Πλούσια είναι τα δημιουργήματα του Ινστιτούτου Επεξεργασίας Λόγου, όπως αυτά καταγράφηκαν σε μια επίσκεψή μας στην έδρα του Ινστιτούτου.
«Λογογράφος». Αναμφισβήτητα είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά προγράμματα του ΙΕΛ και παρέχει το λογισμικό για την υπαγόρευση. Πιο συγκεκριμένα, ο χρήστης μπορεί να υπαγορεύσει σε ένα μικρόφωνο συνδεδεμένο με τον υπολογιστή και να δει την ομιλία του να γράφεται στην οθόνη. Το τελικό αποτέλεσμα έχει λίγα λάθη και η ταχύτητα υπαγόρευσης είναι ικανοποιητική. Το εντυπωσιακό είναι ότι το πρόγραμμα «εκπαιδεύεται», δηλαδή με τη χρήση μπορεί να αναγνωρίζει καλύτερα τη φωνή του χρήστη, την ιδιαίτερη εκφορά του λόγου του! Ταυτόχρονα βέβαια και ο χρήστης εκπαιδεύεται, μαθαίνοντας πώς να υπαγορεύει πιο σωστά.
Το πρόγραμμα αντλεί το λεξιλόγιο από μια μεγάλη δεξαμενή λέξεων, που πρακτικά καλύπτει όλη την καθομιλουμένη. Λόγω της μεγάλης του εμπορικής επιτυχίας, ο «Λογογράφος» έχει ήδη τρεις εκδόσεις και προχωρεί για την τέταρτη, η οποία θα είναι και «έξυπνη». Δηλαδή, θα δίνει τη δυνατότητα εισαγωγής και νέων λέξεων στη βάση δεδομένων και αναγνώριση ακόμα και ιδιωματικού λόγου. Αξίζει να σημειωθεί, όπως μας είπε ο κ. Αιμίλιος Χαλαμανδάρης, ερευνητής του ΙΕΛ, πως κυκλοφορούν ήδη ειδικές εκδόσεις που περιλαμβάνουν επιπλέον νομική και ιατρική ορολογία.
Είναι φανερό ότι ο «Λογογράφος» κάνει πολύ πιο φιλικό τον υπολογιστή σε όλους τους χρήστες, ενώ βοηθάει καταλυτικά τα άτομα με προβλήματα όρασης ή με αναπηρίες στα χέρια. Εντυπωσιακή είναι και μια άλλη εφαρμογή του «Λογογράφου», που μπορεί να αξιοποιηθεί και στο δημοσιογραφικό επάγγελμα. Μπορεί να κάνει απ’ ευθείας μία από τις πιο βαρετές δουλειές, την απομαγνητοφώνηση. Ακόμα, μπορεί με τη χρήση ενός τηλεφωνικού φίλτρου να περάσει απ’ ευθείας σε κείμενο υπαγόρευση από το τηλέφωνο. Ετσι, ένας συντάκτης που δεν μπορεί ή δεν προλαβαίνει να πληκτρολογήσει το κείμενό του, το υπαγορεύει στον υπολογιστή από τηλεφώνου! Φυσικά θα υπάρχουν λάθη αλλά το κέρδος είναι μεγάλο. H μετατροπή της τηλεφωνικής επικοινωνίας σε κείμενο κάνει εξαιρετικά χρήσιμο τον «Λογογράφο» και για ανθρώπους με προβλήματα ακοής, αφού θα μπορούν να διαβάσουν στην οθόνη τι τούς λέει ένας φίλος τους στο τηλέφωνο και να απαντήσουν.
«Εκφωνητής». Εκτελεί το «αντίστροφο» από τον «Λογογράφο». Το συγκεκριμένο λογισμικό μπορεί να απαγγέλλει ένα κείμενο που έχει επιλεγεί, είτε από κάποιο αρχείο είτε από κάποια εφημερίδα είτε από κάποια ιστοσελίδα. H φωνή βέβαια δεν είναι ακριβώς αυτό που θα λέγαμε η φωνή των ονείρων μας, είναι συνθετική, ακούγεται άτονη, λες και μιλάει ρομπότ, αλλά η δουλειά γίνεται και σίγουρα θα εξελιχθεί. Μάλιστα, όπως μας είπε ο ερευνητής κ. Σπύρος Ράπτης, ο «Εκφωνητής» έχει τη δυνατότητα να ξεφυλλίζει τις σελίδες του Ιντερνετ και να διαβάζει μόνο τα επιλεγμένα κείμενα και όχι όλες τις λέξεις που εμφανίζονται στην οθόνη.
Ραδιοτηλεοπτικά αρχεία
Το ΙΕΛ διαμόρφωσε επίσης ένα πρωτοποριακό λογισμικό, που μπορεί να φέρει πραγματική επανάσταση στην αρχειοθέτηση, αναζήτηση και ανάκτηση πληροφορίας από βιντεοσκοπημένα αρχεία και κατ’ επέκταση απ’ όλα τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Οπως μας παρουσίασε ο κ. Χάρης Παπαγεωργίου, είναι δυνατή πλέον η σάρωση βιντεοσκοπημένων αρχείων, σε βάθος χρόνου ανάλογο του αρχείου μας και της επιθυμίας μας. Για την αναζήτηση μπορεί να χρησιμοποιηθούν λέξεις «κλειδιά», όπως γίνεται σήμερα στο Ιντερνετ ή στα αρχεία των εφημερίδων. Στη συνέχεια, ο χρήστης μπορεί να πάρει μια πρώτη απόδοση του κειμένου του βίντεο έτσι ώστε να δει εάν τον ενδιαφέρει. Εκεί εμφανίζονται ορισμένα λάθη, αλλά η ουσία δίνεται. Από ‘κει και πέρα, ο καθένας μπορεί να ζητήσει την κασέτα με το υλικό που επιθυμεί.
