Προσφάτως ίσως νιώσατε πόνο στο κάτω μέρος της ράχης σας, που άρχισε από τη μέση σας παράλληλα με ένα αίσθημα καψίματος και κνησμού που διέτρεχε κάποιο από τα σκέλη σας προς τα κάτω σαν να σας τσιμπούσαν καρφίτσες. Είχατε την τάση να καθήσετε για να ανακουφιστείτε, αλλά ο πόνος αντιθέτως χειροτέρεψε.
Ποια είναι η προέλευση αυτών των πόνων; Πιθανώς προέρχονται από πίεση σε κάποια ή κάποιες ρίζες νεύρων που συνιστούν τους δύο κλάδους του ισχιακού νεύρου. Αυτό το νεύρο αρχίζει από το κάτω μέρος της ράχης, διατρέχει τους γλουτούς και ακολούθως τις πίσω πλευρές των σκελών.
Αν και τα αίτια της ισχιαλγίας είναι πολλά, το ευχάριστο είναι ότι οι πόνοι μπορούν να εξαφανιστούν σε μερικές μέρες ή μήνες χωρίς χειρουργική επέμβαση. Συνηθέστερα για τις θεραπευτικές αγωγές χρησιμοποιούνται παυσίπονα, προσεκτικό τέντωμα μυών, ασκήσεις για την ενίσχυσή τους και δραστηριότητες ανάταξης.
Τι προκαλεί τη φλεγμονή
Το ισχιακό νεύρο είναι το μεγαλύτερο νεύρο του σώματος. Σχηματίζεται στη λεκάνη από μερικά νεύρα της σπονδυλικής στήλης. Αυτά τα νεύρα αναδύονται από τη σπονδυλική στήλη. H σπονδυλική στήλη αποτελείται από πολλά οστά, τους σπονδύλους, και από δίσκους μεταξύ αυτών που απορροφούν τους κραδασμούς.
Ισχιαλγία μπορεί να συμβεί όταν οιαδήποτε από αυτές τις ρίζες νεύρων, οι οποίες συμπορεύονται για να σχηματίσουν το ισχιαλγικό νεύρο, συμπιεστεί ή πάθει φλεγμονή. Διάφορες καταστάσεις είναι δυνατόν να την προκαλέσουν. Αυτές περιλαμβάνουν:
Κήλη οσφυϊκού (της μέσης) δίσκου: Αυτή είναι η συνηθέστερη αιτία της ισχιαλγίας. Συμβαίνει, όταν το πηγματώδες περιεχόμενο (τζελ) κάποιου δίσκου πιεσθεί μονόπλευρα ή εξωθηθεί διά περιβλήματος και σχηματίσει κάποιο εξόγκωμα. Το εξόγκωμα μπορεί να ασκήσει πίεση σε ρίζες νεύρων, οι οποίες είναι συνιστώσες του ισχιακού νεύρου. Αυτό συμβαίνει σε άτομα 25 έως 45 ετών.
Στένωση της οσφυϊκής στήλης: H κατάσταση αυτή περιλαμβάνει στένωση του σπονδυλικού σωλήνα και είναι συνηθέστερη σε άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 60 ετών. H στένωση οφείλεται σε οστικές αναπτύξεις ή σε εκφύλιση οστού σε περιοχή της σπονδυλικής στήλης, από όπου αναδύονται ρίζες νεύρων.
Εκφυλιστική πάθηση δίσκου: Με την πάροδο του χρόνου οι δίσκοι συρρικνούνται και ενδεχομένως εξασθενούν. Αυτές είναι φυσικές διαδικασίες που έρχονται με τη γήρανση και μπορούν να οδηγήσουν σε σχηματισμό εξογκώματος (κήλης) ή στένωσης της περιοχής, από όπου οι ρίζες των νεύρων εκφύονται από τον σπονδυλικό σωλήνα.
Σπονδυλολίσθηση: H πάθηση αυτή μπορεί να αρχίσει από μικρές αλλαγές που οδηγούν σε ολίσθηση σπονδύλου προς τα εμπρός και στένωση του οστικού σωλήνα. Αυτή η ολίσθηση και στένωση μπορεί να προκαλέσει ισχιαλγία.
Υπάρχουν επίσης άλλες καταστάσεις που μπορούν να μιμηθούν ισχιαλγία. Το σύνδρομο του απιοειδούς μυός κατά το οποίο ο μυς αυτός μπορεί να ερεθίσει ή να συμπιέσει το ισχιακό νεύρο καθώς αυτό πορεύεται κοντά στον μυ στον γλουτό. Συνήθως, ο πόνος σε αυτήν την περίπτωση δεν φθάνει πιο κάτω από το γόνατο.
Ανάλογος είναι ο πόνος που έχει σχέση με την ιερολαγόνια άρθρωση του γοφού. Προβλήματα με αυτήν την άρθρωση μπορούν να προκαλέσουν πόνο που μιμείται ισχιαλγία πλην της ενόχλησης του γοφού που συνήθως γίνεται αισθητή μόνο στην κάτω περιοχή της ράχης και στους γλουτούς.
Ισχιαλγία μπορεί να παρουσιαστεί σε οιαδήποτε ηλικία. Μεεταξύ νεότερων ατόμων, η ισχιαλγία συνήθως σχετίζεται με κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου. Στους ηλικιωμένους η ισχιαλγία είναι περισσότερο τυπική συνέπεια στένωσης που έχει σχέση με προχωρημένη αρθρίτιδα ή εκφύλιση δίσκου.
