H κυβερνητική πρόθεση για ρύθμιση των επιβληθέντων προστίμων δεν μπορεί, ασφαλώς, να δώσει από μόνη της λύση στο πρόβλημα των 1.000.000 αυθαιρέτων κτισμάτων στη χώρα. Απλώς, αποτελεί το πρώτο βήμα για μια σειρά ρυθμίσεων που έχουν στόχο τη, σταδιακή έστω, εξομάλυνση.
Και τούτο διότι, πλην του προστίμου ανέγερσης που είναι εφάπαξ, το πρόστιμο διατήρησης του αυθαιρέτου συνεχίζει να επιβάλλεται έως ότου το ακίνητο κατεδαφισθεί ή ενταχθεί σε σχέδιο πόλης. Και φυσικά η ρύθμιση των έως σήμερα οφειλών (36 ή 48 δόσεις ή έκπτωση 40% ή 50%) δεν σταματά τη διαδικασία επιβολής των προστίμων διατήρησης του αυθαιρέτου. Σύμφωνα, πάντως, με τις πληροφορίες, το ΥΠΕΧΩΔΕ προσανατολίζεται στην αλλαγή του τρόπου προσδιορισμού του ύψους των προστίμων περιορίζοντας, πιθανότατα, το ποσοστό επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, σύμφωνα με την οποία προκύπτει το ύψος του προστίμου ανέγερσης και διατήρησης της αυθαίρετης οικοδομής.
«Φως, νερό τηλέφωνο»
Κυρίως, όμως, το ΥΠΕΧΩΔΕ επιχειρεί να απεμπλέξει τη διαδικασία έκδοσης των νέων πολεοδομικών μελετών, η ολοκλήρωση των οποίων σήμερα απαιτεί ακόμη και πάνω από 12 χρόνια! H ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ εκτιμά ότι η καθυστέρηση οφείλεται σε σειρά γραφειοκρατικών αγκυλώσεων και ελπίζει ότι η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων στους περιφερειάρχες θα συντμήσει τον χρόνο σε τρία έτη. Σύμφωνα με το Γ.Γ. του ΥΠΕΧΩΔΕ κ. Στ. Καμπέλη, από τα 10 έτη που απαιτούσε μια μελέτη, το 30% του χρόνου αναλώνονταν στη θεσμοθέτηση μελετών και το 40% του χρόνου σε γραφειοκρατικές καθυστερήσεις μέσα στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Μεγάλη καθυστέρηση διαπιστωνόταν και στον χρόνο ολοκλήρωσης της μελέτης από τον μελετητή, κάτι που αντιμετωπίζεται εφεξής με τη θέσπιση συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, 3 μηνών, εντός του οποίου θα πρέπει να ολοκληρώνεται το έργο του μελετητή.
Η «νομιμοποίηση» των αυθαιρέτων, δηλαδή η σύνδεσή τους με τα δίκτυα κοινής οφέλειας, θα γίνεται με την πρώτη ανάρτηση της μελέτης στο δημοτικό κατάστημα της περιοχής, εφόσον τα κτίσματα δεν βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές ή σε χώρους που βάσει της πολεοδομικής μελέτης χαρακτηρίζονται ως «δημόσιοι» ή κοινόχρηστοι.
Ετσι, με τις νέες ρυθμίσεις θα είναι δυνατή η σύνδεση των αυθαιρέτων με το δίκτυο της ΔΕΗ, σε όλες τις περιοχές στις οποίες έχει ολοκληρωθεί το πρώτο στάδιο της διαδικασίας ένταξης στο σχέδιο πόλης.
Οι αιτήσεις
Οι αιτήσεις για την ηλεκτροδότηση των αυθαιρέτων θα εξετάζονται από επιτροπές, στις οποίες θα συμμετέχουν εκπρόσωποι του ΥΠΕΧΩΔΕ, της Νομαρχίας και των κατά τόπους δήμων. Προτεραιότητα θα έχουν οι ιδιοκτήτες με σοβαρά προβλήματα υγείας, αυτοί που το αυθαίρετο καλύπτει βασικές στεγαστικές τους ανάγκες και όσοι έχουν χαμηλό εισόδημα ή είναι πολύτεκνοι. Επίσης, τα ακίνητα που δεν υπερβαίνουν το μέσο συντελεστή δόμησης της περιοχής.
Εξαιρούνται τα ακίνητα που βρίσκονται σε αρχαιολογική ζώνη, αιγιαλό, ρέματα και δασικές εκτάσεις. Για τη σύνδεση με τα δίκτυα κοινής οφέλειας θα απαιτείται το τοπογραφικό διάγραμμα του ακινήτου, βεβαίωση από τον δήμο για την οικογενειακή κατάσταση, αλλά και ότι το ακίνητο δεν βρίσκεται σε έκταση που προορίζεται για κοινόχρηστος χώρος, φορολογική ενημερότητα.
Σημαντικό ρόλο στην εξομάλυνση της κατάστασης, τη σταδιακή νομιμοποίηση των αυθαιρέτων αλλά και στην αποτροπή δημιουργίας μίας νέας γενιάς αυθαιρέτων καλούνται να διαδραματίσουν οι δήμοι της χώρας. Συμμετέχουν στις βασικές διαδικασίες ενώ υποχρεούνται να συμβάλουν στην έγκαιρη «ανακάλυψη» νέων αυθαιρέτων. Σε διαφορετική περίπτωση, ο δήμος θα καταβάλει στο ΥΠΕΧΩΔΕ ποσό ίσο προς το 30% του προστίμου ανέγερσης.