«ΘΥΜΑΜΕ». Εχοντας στην καρδιά του αυτή την τεχνολογία, το ΙΕΛ διαμόρφωσε το ΘΥΜΑΜΕ (Θεματικές Υπηρεσίες Multimodal Αναζητήσεων Μέσων Ενημέρωσης), το οποίο μας παρουσίασε ο κ. Μάριος Νόττας. Το ΘΥΜΑΜΕ μπορεί να λύσει το πρόβλημα της ραδιοτηλεοπτικής μνήμης -τόσο των αρμόδιων φορέων, όσο και όλης της κοινωνίας- και να διαμορφώσει ένα καινοτόμο τρόπο απόκτησης πληροφοριών σε πρώτο χρόνο. Το ΘΥΜΑΜΕ σαρώνει σε 24ωρη βάση την ειδησεογραφία, ταξιδεύοντας στον ωκεανό του Ιντερνετ, αλλά και στα αρχιπελάγη του οπτικοακουστικού υλικού (τηλεόραση, ραδιόφωνο). Ταξινομεί και δεικτοδοτεί την πληροφορία, δίνοντας τη δυνατότητα ανάκτησής της στους χρήστες. Οπως μας είπε ο κ. Νόττας, ο χρήστης μπορεί να έχει δύο δυνατότητες. Ή να είναι «Ορίζων» και να αναζητά πληροφορία για ορισμένα θέματα σε ορισμένα Μέσα ή να είναι «Κομήτης», δηλαδή να ενημερώνεται σε τακτική βάση για ό,τι εμφανίζεται στα MME για κάποιο θέμα, καθώς και να δέχεται επισημάνσεις για θέματα που έχει ορίσει και κάποια στιγμή «σκάνε» στην επικαιρότητα. Το ΘΥΜΑΜΕ θα μπορούσε να βρει εφαρμογή σε θεσμικά όργανα που θέλουν να έχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης, αρχειοθέτησης και ανάκτησης των ραδιοτηλεοπτικών αρχείων, σε εκδοτικά συγκροτήματα που μπορούν να παραχωρήσουν τις δυνατότητες του ΘΥΜΑΜΕ στους συντάκτες τους, στους συνδρομητές τους ή στους επισκέπτες τους, καθώς και σε πανεπιστημιακά τμήματα, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν και κάποια ψηφιακή «βιβλιοθήκη» ανάκτησης ραδιοτηλεοπτικού υλικού.
Η ελληνική γλώσσα
«Λογομάθεια». Το cd-rom «Λογομάθεια», με πρώτη έκδοση πριν από πέντε χρόνια, είναι το μπέστ σέλερ του ΙΕΛ. Πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο εργαλείο στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας ως μητρικής γλώσσας. Εκτός από την πληρότητα του λογισμικού, που μας παρουσίασε η κ. Κατερίνα Σπανού, η «Λογομάθεια» περιέχει πλούσιο υλικό (βίντεο, φωτογραφίες κ.λπ.) για να παρακινεί το ίδιο το παιδί. Δεν είναι τυχαίο ότι το πρώτο cd-rom ελληνικής γλώσσας αποτελεί το «καμάρι» του ΙΕΛ. Για παράδειγμα, όταν το παιδί λύνει μια άσκηση κερδίζει ένα βραβείο, συνήθως πολιτιστικού περιεχομένου.
«Φιλογλωσσία». Πρόκειται για μια σειρά εκπαιδευτικών cd-rom για την εκμάθηση της ελληνικής ως ξένης γλώσσας, με γλώσσα υποστήριξης την Αγγλική. Οπως τόνισε η κ. Φρίντα Χαραλαμποπούλου, δίνεται μαζί με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό, με αναφορές στον αρχαίο αλλά και στο σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό.
«Συμφωνία». Είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό ορθογραφικό λογισμικό. Οπως μας τόνισε ο κ. Νίκος Γλάρος, το «Συμφωνία» δεν κάνει μόνο ορθογραφικό έλεγχο λέξη – λέξη, όπως τα περισσότερα αντίστοιχα προγράμματα, αλλά ελέγχει την ορθογραφία με βάση και το συντακτικό, εξετάζοντας τη συμφωνία των λέξεων μέσα στη συνολική φράση· έτσι επιτυγχάνει πολύ καλύτερο αποτέλεσμα. Επίσης, δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη να εισάγει νέες λέξεις στο ήδη πλούσιο λεξιλόγιό του.
Σημαντικές εφαρμογές μπορεί να βρει επίσης το πρόγραμμα αυτομάτου υποτιτλισμού για τον σύγχρονο κινηματογράφο, που παρουσίασε ο κ. Προκόπης Προκοπίδης.
Ταξίδι στο Αιγαίο
Από το ψηφιακό «ταξίδι» του ΙΕΛ δεν μπορούσε να λείπει το Αιγαίο. Ηδη βγαίνει μια σειρά cd-rom, που παρουσίασε η κ. Μαρία Γιάγκου, με πρώτες στάσεις τη Μύκονο και τη Δήλο. Πληροφορίες, κίνηση, εναλλακτικές διαδρομές, πολυθεματική αναζήτηση, πρωτότυπη όμορφη μουσική, ιστορία και αρχαία, με βίντεο, φωτογραφίες και άλλα γραφικά εμπλουτίζουν τις συγκεκριμένες εκδόσεις.
Είναι πραγματικά πλούσια η συγκομιδή προϊόντων του ΙΕΛ, απόδειξη ότι ανταποκρίνεται στο στόχο και στη φυσιογνωμία που έχει θέσει.