Το ξύπνημα τη νύχτα από πόνους που προκαλούνται από κρίση ουρικής αρθρίτιδας ή αλλιώς ποδάγρας είναι βασανιστικό. Το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού είναι πολύ ζεστό, πρησμένο και υπερευαίσθητο, ώστε ακόμη και το βάρος της κουβέρτας του προκαλεί δυνατό πόνο.
Η ουρική αρθρίτιδα είναι πάθηση των αρθρώσεων που χαρακτηρίζεται από οξεία φλεγμονή, η οποία συνήθως προσβάλλει τα μεγάλα δάχτυλα των ποδιών. Μπορεί επίσης να προσβάλλει άλλες αρθρώσεις, συμπεριλαμβανομένων των γονάτων, των αγκώνων και των καρπών. Αν και πολλά άτομα συσχετίζουν την εμφάνιση της ουρικής αρθρίτιδας με υπερβολική κατανάλωση πλούσιων τροφών και ποτών, αυτή μπορεί στην πραγματικότητα να προσβάλει οποιαδήποτε χρονική στιγμή και χωρίς εμφανή αιτία.
Ευτυχώς με κατάλληλη αγωγή μια τυχόν κρίση ουρικής αρθρίτιδας μπορεί να ξεπεραστεί σύντομα και μπορεί συνήθως να αποφευχθεί μόνιμη βλάβη της άρθρωσης.
Κρύσταλλοι το πρόβλημα
Περίπου δύο εκατομμύρια Αμερικανών υποφέρουν από ουρική αρθρίτιδα. Οι πόνοι και το πρήξιμο που οφείλονται σε ουρική αρθρίτιδα είναι συνέπεια της φλεγμονώδους αντίδρασης του σώματος στη συσσώρευση κρυστάλλων ουρικού άλατος στην και γύρω από την προσβληθείσα άρθρωση.
Ουρικό οξύ σχηματίζεται όταν το σώμα διασπά μόρια που ονομάζονται πουρίνες, οι οποίες είναι δομικοί λίθοι του DNA του οργανισμού. Πουρίνες ευρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες σε μερικές τροφές, συμπεριλαμβανομένων των σαρδελών, των ατσουγιών και του κρέατος οργάνων, όπως του ήπατος. Αλλά το περισσότερο ουρικό οξύ που παράγεται στον οργανισμό είναι προϊόν της διασπάσεως πουρινών, οι οποίες υπάρχουν φυσιολογικώς στο σύστημα των ατόμων.
Τυπικώς το ουρικό οξύ διαλύεται στο αίμα ως ουρικό άλας, περνάει από τα νεφρά και ακολούθως αποβάλλεται στα ούρα. Μερικές φορές τα επίπεδα του ουρικού οξέος μπορούν να είναι υψηλά, διότι είτε ο οργανισμός παράγει υπερβολική ποσότητα ουρικού οξέος ή τα νεφρά δεν αποβάλλουν επαρκή ποσότητα αυτού.
Υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα ή άλλα ερεθίσματα μπορούν να προκαλέσουν τον σχηματισμό ουρικών αλάτων στα διάκενα αρθρώσεων ή άλλων ιστών. H δημιουργούμενη φλεγμονή, η οποία οφείλεται στην αντίδραση των λευκών αιμοσφαιρίων, στους κρυστάλλους αυτούς, συνιστά την κρίση της πάθησης. Σε μερικά άτομα οι κρύσταλλοι μπορούν να σχηματίσουν πέτρες στα νεφρά.
Ποιοι κινδυνεύουν
Η ουρική αρθρίτιδα προσβάλλει με μεγαλύτερη πιθανότητα άνδρες παρά γυναίκες, ειδικότερα άνδρες μεταξύ σαράντα και πενήντα. Οι γυναίκες γίνονται περισσότερο ευπρόσβλητες από ουρική αρθρίτιδα μετά την εμμηνόπαυση. H ποδάγρα απαντάται σε μερικές οικογένειες.
Διάφοροι παράγοντες κάνουν τον οργανισμό να παράγει υπερβολική ποσότητα ουρικού οξέος ή επηρεάζουν τα νεφρά ώστε να μην αποβάλλουν επαρκή ποσότητα από αυτό. Οι γνωστοί παράγοντες κινδύνου για ουρική αρθρίτιδα περιλαμβάνουν:
– Υπερβολικό βάρος σώματος.
