Είναι τα «γκαζάκια» τρομοκρατική επίθεση; H κατοχή βομβών μολότοφ ή η έκφραση συμπάθειας στη δράση μιας τρομοκρατικής οργάνωσης; Πόσα μέλη απαιτούνται για τη συγκρότηση εγκληματικής ομάδας; O νέος νόμος για την ποινική αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στη χώρα μας, με ευρωπαϊκή φυσιογνωμία και απότοκος των τρομοκρατικών επιθέσεων στη Νέα Υόρκη, αποσαφηνίζει τι εμπεριέχεται στην έννοια της τρομοκρατικής πράξης, ποια στοιχεία συνιστούν τον προσδιορισμό της και πώς ορίζεται το τρομοκρατικό κτύπημα.
Ενας μακρύς κατάλογος που περιέχει πράξεις, οι οποίες, ήδη, τιμωρούνται ως κακουργήματα, όπως η ανθρωποκτονία από πρόθεση, η βαριά σωματική βλάβη, η αρπαγή, ο εμπρησμός, η έκρηξη, η πρόκληση ναυαγίου και πολλές άλλες, θα τιμωρούνται πλέον σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ως τρομοκρατικές, εφόσον «επιφέρουν σοβαρή βλάβη σε μια χώρα ή σε έναν διεθνή οργανισμό και έχουν ως σκοπό τον σοβαρό εκφοβισμό του πληθυσμού ή τον παράνομο εξαναγκασμό μιας δημόσιας αρχής».
Μια ανθρωποκτονία, αναφέρει ενδεικτικά στην «K» ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Φίλιππος Πετσάλνικος, θα εξακολουθήσει φυσικά να αντιμετωπίζεται ως κοινό έγκλημα και όχι ως τρομοκρατική πράξη. «Για να λάβει τον τελευταίο αυτό νομικό χαρακτηρισμό, θα πρέπει ο δράστης να μην απέβλεπε μόνο στη φυσική εξόντωση του θύματός του, αλλά μέσω αυτής στον σοβαρό εκφοβισμό του πληθυσμού, στον παράνομο εξαναγκασμό μιας δημόσιας αρχής, στη σοβαρή αποσταθεροποίηση ή καταστροφή των συνταγματικών, πολιτικών, οικονομικών ή κοινωνικών δομών μιας χώρας» επισημαίνει ο υπουργός. Το νέο νομοθετικό πλαίσιο δεν θα περιορίζει λοιπόν την οποιασδήποτε μορφής μαχητική πολιτική ή συνδικαλιστική δράση, την ελευθερία του συνέρχεσθαι ή της έκφρασης. Οσοι διάκεινται φιλικά ή ιδεολογικά ταυτίζονται με την τρομοκρατική δράση, εφόσον δεν παρέχουν βοήθεια ή δεν χρηματοδοτούν τρομοκρατικές οργανώσεις δεν θα «βαπτίζονται» τρομοκράτες.
Ακόμη και όσοι εμπλέκονται σε βίαιες ενέργειες, π.χ. κατοχή βομβών μολότοφ από νεαρούς σε μια κινητοποίηση για το Πολυτεχνείο, θα διώκονται με βάση τον Ποινικό Κώδικα, αλλά οι πράξεις τους δεν θα χαρακτηρίζονται τρομοκρατικές.
Οι νομοθετικές αλλαγές οδηγούν σε αυστηρότερη ποινική μεταχείριση των μελών μιας τρομοκρατικής ομάδας. H ομόφωνη απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο Λάακεν του Βελγίου και οι συζητήσεις που ακολούθησαν προβλέπουν κυρώσεις για τη σύσταση μιας τρομοκρατικής οργάνωσης, με ελάχιστη ποινή για τον αρχηγό της τα 15 χρόνια, διαχωρίζοντας τον ρόλο του από τα υπόλοιπα μέλη. Για το αδίκημα της σύστασης συμμορίας, στον νόμο για το οργανωμένο έγκλημα που ισχύει σήμερα προβλέπεται ελάχιστη ποινή κάθειρξης 10 ετών, ενώ για πρώτη φορά θεσπίζεται το αξιόποινο πράξεων ενίσχυσης και χρηματοδότησης τρομοκρατικών οργανώσεων. Αυξάνεται, επίσης, το όριο παραγραφής από 20 σε 30 χρόνια -ήδη ισχύει σε άλλες χώρες της E.E.- των αδικημάτων ανθρωποκτονίας.
