Στο τείχος της προκατάληψης προσκρούει η επανένταξη πρώην τοξικομανών στην αγορά εργασίας και κατ’ επέκτασιν στην κοινωνία. Στη μάχη που δίνουν οι θεραπευμένοι χρήστες δεν βγαίνουν πάντα νικητές λόγω της δυσπιστίας που δείχνουν οι περισσότεροι εργοδότες.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζει σήμερα σε σχετική ημερίδα η διευθύντρια του θεραπευτικού προγράμματος «18 ΑΝΩ», κ. Κατερίνα Μάτσα, ψυχίατρος, το 97,5% των θεραπευομένων που εισέρχονται στη φάση της κοινωνικής επανένταξης είναι άνεργοι, το 60% έχει εκκρεμότητες με τη Δικαιοσύνη, το 65% αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας, το 72% δεν έχει καμιά επαγγελματική εξειδίκευση και το 30% έχει προβλήματα στέγης.
Οι τάσεις της αγοράς απέναντι στους εξαρτημένους έχουν καταγραφεί σε δύο έρευνες του 1994 και του 2002. H πρώτη αφορούσε ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης εργοδοτών σε συνεργασία με το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών. Από τους 25.000 βιοτέχνες που ενημερώθηκαν για τις δυνατότητες πρόσληψης πρώην χρηστών μόλις το 0,04% δέχθηκαν να συγκεντρώσουν περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα, ενώ πολύ λιγότεροι προσέλαβαν κάποιον πρώην τοξικομανή.
Στην έρευνα του 2002 και ύστερα από τη στελέχωση των υπηρεσιών του ΟΑΕΔ από συμβούλους Συνοδευτικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών προέκυψε ότι το 64% των συμβούλων κρίνει ότι δεν προσλαμβάνεται επαρκής αριθμός ατόμων διότι οι εργοδότες αντιμετωπίζουν τους πρώην χρήστες με προκατάληψη.
Το 41% των συμβούλων απαντούν ότι η παραμονή των απεξαρτημένων σε κάποια εργασία διαρκεί λιγότερο από το διάστημα της επιδότησης. Σύμφωνα με τα 2/3 των συμβούλων, η ηλικία που προτιμάται από τους εργοδότες είναι 26 – 35 ετών, γεγονός που αποκλείει τους θεραπευόμενους άλλων ηλικιών.
Ακόμα κι αν ξεπεράσει ο απεξαρτημένος τον σκόπελο της εύρεσης εργασίας είναι πολύ πιθανόν να πέσει θύμα εργασιακής εκμετάλλευσης με μειωμένες αποδοχές, εξαντλητικό ωράριο, έλλειψη ασφαλιστικής κάλυψης.
Επιπλέον η απουσία επαγγελματικής εξειδίκευσης καθιστά ακόμα πιο δύσκολη την εύρεση εργασίας. Ακόμα και η πρόσβαση στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια παρεμποδίζεται πολλές φορές από την προκατάληψη των εκπαιδευτικών φορέων. Συχνά διατυπώνεται το ερώτημα εάν μπορούν να ενσωματωθούν σε τμήμα με τους υπόλοιπους «κανονικούς ανθρώπους»!
«Το κοινωνικό σύστημα αδυνατεί να ενσωματώσει και να εμψυχώσει αυτούς τους ανθρώπους εξαιτίας της ανάγκης του να μην «ταραχτεί», να αμυνθεί στο φόβο της διαφορετικότητας. Ωστόσο, ο απεξαρτημένος έχει δικαίωμα στη ζωή με οράματα και αξίες που πρέπει να γίνονται σεβαστά», επισημαίνει στην «K» η κ. Μάτσα.