O ιδιοκτήτης της ταβέρνας στο Ηράκλειο της Κρήτης το έθεσε γλαφυρά: «Εμείς αυτά τα βάζουμε στα γελάδια μας για να τα ξεχωρίζουμε. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα δω ανθρώπους να τα φοράνε». Κι όμως, τα περίφημα βραχιολάκια -περί αυτών ο λόγος- κατέκλυσαν και φέτος τα τουριστικά θέρετρα της χώρας, φέρνοντας σε απόγνωση τους ντόπιους εστιάτορες και καταστηματάρχες. Για όσους δεν το γνωρίζουν, το χρωματιστό αξεσουάρ δεν υποδηλώνει την πίστη σε κάποια μυστήρια σέκτα, αλλά ότι ο φέρων ανήκει στην κατηγορία των τουριστών που δεν πρόκειται να ενδώσει σε παραινέσεις τύπου «εδώ το καλό το ψάρι» ή «εδώ ο καλύτερος μουσακάς της επικράτειας».
Με άλλα λόγια, δηλώνει ότι οι συγκεκριμένοι τουρίστες έχουν πληρώσει πακέτο «all-inclusive» στο ξενοδοχείο που διαμένουν, στην τιμή του οποίου, που είναι λίγο υψηλότερη από την τιμή «πόρτας» (την επίσημη τιμή δωματίου), περιλαμβάνονται, εκτός από τις διανυκτερεύσεις και τα τρία γεύματα της ημέρας, όλα τα ποτά, τα σνακ και τα αναψυκτικά που θα καταναλώσουν κατά τη διάρκεια των διακοπών τους. Αρκεί βέβαια να τα αναζητήσουν εντός των τειχών του ξενοδοχειακού συγκροτήματος. Μοναδική υποχρέωσή τους είναι να φορούν συνεχώς κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στα συγκεκριμένα ξενοδοχεία, ένα ειδικό αναγνωρίσιμο πλαστικό βραχιόλι, το οποίο τοποθετείται στον καρπό τους κατά την άφιξή τους και δεν μπορεί να αφαιρεθεί παρά μόνο εάν κοπεί με ψαλίδι. Στις περισσότερες περιπτώσεις, για να αποφεύγονται «παρατράγουδα», όπως π.χ. παιδιά να παραγγέλνουν στα μπαρ του ξενοδοχείου το ένα ουίσκι μετά το άλλο, διατίθενται βραχιόλια σε διαφορετικά χρώματα, ώστε οι σερβιτόροι να γνωρίζουν τι μπορούν να σερβίρουν και σε ποιον.
Αφθονα ποτά και σνακ με 20 ευρώ επιπλέον
Η ιδέα του all-inclusive γεννήθηκε πριν από πολλά χρόνια σε προορισμούς όπως η Καραϊβική, όπου για λόγους ασφαλείας, οι τουρίστες δεν είχαν τη δυνατότητα να κυκλοφορούν ελεύθερα σε χώρους εκτός των ξενοδοχείων. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, και με δεδομένη την οικονομική δυσπραγία, οι tour operators έχουν διαδώσει το συγκεκριμένο τουριστικό μοντέλο σε ολόκληρο τον κόσμο. Ετσι, έφθασε σιγά σιγά και στις μεσογειακές τουριστικές περιοχές, κατακτώντας μεταξύ άλλων και τη χώρα μας. Μολονότι ακόμη δεν έχουμε φθάσει στα επίπεδα της Τουρκίας, όπου πάνω από το 70% των μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων λειτουργεί με σύστημα all-inclusive, τα τελευταία χρόνια το «βραχιολάκι» γνωρίζει ραγδαία διάδοση και στην Ελλάδα. Σήμερα, πάνω από 30% των ξενοδοχείων της χώρας μας προσφέρουν υπηρεσίες all-inclusive (στα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα, το ποσοστό ανεβαίνει πολύ υψηλότερα), ενώ ένα 15% λειτουργεί αποκλειστικά με αυτό το σύστημα. Δεδομένου ότι οι περισσότερες από τις μεγάλες μονάδες της χώρας μας συναλλάσσονται αποκλειστικά με ξένα τουριστικά πρακτορεία, ακόμα και να το επιθυμούσαν, θα ήταν πρακτικά αδύνατο να αποφύγουν τη χρήση τού εν λόγω μοντέλου.
Τη μεγαλύτερη συγκέντρωση ξενοδοχείων που χρησιμοποιούν το «βραχιολάκι» γνωρίζουν η Κρήτη, η Χαλκιδική και τα Δωδεκάνησα – Ρόδος και Κως. Στη Ρόδο, ειδικότερα, σύμφωνα με σχετική έρευνα του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου, το 21% των τουριστών που επισκέφθηκαν το 2004 το νησί έμειναν σε ξενοδοχεία με συμφωνία all-inclusive, ενώ από αυτούς που επέλεξαν τη Νότια Ρόδο το ποσοστό εκτινάχθηκε στο 56%.
