Στην εποχή της οικονομικής ύφεσης, η Ελλάδα «ξεγυμνώνεται». Το μέικ-απ που πρόσθετε η πληθωρισμένη δραχμή στις αδυναμίες μας αφαιρέθηκε και τώρα αποκαλύπτεται η «αφροντισιά» μας. Θύμα, αυτήν τη φορά, είναι ο τουρισμός. Το προϊόν που προσφέρουμε είναι πολύ ακριβό γι’ αυτό που είναι. Το ίδιο -χαμηλού επιπέδου- προϊόν μπορούν πλέον οι ξένοι να αγοράσουν μαζικά σε άλλους μεσογειακούς προορισμούς – Κροατία, Βουλγαρία, Τουρκία, Μαρόκο, Τυνησία. Την ίδια στιγμή, ο Ελληνας που βλέπει το μισθό του να μένει σχεδόν στάσιμος και όλες τις δαπάνες να αυξάνονται ταχύτατα, έχει περιορίσει τις θερινές διακοπές του σε 0-10 ημέρες το χρόνο, εάν πρόκειται να πληρώσει για ύπνο και φαγητό. Απ’ όσους κάνουν διακοπές, επτά στους δέκα φιλοξενούνται σε κάποιο οικογενειακό, παραθεριστικό σπίτι και μόλις ένα 30% μπορεί να βάλει το «χέρι στην τσέπη». Πώς θα συντηρηθεί, λοιπόν, η τουριστική βιομηχανία της χώρας;
Καλό προϊόν, κακή συσκευασία
Μιλάμε για μια βιομηχανία που συνεισφέρει το 18% του ΑΕΠ στη χώρα και απασχολεί 700.000 εργαζομένους. Ομως, η βιομηχανία αυτή αναπτύχθηκε άναρχα -χωρίς καμία παιδεία και οργάνωση- επαφιόμενη σε ένα δώρο της Φύσης: τις εξαιρετικές φυσικές καλλονές της χώρας μας. Κι όσο καλό κι αν είναι ένα προϊόν, όταν πωλείται σε κακή συσκευασία, ο άλλος δεν θα το προτιμήσει. Διότι δεν θα το αναγνωρίσει. Και η συσκευασία, οι προσφερόμενες υπηρεσίες στη χώρα μας, είναι κακή. Υψηλού επιπέδου τουριστικές σπουδές δεν υπάρχουν και τους λίγους αποφοίτους των σχετικών σχολών απορροφούν τα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα. Οι κατά τόπους δημόσιες υπηρεσίες -νομαρχίες, πολεοδομίες, κ.λπ.- δεν θεώρησαν ποτέ υποχρέωσή τους να διαφυλάξουν το περιβάλλον. Αρμόδιες υπηρεσίες ελέγχουν χαλαρά το ποιοι λειτουργούν τουριστικά καταλύματα νόμιμα και ποιοι όχι. Ετσι, περισσότερα από τα μισά ενοικιαζόμενα δωμάτια λειτουργούν παράνομα και δεν είναι πάντοτε κατάλληλα. Οι κεντρικές υπηρεσίες των υπουργείων στην Αθήνα δεν θεωρούν ότι υπάρχει λόγος για δημιουργία υποδομών σε νησιά που ζουν στα πρόθυρα της απομόνωσης, ακόμη και το καλοκαίρι.
Την ίδια στιγμή, ο Ελληνας πολίτης έχει συνδέσει την ενασχόληση με τον τουρισμό, με την «αρπαχτή». Γίνεται ξενοδόχος, εστιάτορας, ανοίγει κατάστημα με τουριστικά είδη, με μοναδικό στόχο να «βγάλει» σε δυο ή τρεις μήνες, τη διαβίωση του χρόνου. Και επειδή αυτό το είχε καταφέρει για αρκετά χρόνια, έχει εθιστεί σε μια πολύ κακή νοοτροπία: την κακομεταχείριση του επισκέπτη, της ημεδαπής ή της αλλοδαπής. Επειδή ο τουρισμός υπήρξε επί αρκετές δεκαετίες ένας εύκολα κερδοφόρος τομέας, εγκαταλείφθηκαν οι όποιες άλλες δραστηριότητες.
Η κρίση ξέσπασε
Ο απαιτητικός τουρίστας δεν μπορεί να συναντήσει πλέον την παράδοση του τόπου που επισκέπτεται σε τοπικά, παραδοσιακά προϊόντα. Κάθεται στην ταβέρνα και είναι σαν να τρώει σε μαγαζί της σειράς στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη ή σε ελληνικό σουβλατζίδικο του Λονδίνου. Και όταν αποφασίζει να επισκεφθεί κάποια μνημεία, συναντά την εγκατάλειψη.
Και τώρα που η κρίση έχει ξεσπάσει, «βγήκαν μαχαίρια». Αναζητούνται παρανομίες για να κλείσουν ξενοδοχεία. Στα μεγάλα νησιά, οι Ελληνες ιδιοκτήτες ξενοδοχείων στρέφονται κατά των διεθνών μεγαθηρίων, διότι τους «κλέβουν» τον φθηνό, μαζικό τουρισμό. Στα μικρότερα νησιά, ο πόλεμος έχει ξεσπάσει ανάμεσα στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια. Κι όλοι μαζί, στη συνέχεια, επιρρίπτουν την ευθύνη για την απώλεια των τουριστών στις υψηλές τιμές των εστιατορίων, των μπαρ και των καφέ… H νηφαλιότητα έχει απομείνει στους λίγους που μιλούσαν εδώ και χρόνια για ποιοτικό τουρισμό και θεωρούν περιουσία τον επισκέπτη. Που πιστεύουν στη δημιουργία και προσφορά «προστιθέμενης ψυχολογικής αξίας», όπως λέει ο Χιώτης Γ. Μισετζής. Αυτοί δεν βιώνουν κρίση. H πληρότητα των καταλυμάτων τους αγγίζει το 100%. Μάλλον κάτι λέει αυτό…