Τον κώδωνα του κινδύνου για επερχόμενη έξαρση του ιού του AIDS σε Βουλγαρία, Κροατία και Ρουμανία κρούει η Παγκόσμια Τράπεζα σε σχετική έκθεση.
Στη δεινότερη θέση βρίσκεται η Ρουμανία, όπου έχουν καταγραφεί 12.559 οροθετικοί από την έναρξη της επιδημίας μέχρι τα μέσα του 2003. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η μετάδοση του ιού έγινε με ετεροφυλοφιλική επαφή, αλλά ένα μεγάλο ποσοστό μολύνσεων αφορούν παιδιά που προσβλήθηκαν από το 1988 μέχρι το 1991 και που σύντομα θα είναι σεξουαλικά ενεργά. Οι κίνδυνοι επιδημικής έξαρσης του Συνδρόμου Ανοσολογικής Ανεπάρκειας απορρέουν και από τη δραματική αύξηση του αριθμού των τοξικομανών, που κάνουν ενδοφλέβια χρήση.
Στη Βουλγαρία
Ανησυχία εγείρουν οι έντονα αυξητικές τάσεις οροθετικών και στη Βουλγαρία, όπου έχουν αναφερθεί συνολικά 366 περιπτώσεις από το 1987 μέχρι σήμερα. Οι μισοί και πλέον από όσους προσβλήθηκαν τα τελευταία χρόνια είναι μικρότεροι των 25 ετών, ενώ το 91% των μολύνσεων μεταδόθηκαν με σεξουαλική επαφή, στο πλαίσιο ετεροφυλοφιλικής σχέσης (88%). O πληθυσμός των POM στη Βουλγαρία εμφανίζεται ως ομάδα υψηλού κινδύνου, λόγω της περιορισμένης προσβασιμότητάς τους σε υπηρεσίες υγείας αλλά και του χαμηλού μορφωτικού επιπέδου. Επιπροσθέτως, ένα σημαντικό ποσοστό αλλοδαπών εργατών, ναυτικών και μετακινούμενων εκδιδομένων γυναικών ίσως συνιστούν έναν αυξημένο κίνδυνο για τη διάδοση του ιού στον γενικό πληθυσμό.
Στην Κροατία
Στην Κροατία, που αριθμεί συνολικά 341 κρούσματα μέχρι και το τέλος του 2001, με 25 – 35 νέες περιπτώσεις να εμφανίζονται κάθε χρόνο, για το 7% των μολύνσεων είναι άγνωστος ο τρόπος μετάδοσης. O τουρισμός που συνδέεται με την πορνεία (σεξοτουρισμός) αλλά και ο τεράστιος αριθμός ναυτικών του Εμπορικού Ναυτικού που πηγαινοέρχεται στα κροατικά λιμάνια ευνοούν την εξάπλωση σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένου και του έιτζ.
Στην Ελλάδα
Η Ελλάδα μπορεί να μην ανήκει στις χώρες «υψηλού κινδύνου», ωστόσο η έλευση αλλοδαπών προερχόμενων από κράτη που εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά κρουσμάτων του έιτζ δεν θα έπρεπε να αφήνει αδιάφορη τη χώρα μας. Βέβαια, μέχρι στιγμής, από τα στατιστικά στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (ΚΕΕΛ) δεν προκύπτει λόγος ιδιαίτερης ανησυχίας.
Ο συνολικός αριθμός των HIV οροθετικών ατόμων που δηλώθηκαν στην Ελλάδα μέχρι τις 30/6/2002 ανέρχεται σε 6.088, εκ των οποίων τα 2.308 είναι κρούσματα (ασθενείς). Το 80,9% των οροθετικών είναι άντρες και το 18,5% γυναίκες. Αξιολογώντας τα στοιχεία της τελευταίας δεκαετίας, από το 1990 και έπειτα η διαχρονική τάση ήταν αυξητική και στα δύο φύλα. Για πρώτη φορά το 2000 η επίπτωση της HIV λοίμωξης φαίνεται να μειώνεται, τάση που συνεχίστηκε και το 2001.
Ευάλωτες ομάδες
Πιο ευάλωτες ηλικιακές ομάδες είναι μεταξύ 25 – 49 ετών, ενώ έχουν μολυνθεί από τις μητέρες τους συνολικά 75 παιδιά έως 12 ετών. H κυριότερη οδός μετάδοσης του ιού παραμένει η ομοφυλοφιλική σεξουαλική επαφή (45%) των δηλωθέντων κρουσμάτων), ενώ τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι αυξάνεται και η μετάδοση μέσω της ετεροφυλοφιλικής επαφής (17%). Αδιευκρίνιστος παραμένει ο τρόπος μετάδοσης για το 28% των περιπτώσεων.
Η ερμηνεία των τάσεων αύξησης, μείωσης ή σταθεροποίησης της παρουσίας του ιού πρέπει να γίνεται υπό το πρίσμα δύο σημαντικών αλλαγών στην ιστορία της νόσου: τον καθορισμό πληρέστερων κριτηρίων για τη διάγνωση των κρουσμάτων, αλλά και την εισαγωγή των νέων συνδυασμένων θεραπειών (αντιρρετροϊκών φαρμάκων), που επιμηκύνουν το όριο της ζωής των οροθετικών.