Δεν είναι γνωστό πόσες φορές θα κλείσει ακόμη η χωματερή στη Φυλή και πόσες φορές θα επεκταθεί η… επέκταση, μέχρι να αποκτήσουμε ένα συγκεκριμένο μέρος να στέλνουμε τα σκουπίδια της Αττικής για να μη γεμίζουν δρόμους και πεζοδρόμια. Το βέβαιο πάντως είναι ότι ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ ενοχοποίησε την αυτοδιοίκηση για το σημερινό αδιέξοδο και σε λίγες ημέρες, η αυτοδιοίκηση θα ενοχοποιήσει την κεντρική διοίκηση (αναμένεται εβδομάδα καταγγελιών από τον Ενιαίο Σύνδεσμο Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής) υποστηρίζοντας τις δικές της αλήθειες. Και καθώς το πρόβλημα, ή μάλλον ο νεοελληνικός γρίφος (ή ακόμη καλύτερα ο τραγέλαφος), της διαχείρισης των απορριμμάτων παραμένει πολύ διογκωμένο, λίγοι είναι εκείνοι που έχουν αντιληφθεί τον ευρωπαϊκό διασυρμό που μας περιμένει, αφού σε τρία χρόνια (2010) θα αρχίσει η αυστηρή εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή οδηγία βάσει της οποίας θα πρέπει να μειώσουμε τα σκουπίδια που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ κατά 35%.
Ειδικοί, αυτοδιοικητικοί αλλά και άλλοι επιστήμονες, υποστηρίζουν ότι τα σκουπίδια ή θα τα διαχειριστούμε με ένα σύνθετο μοντέλο -στο οποίο σημαντικό μερίδιο θα έχουν κυρίως η ανακύκλωση και δευτερευόντως σύγχρονες τεχνολογίες- ή κάθε δεκαετία θα ψάχνουμε για καινούργιες χωματερές. Ο ρυθμός παραγωγής απορριμμάτων έχει αυξηθεί κατακόρυφα, ακολουθώντας τα διεθνή δεδομένα. Αν δεν υπάρξει προσπάθεια ανακύκλωσης και ανάκτησης των υλικών με σύγχρονα μέσα, τότε το τέλος διαφαίνεται προδιαγεγραμμένο.
Ποιες μεθόδους ακολουθούν οι χώρες της Ε.Ε.
Σε ολόκληρο τον κόσμο και ειδικότερα στην Ευρώπη το μοντέλο της διαχείρισης είναι σύνθετο και πολυ-επίπεδο. Ηδη από τα τέλη του 2000 υπάρχουν 304 μονάδες αποτέφρωσης (καύσης) σε 18 χώρες της Ευρώπης από τις οποίες οι 269 βρίσκονταν εντός κρατών-μελών. Σχεδόν σε όλες γίνεται ανάκτηση ενέργειας από τα απορρίμματα. Αυτές οι μονάδες ποικίλλουν σε μέγεθος και κατά μέσο όρο έχουν, η καθεμία, τη δυνατότητα επεξεργασίας 177.000 τόνων απορριμμάτων ετησίως. Η συνολική δυνατότητα θερμικής επεξεργασίας στην Ευρώπη είναι 50,2 εκατ. τόνων οικιακών αποβλήτων (ετησίως). Από το 1993 έως σήμερα τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης, όσα είχαν σύνθετες μεθόδους διαχείρισης απορριμμάτων (εκτός δηλαδή από απλούς ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ, δηλαδή Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων από την επεξεργασία των απορριμμάτων) αντικαθιστούν (σε ποσοστό που αγγίζει το 30%) τις μονάδες καύσης παλαιού τύπου, λόγω υψηλών εκπομπών ρύπων, με σύγχρονες μονάδες που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον, ενώ σημαντικά είναι τα ποσά που καταβάλλονται ετησίως για επενδύσεις σε αντιρρυπαντική τεχνολογία στις συγκεκριμένες μονάδες. Συγκεκριμένα, τα μοντέλα διαχείρισης ανά χώρα στην Ευρώπη είναι τα εξής:
Δανία: Είναι η πρωταθλήτρια της Ευρώπης στην ανακύκλωση και ανάκτηση υλικών από απορρίμματα. Μόλις το 10% των απορριμμάτων της καταλήγει σε χωματερές, το 55% πηγαίνει για θερμική επεξεργασία το 30% ανακυκλώνεται και ένα μικρό ποσοστό (0,50%) γίνεται κομπόστ.
