Ομορφα, χρωματιστά και αρωματισμένα. Τα επίθετα αυτά δεν αναφέρονται σε οτιδήποτε άλλο, παρά στα τρόφιμα που φτάνουν στο πιάτο μας και τα οποία συχνά μπορεί να υπολείπονται διατροφικής αξίας, είναι όμως νόστιμα, μοσχοβολούν και διαθέτουν ακαταμάχητη εμφάνιση, χάρις στα πρόσθετα που χρησιμοποιούν οι βιομηχανίες. Οπως αποκάλυψε προχθές ο καθηγητής της Παιδιατρικής κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, καταναλώνουμε 5 κιλά συντηρητικά ετησίως, γεγονός που εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για την υγεία μας.
Πολλά από αυτά είναι απαραίτητα προκειμένου να μην αλλοιωθούν τα τρόφιμα και άλλα προκειμένου να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των καταναλωτών και να κάνουν ελκυστικότερα τα προϊόντα. Ευκολότερα «θύματα» τα παιδιά. Είναι χαρακτηριστικό ότι η διαφήμιση που απευθύνεται στα νεαρότερα μέλη της οικογένειας προβάλλει κατά κύριο λόγο τρόφιμα και βέβαια όχι φρούτα και λαχανικά, σύμφωνα με έρευνα της ΕΚΠΟΙΖΩ.
Η κατανάλωση των προσθέτων είναι ασφαλής… μέχρι νεωτέρας καθώς, προκειμένου να εγκριθεί η χρήση μιας ουσίας στα τρόφιμα, οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης προβλέπουν αυστηρές διαδικασίες. Ωστόσο, ο κατάλογος των εγκεκριμένων προσθέτων αλλάζει συνεχώς καθώς νέα επιστημονικά δεδομένα αποκλείουν, από τις εγκεκριμένες, ουσίες που χρησιμοποιούνταν για χρόνια στα τρόφιμα. Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα, το ερυθρό του Σουδάν, της χρωστικής ουσίας που η παρουσία του στα τρόφιμα απαγορεύτηκε όταν ενοχοποιήθηκε για την πρόκληση καρκίνων. Εως τότε, όμως, χρησιμοποιούνταν ευρέως σε σάλτσες και άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα προκειμένου να χαρίσει ζωντανό κόκκινο χρώμα.
Οπως φανερώνει και ο «τίτλος» τους, πρόκειται για φυσικές ή τεχνητές χημικές ουσίες που προστίθενται στα διάφορα τρόφιμα, ενώ κανονικά δεν θα αποτελούσαν συστατικό τους. Ετσι, τα νιτρώδη που προστίθενται κυρίως στα αλλαντικά έχουν κατηγορηθεί πολλές φορές για την πρόκληση καρκίνων, αποτελούν ίσως τη μόνη απάντηση για την αποφυγή της αλλαντίασης, δηλητηρίασης που μπορεί να προκαλέσει το θάνατο. Τα παιδιά προτιμούν τα έτοιμα γεύματα από τα αγνά φαγητά του σπιτιού, εξαιτίας του «γλουταμινικού νατρίου», χημικής ουσίας στην οποία οφείλεται η πλούσια γεύση που έχουν οι έτοιμες σούπες, οι σάλτσες και τα κρεατοσκευάσματα. Στα «διαυγαστικά πρόσθετα» οφείλεται συχνά το λαμπερό χρώμα της μπίρας ή του λαδιού, ενώ άλλες ουσίες χαρίζουν στα επεξεργασμένα τρόφιμα, εκτυφλωτικό λευκό χρώμα.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι βέβαια πόσο αβλαβή είναι τα πρόσθετα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Οπως τονίζει στην «K» ο χημικός γεν. γραμματέας της Ενωσης Ελλήνων Χημικών δρ Μιχάλης Χάλαρης, «δεν μπορούμε να είμαστε κατηγορηματικοί. Αρκεί να σκεφτούμε πόσα χρόνια κάναμε για να ανακαλύψουμε τις συνέπειες του DDT που χρησιμοποιόταν ευρέως». Μπορεί σε ένα τρόφιμο η ποσότητα ενός πρόσθετου να είναι ελάχιστη και άρα οι επιδράσεις του να μην προκαλούν βλάβες. Δεν είναι το μοναδικό τρόφιμο που καταναλώνει ένα άτομο ούτε γνωρίζουμε τις ποσότητες που θα καταναλώσει. Το «κοκτέιλ» προσθέτων δεν γνωρίζουμε τι συνέπειες μπορεί να έχει στον οργανισμό. Πάντως, είναι χαρακτηριστικό ότι πρόσθετα που περιέχονται σε τροφές για μεγάλους, συχνά αποφεύγονται για τα τρόφιμα που καταναλώνονται από παιδιά. «H τοξικότητα κάθε ουσίας εξαρτάται από τη δόση αυτής της ουσίας, από την αναλογία της στον οργανισμό μας», εξηγεί ο κ. Χάλαρης. Φαίνεται λοιπόν ότι η αποφυγή κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας επεξεργασμένων τροφίμων είναι ίσως η περισσότερο βολική, αλλά σίγουρα η πιο ασφαλής λύση.