Ενα σύννεφο σκόνης, ορατό σε κάθε πολίτη του λεκανοπεδίου, και -κυρίως- ένα αόρατο νέφος επιβλαβών σωματιδίων έχει επικαθίσει, τα τελευταία χρόνια στην Αθήνα. Με τη «συνδρομή» και των πολλών οικοδομικών έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη στο λεκανοπέδιο, δημιουργούνται συνθήκες ασφυξίας τόσο εξαιτίας της προφανούς ενόχλησης από τη σκόνη όσο, κυρίως, από την αόρατη πλην όμως άκρως επικίνδυνη εισπνοή των αιωρούμενων σωματιδίων.
Μη αντιληπτά, παρά μόνον σε μικροσκόπιο, τα μικροσωματίδια αποτελούν ένα νέο είδος «νέφους» σαφώς πιο επιβλαβές από τους ρύπους που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Εχοντας μέγεθος μικρότερο από τη μύτη καρφίτσας, εισβάλλουν στους πνεύμονες και αποδεικνύονται βασικές αιτίες πρόκλησης άσθματος, καρδιαγγειακών προβλημάτων και καρκίνων.
Τα αιωρούμενα σωματίδια παράγονται είτε από άλλους αέριους ρύπους (π.χ. από τα συνήθη στην ατμόσφαιρα της Αθήνας διοξείδια του αζώτου και του θείου) είτε από τα στερεά υπολείμματα της καύσης των πετρελαιοκινητήρων. Συχνά, όμως, -και στην περίπτωση της Αθήνας, καθημερινά- οι υψηλές συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων αποδίδονται σε «φυσικές αιτίες» μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και τα κατασκευαστικά έργα!
Λείπουν σταθμοί μέτρησης
Μία, πραγματικά, «φυσική αιτία» ήταν το «νέφος μικροσωματιδίων» που έπληξε την Ελλάδα πριν από λίγες ημέρες, ερχόμενο από τη Σαχάρα, μέσω Μαύρης Θάλασσας. Το φαινόμενο συνοδεύθηκε από χαμηλή ορατότητα στα αεροδρόμια των νησιών της χώρας, έξαρση των φαινομένων αλλεργίας και άσθματος, ενώ όλα τα όργανα μέτρησης στην Ανατολική Ελλάδα «κτύπησαν κόκκινο».
Αύξηση 1% της θνησιμότητας
Τα έργα στο λεκανοπέδιο ασφαλώς και επιδεινώνουν την κατάσταση και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών η επιβάρυνση φθάνει το 20% αν και η ανεπάρκεια σταθμών μέτρησης στην Ελλάδα καθιστά εν μέρει ελλιπή τα όποια στοιχεία.
Ενδεικτική είναι η θέση του επιστημονικού στελέχους του ΠΕΡΠΑ κ. Νίκου Μανάλη, ο οποίος μιλώντας στην «K» επεσήμανε ότι «τα κατασκευαστικά έργα σίγουρα επιβαρύνουν, ωστόσο υπάρχει υψηλό ποσοστό αβεβαιότητας και κανείς δεν γνωρίζει εάν η επιβάρυνση είναι 10, 20 ή 30 τοις εκατό».
Το πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι, σύμφωνα με τις έρευνες, αύξηση 10 μικρογραμμαρίων στις συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων αυξάνει μέχρι και 1% το ποσοστό θνησιμότητας όσων τα εισπνέουν!
Κατά τον κ. Μανάλη, η αναζήτηση της πηγής των μικροσωματιδίων απαιτεί εμπεριστατωμένες αναλύσεις και στους στόχους του ΠΕΡΠΑ είναι η ανάθεση μίας σχετικής έρευνας σε πανεπιστημιακό ίδρυμα της χώρας. Επί του παρόντος, βέβαια, η Ελλάδα αποδίδει τις εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων και την αυξημένη συχνότητα υπέρβασης των ορίων κυρίως σε «φυσικές αιτίες», ενώ μετρά μόνον τα σωματίδια με διάμετρο 10 «μικρά» (κάθε «μίκρο» είναι ένα εκατομμυριοστό του μέτρου) και όχι τα άκρως επικίνδυνα σωματίδια των 2,5 «μικρών». Μάλιστα, με αφορμή πρόσφατη ερώτηση του ευρωβουλευτή κ. A. Αλαβάνου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφήνει υπαινιγμούς για τη «φυσική προέλευση» των μικροσωματιδίων σημειώνοντας ότι «εκτός εάν η παρέκκλιση λόγω φυσικών φαινομένων είναι δυνατόν να αιτιολογηθεί, η Ελλάδα οφείλει να υποβάλει σχέδια και προγράμματα το αργότερο μέχρι τις 31/12/2003» με στόχο, προφανώς, τον περιορισμό των συγκεντρώσεων.
Μέχρι τότε, οι πολίτες της Αθήνας θα συνεχίσουν να ζουν υπό συνθήκες «βιολογικού πολέμου» αντιμετωπίζοντας υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων και, μάλιστα, σε ανύποπτες ώρες. Οπως δύο ημέρες πριν, όταν η μέγιστη συγκέντρωση μικροσωματιδίων (84 μgr/κυβικό μέτρο) μετρήθηκε στον σταθμό της Αγίας Παρασκευής, ακριβώς τα μεσάνυκτα…