Τυπικά, μια μη επείγουσα αξιολόγηση για τον έλεγχο της ισχιαλγίας συμπεριλαμβάνει φυσική εξέταση και έλεγχο της ισχύος μυών, των αντανακλαστικών τους και των αισθήσεών τους για να προσδιορισθεί κατά πόσον το πρόβλημα προέρχεται από συμπιεσμένο νεύρο. Επίσης, μπορεί να γίνουν διαγνωστική απεικόνιση με ακτίνες X και με μαγνητικό συντονισμό (τομογραφίες). Επίσης μπορεί να μελετηθεί η αγωγιμότητα νεύρου (ηλεκτρομυογραφία).
Συντηρητική αγωγή
Σε μερικές περιπτώσεις μπορούν να συστηθούν από τον γιατρό σας μία έως δύο ημέρες παραμονή στο κρεβάτι για να βοηθηθεί ο περιορισμός της φλεγμονής γύρω από τις ρίζες του νεύρου. Δεν συστήνεται γενικώς μεγαλύτερης διάρκειας παραμονή στο κρεβάτι, διότι αυτή μπορεί να επιβραδύνει την ανάρρωση. Θα πρέπει να αλλάξετε τις δραστηριότητές σας, αποφεύγοντας θέσεις που θα μπορούν να συστρέψουν τη ράχη σας. Υπάρχουν επίσης μερικά είδη διατάσεων (τεντωμάτων) και ασκήσεων που μπορούν να σας βοηθήοσυν να αισθανθείτε πιο άνετα (βλέπε εικόνα).
Η χρησιμοποίηση πάγου ή θέρμανσης μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο. Γενικώς, η εφαρμογή παγοκύστης ή θερμοφόρας για περίπου 15 λεπτά μερικές φορές την ημέρα, μπορεί να βοηθήσει. H παγοκύστη βοηθάει περισσότερο όταν χρησιμοποιείται νωρίς.
Παυσίπονα που χορηγούνται χωρίς συνταγή γιατρού, όπως ακεταμινοφένη (ντεπόν) μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου, καθώς και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ασπιρίνη και το ιμπουπροφέν μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου και της φλεγμονής. O γιατρός σας μπορεί να συνταγογράψει ένα αντιφλεγμονώδες και μερικές φορές ένα μυοχαλαρωτικό φάρμακο.
Οταν ο πόνος γίνει σχετικά υποφερτός, είναι σημαντικό να αρχίσετε ασκήσεις και φυσικοθεραπεία. O αρχικός λόγος είναι να επαναποκτηθεί η φυσιολογική κινητικότητα και για να μάθετε πώς να φροντίσετε και να προστατέψετε τη ράχη σας κατά τις καθημερινές σας δραστηριότητες. Μακροπόθεσμα η εκγύμναση και η φυσικοθεραπεία ενισχύουν και σταθεροποιούν τους μυς της ράχης και της κοιλιάς, βοηθώντας έτσι την προστασία σας από μελλοντικούς τραυματισμούς.
Εγχείρηση
Σε μερικές καταστάσεις, η εγχείρηση είναι πιθανόν ο καταλληλότερος τρόπος αντιμετώπιση, ειδικότερα εάν:
– O πόνος είναι σοβαρός και δεν αντιδρά σε μη χειρουργικά μέτρα.
– Υπάρχει σημαντική αδυναμία ή προϊούσα αδυναμία στα σκέλη σας.
– Εχετε πρόβλημα ελέγχου της κύστης ή του εντέρου.
Εάν δεν είναι αναγκαίο να γίνει εγχείρηση, 90% των ατόμων με ισχιαλγία μονο από κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου θα μπορέσουν να αναρρώσουν εντός δύο μηνών, σύμφωνα με τους γιατρούς της κλινικής Mayo. O καλύτερος τρόπος προφύλαξης είναι ένα πρόγραμμα εκγύμνασης, το οποίο θα βοηθήσει τη σταθεροποίηση της ράχης και της σπονδυλικής στήλης.
Οταν το αίτιο της ισχιαλγίας είναι στένωση του σπονδυλικού σωλήνα, τα αποτελέσματα δεν είναι τόσο ευνοϊκά. Ωστόσο, σε μερικές περιπτώσεις, λαμβάνονται καλά αποτελέσματα με συντηρητικές μεθόδους αγωγής.
Η αναγνώριση συμπτωμάτων
Εάν έχετε ισχιαλγία μπορεί να αισθανθείτε ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα.
– Πόνος που ανακλάται από την κατώτερη περιοχή της ράχης προς τα κάτω διά των γλουτών, προς το κατώτερο μέρος σκέλους και ο οποίος χειροτερεύει όταν καθήσετε, όταν κάνετε κάμψη προς τα εμπρός ή προς τα πίσω, ή όταν τεντωθείτε.
– Κάψιμο ή μούδιασμα, τα οποία γίνονται αισθητά μέχρι και κατά μήκος σκέλους.
– Μόνιμος πόνος σε μια πλευρά των γλουτών.
– Οξύς πόνος που μπορεί να δυσκολέψει το σήκωμα στην ορθία στάση.
– Αδυναμία μυός, μούδιασμα ή δυσκολία κίνησης σκέλους ή ποδιού.
Μερικά σημάδια ή συμπτώματα επιβάλλουν άμεση ιατρική φροντίδα για ενδεχόμενη επείγουσα εγχείρηση. Τέτοια συμπεριλαμβάνουν κάθε αδυναμία σε σκέλος σας, απώλεια ελέγχου της κύστης ή του εντέρου ή συμπτώματα που ανακλώνται προς τα κάτω και στα δύο σκέλη.