Στο νομικό «οπλοστάσιο» των 15 κρατών-μελών της E.E. εντάσσεται και η απόφαση για τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης (τυπικά εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της E.E από τον Ιανουάριο του 2004, η χώρα μας αναμένεται να το κυρώσει με νόμο) με το οποίο «διευκολύνονται» οι εκδόσεις κατηγορουμένων, για μια σειρά από αδικήματα, συμπεριλαμβανομένης βεβαίως της τρομοκρατίας. Το ευρωπαϊκό αυτό ένταλμα προβλέπει «εξπρές» εκδόσεις κατηγορουμένων, σε άλλες χώρες της E.E., ακόμη και για μικρές ποινές, το αργότερο μέσα σε 90 ημέρες (με δικαστική απόφαση). Στην περίπτωση, δε, που ο κατηγορούμενος έχει συναινέσει στην έκδοση, τότε η σχετική διαδικασία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός 10 ημερών. Σήμερα στην ελληνική νομοθεσία δεν καθορίζονται χρονικά όρια και συνήθως η διαδικασία έκδοσης ξεπερνάει τα δύο χρόνια. H ευρωπαϊκή απόφαση για το ενιαίο ένταλμα δεν προβλέπει εξαιρέσεις για τους ημεδαπούς πολίτες.
Πρόκειται για 32 αδικήματα, μεταξύ των οποίων και: συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, τρομοκρατία, εμπορία ανθρώπων, σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών και παιδική πορνογραφία, παράνομη διακίνηση ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών, παράνομη διακίνηση όπλων, δωροδοκία, νομιμοποίηση προϊόντων εγκλήματος, παραχάραξη και κιβδηλεία του ευρώ, εγκληματικότητα στον κυβερνοχώρο, εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος, ανθρωποκτονίες, παράνομο εμπόριο ανθρωπίνων οργάνων, απαγωγή και ομηρεία, ρατσισμός, βιασμός, εμπρησμός, αεροπειρατεία, υπεξαιρέσεις και απάτη, ένοπλες ληστείες κ. ά.
Εκδοση στις ΗΠΑ
Τις επικρίσεις που διατυπώνονται αναφορικά με τη συμφωνία μεταξύ E.E. και ΗΠΑ για θέματα εκδόσεων -ότι δεν διασφαλίζονται τα δικαιώματα των πολιτών-, ο υπουργός έχει στο παρελθόν αντικρούσει, παραθέτοντας τρία βασικά σημεία της σχετικής σύμβασης.
1. Δεν μπορεί να εκδοθεί στις ΗΠΑ Ελληνας υπήκοος για αδικήματα που τελέστηκαν στη χώρα μας.
2. Δεν μπορεί να εκδοθεί κατηγορούμενος στις ΗΠΑ εάν τα αδικήματα, για τα οποία κατηγορείται, έχουν παραγραφεί στη χώρα του, εάν έχει δικαστεί και έχει εκτίσει την ποινή και βεβαίως εάν έχει αθωωθεί.
3. Υπάρχει ευχέρεια άρνησης έκδοσης Ευρωπαίου εφόσον στις ΗΠΑ απειλείται με τη θανατική ποινή, εκτός κι αν υπάρξουν εγγυήσεις ότι η εσχάτη των ποινών δεν θα επιβληθεί ή δεν θα εκτελεστεί.