Μπροστά σε μια πραγματικότητα αποτυπωμένη πλέον με αριθμούς βρίσκεται η ελληνική εκπαίδευση. Τα ακριβή ποσοστά των αλλοδαπών σε όλες τις βαθμίδες των σχολείων στην επικράτεια. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 -μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης και την αλλαγή του καθεστώτος στην Αλβανία- άρχισαν να έρχονται χιλιάδες οικογένειες αλλοδαπών και παλιννοστούντων στη χώρα μας. Λίγα χρόνια αργότερα, έγινε πλέον κατανοητό ότι η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε χώρα υποδοχής μεταναστών. Αλλοδαπούς μαθητές είχαν πλέον όλα τα σχολεία, αλλά μέχρι στιγμής δεν είχε γίνει μια πλήρης, λεπτομερής αποτύπωση της παρουσίας τους ανά περιφέρεια και νομό.
Η πρώτη καταγραφή των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών από το υπουργείο Παιδείας, την οποία παρουσιάζει σήμερα κατ’ αποκλειστικότητα η «K», θέτει -έστω και καθυστερημένα- όλο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα μπροστά σε μία νέα… πρόκληση: τη λήψη μέτρων ώστε η ενσωμάτωση των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών στην ελληνική εκπαίδευση να είναι πιο ομαλή και χωρίς αρνητικές συνέπειες για τους ίδιους και τους Ελληνες συμμαθητές τους.
Πιο συγκεκριμένα, συνολικά στα σχολεία όλης της χώρας ένας στους δέκα μαθητές είναι αλλοδαπός ή παλιννοστήσας. Το Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (ΙΠΟΔΕ) του υπουργείου Παιδείας ολοκλήρωσε το σημαντικό έργο της καταγραφής των αλλοδαπών και παλλινοστούντων μαθητών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της καταγραφής, κατά το προηγούμενο σχολικό έτος, σε σύνολο 1.460.464 μαθητών σε όλη τη χώρα, οι 130.114 ήταν αλλοδαποί και παλιννοστούντες (δηλαδή, ποσοστό 9%), εκ των οποίων οι 98.241 αλλοδαποί και 31.873 παλιννοστούντες.
Οι περισσότεροι μαθητές, τόσο κατ’ απόλυτα μεγέθη όσο και σε ποσοστιαία σύγκριση σε σχέση με το σύνολο των μαθητών, βρίσκονται στα δημοτικά και τα γυμνάσια. Ειδικότερα, στην προσχολική εκπαίδευση φοιτούν 11.083 αλλοδαποί και παλιννοστήσαντες μαθητές (ποσοστό 8,01% επί του συνόλου των μαθητών των νηπιαγωγείων), στα δημοτικά σχολεία 67.149 μαθητές (ποσοστό 10,60%), στα γυμνάσια 33.385 μαθητές (ποσοστό 10,17%) και στα Ενιαία Λύκεια και τα TEE 18.497 μαθητές (ποσοστό 5,13% επί του συνόλου των μαθητών Λυκείων και TEE). Παρατηρείται, δηλαδή, ότι το ποσοστό των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών στην υποχρεωτική εκπαίδευση είναι σχεδόν διπλάσιο εκείνου στα λύκεια και TEE. Γεγονός, που αποδίδεται όχι μόνο στην ηλικία των μαθητών αυτών, αλλά και στο ότι πολλά παιδιά 15 – 16 χρονών δεν συνεχίζουν τις σπουδές τους στο λύκειο ή το εγκαταλείπουν, προκειμένου να δουλέψουν.
Ανά περιφέρεια, η μεγαλύτερη συγκέντρωση αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών καταγράφεται στην Αττική (11,92%) και ακολουθούν τα Ιόνια Νησιά (11,31%). Να τονισθεί ότι καθοριστική παράμετρος για την ποσοστιαία συγκέντρωση των μαθητών αυτών είναι ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων μαθητών.
Στην Κεντρική Μακεδονία
Ακολουθεί η περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας, όπου το 9,82% των μαθητών σε δημοτικά και γυμνάσια είναι αλλοδαποί και παλιννοστούντες. Την εξάδα συμπληρώνουν η περιφέρεια του Νότιου Αιγαίου (8,59%), της Πελοποννήσου (8,32%) και της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης (7,53%). Στις επόμενες έξι θέσεις βρίσκονται η Ηπειρος (6,82%), η Στερεά Ελλάδα (6,64%), η Κρήτη (6,40%) και με σχετικά μικρότερα ποσοστά η Δυτική Ελλάδα (4,97%), η Θεσσαλία (4,93%) και το Βόρειο Αιγαίο (4,90%). Οι λιγότεροι αλλοδαποί και παλιννοστούντες μαθητές (ποσοστό 3,94%) βρίσκονται στα σχολεία της Δυτικής Μακεδονίας. Στοιχείο που αποδεικνύει ότι οι περιοχές αυτές αποτελούν μόνο την πύλη εισόδου των αλλοδαπών στη χώρα μας, οι οποίοι καταλήγουν στην κεντρική Ελλάδα και, βέβαια, την Αττική.
Σε επίπεδο νομών, άλλωστε, στην Αττική συγκεντρώνουν τα υψηλότερα ποσοστά αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών. Ετσι, στη Δυτική Αττική το ποσοστό των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών φθάνει το 18,23%, στην Ανατολική Αττική το 12,52% και στην Αθήνα το 11,87%. Υψηλά είναι επίσης τα ποσοστά του νομού Ζακύνθου (15,77% – εξ ου και το αντίστοιχο μεγάλο ποσοστό συγκέντρωσης στην περιφέρεια Ιονίου) και του νομού Χαλκιδικής (14,61%).
Τα νέα μέτρα του υπουργείου
Οι υψηλές συγκεντρώσεις αλλοδαπών μαθητών σε ορισμένα σχολεία προβληματίζουν το υπουργείο Παιδείας, το οποίο θα προωθήσει νέα μέτρα από την επόμενη σχολική χρονιά. Ειδικότερα, όπως ανέφερε στην «K» η ειδική γραμματέας Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας κ. Στέλλα Πριόβολου, σχεδιάζεται η «μετεγγραφή» των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών από σχολεία, όπου παρουσιάζεται μεγάλη συγκέντρωση, σε γειτονικά, ώστε να υπάρξει πληθυσμιακός εξορθολογισμός της σχολικής σύνθεσης με γνώμονα τις καλύτερες συνθήκες διδασκαλίας. Στόχος είναι το ανώτατο όριο των αλλοδαπών μαθητών μέσα στην τάξη να κυμαίνεται στο 40%. Το μέτρο θα εφαρμοστεί με μεγάλη προσοχή ώστε να μην υπάρξει επίπτωση στην εκπαίδευση των αλλοδαπών μαθητών.
Ταυτόχρονα, προγραμματίζεται η εφαρμογή παρεμβάσεων ενίσχυσης των αλλοδαπών μαθητών σε 400 ακόμη σχολεία όλης της χώρας, όπου ο αριθμός των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών θεωρείται μεγάλος. Πιο συγκεκριμένα, θα δημιουργηθούν επιπλέον τάξεις υποδοχής (όπου γίνονται κυρίως μαθήματα γλώσσας) και φροντιστηριακά τμήματα (για ενίσχυση των «αδύνατων» μαθητών) και θα γίνεται επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Ορισμένα, επίσης, θα μετατραπούν σε ολοήμερα.