– Μερικές παθήσεις που συμπεριλαμβάνουν υψηλή πίεση αίματος (υπέρταση), διαβήτη και υψηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα (υπερλιπιδαιμία).
– Υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών.
– Λήψη υπερβολικών ποσοτήτων τροφών με μεγάλη περιεκτικότητα σε πουρίνες.
– Μερικά φάρμακα συμπεριλαμβανομένων μερικών διουρητικών, χαμηλών δόσεων ασπιρίνης, νιασίνης και του φαρμάκου κυκλοσπορίνη που χρησιμοποιείται για την αποφυγή απόρριψης μεταμοσχευόμενων οργάνων.
– Εγχειρήσεις.
– Σοβαρές παθήσεις ή τραυματισμοί.
Συμπτώματα
Τυπικώς οι πόνοι της ουρικής αρθρίτιδας παρουσιάζονται αιφνιδίως. H προσβολή από την πάθηση προκαλεί έντονους πόνους, συνήθως σε μια άρθρωση κάθε φορά, αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προσβάλλει πολλές αρθρώσεις συγχρόνως. H προσβεβλημένη άρθρωση συχνά πρήζεται και είναι κόκκινη. Αν και η πάθηση συχνά εκδηλώνεται στα μεγάλα δάκτυλα των ποδιών, άλλοτε προσβάλλει άλλες αρθρώσεις συμπεριλαμβανομένων των γονάτων, των αγκώνων, των ποδιών, των χεριών ή των καρπών.
Οι κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας είναι συνήθως σχετικώς σύντομες. Οι πόνοι και το πρήξιμο των προσβεβλημένων αρθρώσεων εξαφανίζονται συνήθως σε μερικές ημέρες και μπορούν να παύσουν ταχύτερα με φάρμακα.
Σε μερικά άτομα ένα μεγάλο φορτίο ουρικών κρυστάλλων συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια ετών και σχηματίζονται μεγάλες αποθέσεις που ονομάζονται τόφοι. Αποθέσεις τόφων μοιάζουν σαν σβώλοι κάτω από το δέρμα και τυπικώς παρατηρούνται κοντά σε προσβεβλημένες αρθρώσεις ειδικότερα στους αγκώνες, δάχτυλα χεριών και ποδιών. Αποθέσεις μπορούν να αναπτυχθούν επίσης στην εξωτερική άκρη των αυτιών. Μερικά άτομα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα ουρικής αρθρίτιδας εκτός των τόφων. Αλλά οι τόφοι μπορούν να ερεθιστούν και να προκαλέσουν πόνους. Εάν δεν θεραπευθούν οι σβολώδεις αποθέσεις των τόφων μπορούν να καταστρέψουν γειτονικά οστά.
Διάγνωση και θεραπεία
Εάν αισθανθείτε αιφνιδίως πόνο σε μια άρθρωση, επισκεφθείτε τον γιατρό σας. H ουρική αρθρίτιδα, που δεν υποστεί θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένους πόνους και ακόμη σε βλάβη της άρθρωσης. Αμεση ιατρική φροντίδα επιβάλλεται, εάν ο πόνος της άρθρωσης συνοδεύεται από πυρετό, που ίσως δείχνει μόλυνση της άρθρωσης. Ατομα, τα οποία έχουν ουρική αρθρίτιδα πρέπει να εξετάζονται και για άλλους κινδύνους. H ουρική αρθρίτιδα θεωρείται παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακή πάθηση.
Ο γιατρός για να διαπιστώσει κατά πόσον υποφέρετε από ουρική αρθρίτιδα αφαιρεί δείγμα αρθριτικού υγρού από την πάσχουσα άρθρωση και το εξετάζει με το μικροσκόπιο. H παρουσία ουρικών κρυστάλλων στο δείγμα μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση ουρικής αρθρίτιδας. Μπορεί επίσης να γίνει εξέταση αίματος για να ελεγθεί κατά πόσον αυτό έχει υψηλά επίπεδα ουρικού οξέως. H εξέταση δείγματος ούρων 24 ωρών μπορεί να δείξει πόσο ουρικό οξύ εκκρίνεται.