Ελέγχουν τι ξοδεύουν
Οπως επισημαίνουν στην «K» τουριστικοί πράκτορες, ο λόγος που το all-inclusive κερδίζει συνεχώς έδαφος έναντι των πακέτων με ημιδιατροφή ή ακόμα και με πλήρη διατροφή είναι ότι με μια μικρή οικονομική επιβάρυνση, μια οικογένεια μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων το συνολικό κόστος των διακοπών της. «Οι τουρίστες θέλουν πια να ξέρουν πόσο θα τους κοστίσουν οι διακοπές τους. Με αυτόν τον τρόπο, αποφεύγουν τις δυσάρεστες εκπλήξεις όταν κάνουν τον οικονομικό απολογισμό του ταξιδιού επιστρέφοντας στην πατρίδα τους», εξηγεί ο γενικός διευθυντής του ταξιδιωτικού πρακτορείου Manessis, κ. Ανδρέας Μάνεσσης. «Πιστεύω ότι όσο τα εισοδήματα δεν αυξάνονται, το all-inclusive θα συνεχίζει την επέλασή του».
Πράγματι, το επιπλέον κόστος για τον καταναλωτή είναι ελάχιστο σε σχέση με τις παροχές που περιλαμβάνει ένα πακέτο all-inclusive – μόλις 14-20 ευρώ το άτομο επιπλέον ημερησίως. «Αν σκεφτεί κανείς τι καταναλώνει κάθε μέρα στις διακοπές του ένα παιδί -από παγωτά, σνακς μέχρι αναψυκτικά- καταλαβαίνει ότι τα 14 ευρώ εξανεμίζονται», επισημαίνει ο κ. Ρόμπερτ Γκατ, των ξενοδοχείων Club Med. Δεν είναι τυχαίο ότι το all-inclusive επιλέγουν κατά κύριο λόγο οικογένειες με παιδιά, ενώ ακολουθούν τα ζευγάρια μεσαίου οικονομικού επιπέδου.
Από τους επισκέπτες, πάντως, των ξενοδοχείων της εταιρείας Club Med στην Ελλάδα, το 98% επέλεξε το συγκεκριμένο πακέτο, μεταξύ των οποίων για πρώτη χρονιά φέτος και πολλοί Ελληνες. «Μολονότι διακοπές τύπου all-inclusive επιλέγουν κατά κύριο λόγο ξένοι τουρίστες, φέτος το καλοκαίρι είχαμε πάρα πολλούς Ελληνες, κυρίως οικογένειες», σημειώνει ο κ. Γκατ.
Πέφτει η ποιότητα
Οσο όμως τα… βραχιόλια αρχίζουν να βροντούν όλο και δυνατότερα στην ελληνική τουριστική επικράτεια, τόσο πληθαίνουν και οι φωνές που αντιδρούν στην τουριστική αυτή τάση, αλλά και οι καταγγελίες για αθέμιτο ανταγωνισμό. Εύλογο είναι το ερώτημα πώς είναι δυνατόν με 20 ευρώ επιπλέον (πολλές φορές είναι πολύ λιγότερα) να μπορεί κανείς να αγοράζει απεριόριστο αριθμό προϊόντων. «Είναι σαφές -αναφέρουν πολλοί- ότι στα πακέτα all-inclusive η ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών και αγαθών δεν είναι και η καλύτερη». Πράγματι, υπάρχουν καταγγελίες ότι, σε ορισμένα ξενοδοχεία, προσφέρονται «δεύτερης κατηγορίας» προϊόντα σε όσους φορούν το γνωστό βραχιολάκι – για παράδειγμα άγνωστες μάρκες ποτών. O κ. Χρήστος Τοούλας, διευθυντής του ξενοδοχείου Athos Palace στη Χαλκιδική, ενός από τα πρώτα ξενοδοχεία στην Ελλάδα που εφάρμοσαν το all-inclusive ήδη από το 1997, δίνει τη δική του απάντηση: «Το πρόβλημα είναι ότι το all-inclusive ως προϊόν έχει «ξεφύγει» – το προσφέρουν πλέον ακόμα και μικρά ξενοδοχεία, τα οποία δεν «βγαίνουν», με αποτέλεσμα να ρίχνουν την ποιότητα. Στις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, όπως είμαστε εμείς, δεν συμβαίνει το ίδιο γιατί από τη μεγάλη ζήτηση το συνολικό κόστος πέφτει. Πράγματι, στα μπαρ δεν προσφέρουμε… Chivas, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι κανονικά ποτά. Ολα είναι εμφιαλωμένα, όχι β΄ διαλογής».
Κοινή είναι, πάντως, η πεποίθηση ότι από το σύστημα του all-inclusive, εκείνοι που κερδίζουν είναι μόνο οι tour operators.