Μόνιμη απειλή για την υγεία χιλιάδων ανθρώπων στη χώρα μας αποτελεί η παρουσία αμίαντου σε δεκάδες δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, μεταξύ των οποίων και πολλά σχολεία. Το καρκινογόνο αυτό υλικό, σύμφωνα με τους ειδικούς, μπορεί ακόμα και στη μικρότερη ποσότητα να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία, ωστόσο ο νόμος για απαγόρευση της χρήσης του στους εργασιακούς χώρους μένει ουσιαστικά ανενεργός εξαιτίας της απουσίας ελέγχων.
Το θέμα ήρθε ξανά στην επικαιρότητα με αφορμή την υπόθεση του Ειρηνοδικείου Αθηνών, στο οποίο μπήκε «λουκέτο» μετά κινητοποιήσεις των εργαζομένων που διαμαρτύρονταν για τον κίνδυνο που εγκυμονεί για την υγεία τους η ύπαρξη αμίαντου στην οροφή του κτιρίου. «H ύπαρξη αμίαντου σχετίζεται με το λεγόμενο «σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου». O κίνδυνος μπορεί να εξαλειφθεί μόνο με το γκρέμισμα κάθε τέτοιου κτιρίου», λέει κατηγορηματικά στην «K» ο γενικός γραμματέας της Ενωσης Ελλήνων Χημικών κ. Μιχάλης Χάλαρης.
Ο αμίαντος όμως χρησιμοποιείται κατά κόρον εδώ και αρκετές δεκαετίες σε κατασκευαστικά υλικά, όπως σε πλάκες οροφής και δαπέδου, σωλήνες, αλλά και για ηλεκτρικές-θερμικές μονώσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι περισσότεροι από 500 τόνοι αμίαντου αφαιρέθηκαν από το ξενοδοχείο Χίλτον κατά την πρόσφατη ανακαίνισή του. Τι γίνεται όμως με τα δεκάδες άλλα «άρρωστα» κτίρια σε όλη τη χώρα;
Ο αμίαντος έχει εντοπιστεί σε περισσότερα από 50 σχολικά κτίρια σε όλη τη χώρα, χωρίς να έχει γίνει καμιά ενέργεια για την αφαίρεσή του.
Σύμφωνα όμως με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δεν υπάρχει όριο ασφαλούς έκθεσης στον αμίαντο, αφού ακόμα και η ελάχιστη δόση μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Και πολύ σοβαρές μάλιστα: η εισπνοή των ινών του αμίαντου μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμα αμιάντωση (φλεγμονή του πνεύμονα που οδηγεί σε αναπνευστική ανεπάρκεια, μία από τις ελάχιστες καταγεγραμμένες ως επαγγελματικές ασθένειες), καρκίνο του πνεύμονα, κακόηθες μεσοθηλίωμα, βρογχικό καρκίνο, κ.α. (Ειδικά για τον καρκίνο του πνεύμονα, ο κίνδυνος εκδήλωσης της νόσου είναι 90 φορές μεγαλύτερος όταν το άτομο που εκτίθεται σε μολυσμένο με ίνες αμιάντου περιβάλλον είναι και καπνιστής).
«Ο αμίαντος δρα συσσωρευτικά», επισημαίνει ο κ. Χάλαρης. «Εκλύεται σιγά σιγά, απορροφάται από τον οργανισμό και δεν μπορεί έπειτα να αποβληθεί». Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα επόμενα 30 χρόνια, πρόκειται να καταγραφούν μισό εκατομμύριο συνδεόμενοι με εισπνοή αμίαντου θάνατοι σε έξι χώρες της Δυτικής Ευρώπης, στις οποίες έχει ήδη καταργηθεί η χρήση του.
Αντίθετα όμως με τις περισσότερες χώρες της E.E., η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί ακόμα με την κοινοτική οδηγία για πλήρη κατάργηση της χρήσης του επικίνδυνου υλικού. H προθεσμία λήγει το 2005, ωστόσο ακόμα δεν έχει διαμορφωθεί το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο. Για την ακρίβεια, η χώρα μας παραμένει η 7η χώρα στον κόσμο σε παραγωγή αμίαντου (έχουμε ορυχείο αμίαντου στην Κοζάνη).
Ακόμα όμως και ο νόμος που αφορά αποκλειστικά τους εργασιακούς χώρους, δεν εφαρμόζεται αφού δεν υπάρχει σύστημα ελέγχου. «Πρόκειται για έλλειμμα της χώρας», τονίζει ο γ.γ. της Ενωσης Ελλήνων Χημικών. «Δεν υπάρχει έλεγχος για τη χρήση αμιάντου. Πρέπει να υπάρξει εργαστήριο πιστοποίησης κατασκευαστικών υλικών».
Η «φονική σκόνη», όμως, όπως χαρακτηρίζουν τον αμίαντο οι επιστήμονες, δεν εντοπίζεται μόνο σε κατασκευαστικά υλικά, αλλά ακόμα και σε συσκευές καθημερινής χρήσης, όπως ηλεκτρικά σίδερα ή πιστολάκια για τα μαλλιά, ενώ σημαντική είναι και η χρήση του από την αυτοκινητοβιομηχανία (φρένα, συμπλέκτες). Εχει βρεθεί, μάλιστα, σε ειδικές μετρήσεις που έχουν γίνει σε μεγάλες πόλεις, ότι στις περιοχές με έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα καταγράφονται υψηλά επίπεδα σε συγκεντρώσεις ινών αμίαντου. Μέχρι πρόσφατα δε, σε άμεσο κίνδυνο βρίσκονταν και οι πυροσβέστες, οι οποίοι φορούσαν τις λεγόμενες «στολές αμιάντου».