Παιδιά φυσιολογικών οικογενειών που εγκαταλείπουν νωρίς το σχολείο και συνήθως οδηγούνται στην ανεργία, ασυνείδητα επηρεασμένα από τα μοντέλα αξιών που αναπαράγουν τα μίντια είναι κυρίως οι ανήλικοι παραβάτες που υιοθετούν ακραίες συμπεριφορές, όπως προκύπτει από τη στατιστική έκθεση του Δικαστηρίου Ανηλίκων της Αθήνας.
Η πλειονότητα των αξιόποινων πράξεων αφορά σε παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (54%), κλοπές (19,6%), επαιτεία (12%) και χρήση ναρκωτικών ουσιών (5,5%). Κατά το δικαστικό έτος 2001 – 2002, καταδικάστηκαν συνολικά 1.952 ανήλικοι, ενώ προσήχθησαν 4.400. Οι αριθμοί, σε πρώτη ανάγνωση δείχνουν μείωση των ποσοστών τόσο ως προς τις παραβάσεις όσο και στις καταδίκες ανηλίκων σε σύγκριση με την προηγούμενη δικαστική χρονιά.
«Ωστόσο, η μείωση των καταδικασθέντων για ναρκωτικά είναι μάλλον πλασματική», επισημαίνει η πρόεδρος του Δικαστηρίου Ανηλίκων κ. Ευθυμία Κοτορλού και εξηγεί ότι «αυτό οφείλεται τόσο στις σκόπιμες αναβολές για παρακολούθηση της πορείας των νεαρών χρηστών όσο και στις ιδιαίτερες πολιτικοκοινωνικές συνθήκες, κυρίως δε στην έμφαση των αστυνομικών αρχών στην εξάρθρωση της τρομοκρατίας και στην εξάλειψη της βίας στα γήπεδα, εξαιτίας των οποίων μειώθηκαν οι συλλήψεις ανηλίκων».
Από την έκθεση των στατιστικών δεδομένων προκύπτει ότι και στα δύο δικαστήρια (Τριμελές και Μονομελές) τα αγόρια αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία (96,8%) και οι περισσότεροι παραβάτες ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 13 – 17 ετών (54%), ενώ οι ηλικίες 18 – 21 αποτελούν το 40%.
Ως προς την εθνικότητα, «πρωταθλητές» στις παραβάσεις είναι οι Ελληνες και δεύτεροι οι Αλβανοί. Στις αποφάσεις, όμως που αφορούν εισαγωγή σε κάποιο ίδρυμα, οι Ελληνες είναι λιγότεροι από τους Αλβανούς, κυρίως δε σε αξιόποινες πράξεις που εμπεριέχουν απαξία για τη ζωή.
Αλλα χαρακτηριστικά που προσδιορίζουν το προφίλ του ανήλικου δράστη – τοξικομανή με αριθμούς αναφέρονται στο μορφωτικό του επίπεδο, την επαγγελματική και οικογενειακή του κατάσταση: έτσι, το 16,82% εργάζονται και φοιτούν ταυτόχρονα στη Μέση Εκπαίδευση, ενώ το 35% των ανηλίκων είναι άνεργοι, ένα πολύ μικρό ποσοστό (3%) είναι υιοθετημένα και εξώγαμα. Ως προς τον τόπο διαμονής ή τέλεσης της αξιόποινης πράξης, το 53% κατοικεί στη δυτική Αττική και το 33% στην Αθήνα. Το κέντρο του Λεκανοπεδίου λειτουργεί σε ποσοστό 84% ως τόπος προμήθειας, κατοχής και χρήσης ναρκωτικών ουσιών.
Οι ειδικοί που επεξεργάστηκαν τα αποτελέσματα της έκθεσης αναζήτησαν τους παράγοντες εγκληματογένεσης των ανηλίκων και κατέληξαν στα εξής συμπεράσματα:
Η ανεργία σε συνδυασμό με την αντίφαση για απαγόρευση εργασίας στους ανηλίκους, η εγκατάλειψη του σχολείου, οι αλλαγές στη δομή της οικογένειας, η χρήση αλκοόλ, καπνού, ναρκωτικών ουσιών, η χαλαρότητα και ανοχή που επιδεικνύουν οι θεσμοποιημένοι και μη φορείς της κοινωνίας, αλλά και η έλλειψη ελεύθερου χρόνου σε συνδυασμό με την καλλιέργεια του ανταγωνιστικού προτύπου συντείνουν στην υιοθέτηση παραβατικών συμπεριφορών από την πλευρά των ανηλίκων.
Από την κατηγοριοποίηση των αξιόποινων πράξεων προκύπτουν επιμέρους διαπιστώσεις. Οι παράνομες ενέργειες που εμπεριέχουν βία, σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική υποδηλώνουν ότι οι ανήλικοι είναι άτομα ευάλωτα και επιρρεπή σε μηνύματα που δέχονται κυρίως από τα MME. Οι πράξεις που στρέφονται κατά της ατομικής και κοινωνικής ιδιοκτησίας φανερώνουν έλλειψη αγωγής και γνώσης του συστήματος των κοινωνικών αξιών, ενώ οι παραβάσεις του K.O.K. καταδεικνύουν ελλιπή αστυνόμευση, έλλειψη οδικής αγωγής στο σχολείο αλλά και την ανάγκη των εφήβων για επίδειξη. Τέλος, η επαιτεία εμφανίζεται κυρίως σε ανήλικους μετανάστες λόγω ανεπαρκούς υποδομής στον έλεγχο των συνόρων και στην υποδοχή των μεταναστών, ώστε να ενσωματωθούν ομαλά στην ελληνική κοινωνία.