Οσο νωρίτερα αρχίσει η θεραπευτική αγωγή οξείας ουρικής αρθρίτιδας τόσο ταχύτερα θα αντιμετωπισθούν οι πόνοι. Μπορούν να χορηγηθούν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAID). Το συχνότερο χρησιμοποιούμενο είναι η ινδομεθασίνη (indomethacin). Τυπικώς λαμβάνεται ένα μη στερεοειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο μέχρις ότου υποχωρήσει ο πόνος, συνήθως επί περίπου πέντε ημέρες.
Ωστόσο, δεν επιτρέπεται να χορηγούνται μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα σε άτομα με νεφρικές παθήσεις με αιμορραγούντα έλκη, με πολύ μεγάλη πίεση αίματος ή σε άτομα που λαμβάνουν αντιθρομβωτικά φάρμακα. Ατομα με αυτές τις παθήσεις μπορούν να λάβουν για μικρό χρονικό διάστημα φαρμακευτική αγωγή με γλυκοκορτικοειδή, όπως με πρεντνιζόνη (predenisone). Σε μερικές περιπτώσεις γίνεται ένεση κορτικοστεροειδούς στην άρθρωση.
Ενα άλλο φάρμακο, η κολχισίνη, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία οξείας ουρικής αρθρίτιδας. Ωστόσο, αυτό δεν είναι η πρώτη επιλογή, επειδή προκαλεί παράλληλα ναυτία, εμετό και διάρροια.
Φάρμακα πρόληψης
Δεν είναι ασυνήθης η υποτροπή ουρικής αρθρίτιδας. Συστήνονται συνήθως φάρμακα πρόληψης για άτομα με συχνές υποτροπές -περισσότερες από μια τον μήνα ή τρεις σε έξι μήνες- ή σε άτομα με τόφους.
Το φάρμακο αλλοπουρινόλη, που χορηγείται με συνταγή, βοηθάει τη μείωση του ουρικού οξέος στο αίμα, επιβραδύνοντας τον ρυθμό παραγωγής του από τον οργανισμό. Δεν μειώνει τους πόνους.
Ο γιατρός μπορεί να συστήσει τη λήψη ενός μη στεροειδούς αντιφλεγμονώδους φαρμάκου, πρεντιζόνη ή μικρή δόση κολχισίνης παραλλήλως με αλλοπουρινόλη στους πρώτους μήνες για να βοηθηθεί η πρόληψη νέων προσβολών. Μικρότερη δόση αλλοπουρινόλης είναι συχνά αναγκαία για άτομα με νεφρικές παθήσεις για την αποφυγή σοβαρών παρενεργειών. Συζητήστε με τον γιατρό σας κατά πόσον τα οφέλη πρόληψης προσβολών ουρικής αρθρίτιδας είναι μεγαλύτερα από τους προσωπικούς σας κινδύνους.
Φάρμακα όπως το προμπενεσίντ (Probenecid) ή η σουλφινπυραζόνη (sulfinpyrazone) μπορεί να συνταγογραφηθούν για την αύξηση της ποσότητας ουρικού οξέος που εκκρίνεται στα ούρα. Τα φάρμακα αυτά βοηθούν επίσης στη διάλυση αποθέσεων τόφων. Ωστόσο, δεν χορηγούνται γενικώς σε άτομα με νεφρικές παθήσεις ή σε άτομα με ιστορικό σχηματισμού λίθων στα νεφρά τους.
Οι μεταβολές στον τρόπο ζωής που μπορούν να εμποδίσουν υποτροπές προσβολών ουρικής αρθρίτιδας περιλαμβάνουν:
– Διατήρηση υγιεινού βάρους σώματος. H βαθμιαία απώλεια βάρους περιορίζει τις τάσεις στις αρθρώσεις και μπορεί να περιορίσει το ουρικό οξύ.
– Αποφυγή τροφών πλούσιων σε πουρίνες – Αυτές περιλαμβάνουν κρέας, σαρδέλες, ατσούγιες, ζωμούς και σάλτσες.
– Περιορισμός ή αποφυγή οινοπνευματωδών – Το οινόπνευμα εμποδίζει την έκκριση ουρικού οξέος και αυξάνεται ο κίνδυνος συσσώρευσής του στον οργανισμό.
– Αύξηση της λήψης υγρών – Τουλάχιστον 10 έως 12 ποτήρια νερού και υδαρών ποτών ημερησίως μπορεί να βοηθήσει την αποβολή περίσσειας ουρικού οξέος από τον οργανισμό.