Πολλοί θέλουν να απεξαρτηθούν από τη βλαβερή συνήθεια, λίγοι όμως τα καταφέρνουν. Είναι ενδεικτικό ότι επτά στους δέκα καπνιστές επιθυμούν να μην ξανανάψουν τσιγάρο, ωστόσο μόλις το 20%-30% προσπαθούν κάθε χρόνο. Το ποσοστό αυτών που το καταφέρνουν, χωρίς να απευθυνθούν σε κάποιο ειδικό κέντρο είναι ακόμα μικρότερο (5%).
Ισχυρή θέληση και αποφασιστικότητα, είναι αυτό που χρειάζεται για να κόψει κάποιος το κάπνισμα, επισημαίνουν μιλώντας στην «K» ο καθηγητής Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας των Πανεπιστημίων Αθηνών και McGill, κ. Χαράλαμπος Ρούσσος και η επίκ. καθηγήτρια Πνευμονολογίας υπεύθυνη του Ειδικού Κέντρου Διακοπής του Καπνίσματος του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Ευγενίδειο Θεραπευτήριο κ. Χριστίνα Γκρατσίου. Το άτομο, πρέπει να ξεκαθαρίσει τους λόγους για τους οποίους θέλει να κόψει το κάπνισμα. Εν συνεχεία θα πρέπει να διαλέξει τον τρόπο διακοπής του καπνίσματος, δηλαδή αν θα προσπαθήσει μόνος του ή θα απευθυνθεί σε κάποιο ειδικό κέντρο. «Αυτό που κάνουμε στο Ευγενίδειο», σημειώνει η κ. Γκρατσίου «είναι να εκτιμήσουμε τα κίνητρα του κάθε ατόμου και να ενισχύσουμε την αποφασιστικότητά του με προσωπικές συνεντεύξεις. Μάλιστα από την εμπειρία μας στα τρία χρόνια λειτουργίας του Κέντρου, συνήθως οι καπνιστές θέλουν να απεξαρτηθούν από το τσιγάρο γιατί φοβούνται για την υγεία τους. Ωστόσο, όλο και περισσότεροι νεαροί απευθύνονται σε εμάς καθώς θέλουν να δώσουν σωστό πρότυπο στην οικογένειά τους. Επειτα, διερευνούμε το βαθμό εξάρτησής του από το τσιγάρο, μέσω ενός συγκεκριμένου ερωτηματολογίου που αφορά κυρίως τις καπνιστικές του συνήθειες».
Το επόμενο σημαντικό βήμα είναι να ορισθεί συγκεκριμένη ημερομηνία διακοπής του καπνίσματος, ώστε το άτομο να έχει το χρόνο να προετοιμαστεί και ψυχολογικά. Οι ειδικοί συνιστούν την προοδευτική μείωση από δύο έως πέντε τσιγάρα την ημέρα, ανάλογα με το πόσο καπνίζει ο «ασθενής», με βασικό στόχο τη διακοπή του καπνίσματος σε 15 ημέρες από την έναρξη της προσπάθειας. Κατά το ενδιάμεσο διάστημα πρέπει το άτομο να αλλάξει ορισμένες συνήθειες ή δραστηριότητες που έχει συνδυάσει με το κάπνισμα. Πρέπει να αποφύγει τον καφέ, και να αυξήσει την κατανάλωση λαχανικών και φυσικών χυμών. Οπωσδήποτε, θα πρέπει να πίνει πολύ νερό προκειμένου να επιταχυνθεί η απομάκρυνση της νικοτίνης από τον οργανισμό. Επίσης θα πρέπει να ανάβει το πρώτο τσιγάρο όσο γίνεται πιο αργά από τη στιγμή που ξυπνάει, να καπνίζει με το χέρι που δεν χρησιμοποιεί συνήθως για να κρατάει το τσιγάρο και να απομακρύνει όλα τα σταχτοδοχεία που έχει στο σπίτι του ή στο γραφείο του. «Εάν το άτομο δεν καταφέρει να μπει στη διαδικασία αυτή, το βοηθάμε με θεραπευτικά προγράμματα, τα οποία αφορούν τη χορήγηση φαρμάκου ή συνδυασμού φαρμάκων και την ψυχολογική υποστήριξη», επισημαίνει η κ. Γκρατσίου. H θεραπεία κρατάει δύο μήνες, περιλαμβάνει τακτικές συνεδρίες, και το ποσοστό επιτυχίας ανέρχεται στο 60%.
Συμπτώματα στέρησης
Η διακοπή του καπνίσματος δεν είναι εύκολη υπόθεση καθώς εκτός από την έντονη επιθυμία για τσιγάρο, το άτομο έχει να αντιμετωπίσει και τα συμπτώματα στέρησης. Αυτά είναι κυρίως νευρικότητα, άγχος, αϋπνία, τρόμος, θυμός και ταχυκαρδία, τα οποία και μπορούν να αντιμετωπιστούν με διάφορες τεχνικές χαλάρωσης όπως ένα ζεστό μπάνιο, ένας περίπατος, γυμναστική κ.ά. Τα συμπτώματα, εμφανίζονται το πρώτο 24ωρο, έχουν μία έξαρση την 3η-4η ημέρα από τη διακοπή του καπνίσματος και τελικά υποχωρούν σε 4-6 εβδομάδες. Σε ορισμένες περιπτώσεις ωστόσο μπορεί να κρατήσουν ακόμα και μήνες, πάντα ανάλογα με τον βαθμό εξάρτησης και την ιδιοσυγκρασία του ατόμου.
Τέλος, υπάρχει ένας κανόνας που θα πρέπει οπωσδήποτε να τηρήσει αυτός που έχει κόψει το κάπνισμα: Δεν πρέπει να καπνίσει ξανά ούτε μία φορά, αφού η μνήμη του «τσιγάρου» ξυπνάει αμέσως. Στην περίπτωση που «λοξοδρομήσει», θα πρέπει να υπενθυμίσει στον εαυτό του τους λόγους που τον ώθησαν να κόψει το κάπνισμα και να προσπαθήσει ξανά.