείονται και οι εκπλήξεις- να ψηφίσει την τροπολογία της υπουργού ΠΕΧΩΔΕ. Αμέσως μετά, οι ενδιαφερόμενοι δήμοι θα κληθούν να αναθέσουν την εκπόνηση περιβαλλοντικών μελετών και τεχνικο-οικονομικής μελέτης, προκειμένου να επιλεγούν οι τελικές περιοχές που θα γίνουν XYTA και τα κέντρα διαλογής απορριμμάτων.
Στην πιθανή «απροθυμία» των δήμων να προχωρήσουν στην ανάθεση των μελετών, η Περιφέρεια Αττικής θα αναλάβει το σχετικό έργο, με στόχο στα τέλη Ιουλίου, οι μελέτες να έχουν ολοκληρωθεί, προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαδικασίες ένταξης των έργων στο Ταμείο Συνοχής και σε συνέχεια να γίνει ο διεθνής διαγωνισμός για την έναρξη εκτέλεσης των έργων.