Ολλανδία: Στους ΧΥΤΥ (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) της χώρας καταλήγει ένα ποσοστό απορριμμάτων που δεν φτάνει ούτε το 20% των παραγόμενων ποσοτήτων. Περισσότερο από το 40% πηγαίνει για θερμική επεξεργασία (σε 11 σύγχρονες μονάδες στις οποίες καταλήγουν 488.000 τόνοι ετησίως). Να σημειωθεί ότι στην Ολλανδία υπάρχει η μεγαλύτερη μονάδα θερμικής επεξεργασίας απορριμμάτων, η AVR, που έχει τη δυνατότητα επεξεργασίας 1,5 εκατ. τόνων ετησίως και την παραγωγή 500 GWh.
Ελβετία: Στους ΧΥΤΥ καταλήγει περίπου το 15% των παραγόμενων σκουπιδιών και το 45% πηγαίνει για θερμική επεξεργασία, ένα 30% ανακυκλώνεται και ένα ποσοστό που αγγίζει το 10% γίνεται κομπόστ.
Αυστρία: Το εργοστάσιο καύσης στο κέντρο της Βιέννης έχει κάνει πολλές φορές το γύρο του κόσμου και έχει φιγουράρει στα πρωτοσέλιδα πολλών εφημερίδων. Και δικαίως! Περίπου το 30% των απορριμμάτων της χώρας καταλήγει σε ΧΥΤΥ και το 20% πηγαίνει γα θερμική επεξεργασία, το 20% γίνεται κομπόστ ενώ το 30% ανακυκλώνεται.
Γερμανία: Το 32% των απορριμμάτων καταλήγει σε ΧΥΤΥ, το 30% ανακυκλώνεται, 20% υφίσταται θερμική επεξεργασία και περίπου ένα 15% γίνεται κομπόστ.
Σουηδία: Με υψηλή επίδοση στην ανακύκλωση, το 32% των παραγόμενων απορριμμάτων καταλήγει σε χωματερές, το 40% πηγαίνει για θερμική επεξεργασία, ένα 20% περίπου ανακυκλώνεται και μία μικρή ποσότητα (0,5%) γίνεται κομπόστ.
Γαλλία: Ο μισός σχεδόν όγκος των απορριμμάτων καταλήγει σε χωματερές (50%), το 30% υφίσταται με θερμική επεξεργασία, ένα 10% ανακυκλώνεται και επίσης ένα 10% γίνεται κομπόστ. Είναι η πρωταθλήτρια της Ευρώπης στην ανάκτηση υλικών από απορρίμματα.
Νορβηγία: Το 60% των απορριμμάτων καταλήγει σε ΧΥΤΑ, ένα ποσοστό της τάξης του 10% ανακυκλώνεται, το 20% πηγαίνει για θερμική επεξεργασία (περίπου 83.000 τόνοι καταλήγουν σε πέντε μονάδες) και επίσης ένα 20% γίνεται κομπόστ.
Ισπανία: Η μεγάλη μάζα καταλήγει σε ΧΥΤΑ (περίπου το 70%), ένα 17% γίνεται κομπόστ, ένα μικρό ποσοστό της τάξης του 0,2% ανακυκλώνεται και ελάχιστες ποσότητες (0,7%) πηγαίνουν για θερμική επεξεργασία.
Ιταλία: Το 80% καταλήγει σε χωματερές, το 0,7% για θερμική επεξεργασία, και οι υπόλοιπες ποσότητες πηγαίνουν για κομπόστ και ανακύκλωση.
Αγγλία: Η μεγάλη μάζα των απορριμμάτων καταλήγει σε ΧΥΤΑ (ποσοστό που αγγίζει το 80%) και μόλις το 10% ανακυκλώνεται ενώ το κομπόστ είναι ανύπαρκτο σχεδόν και η θερμική επεξεργασία αποβλήτων φτάνει μετά βίας το 8%. Να σημειωθεί ότι μόλις τώρα έχει αρχίσει και εκεί η συζήτηση για θερμική επεξεργασία των αποβλήτων ενώ η κυβέρνηση αποφάσισε την επιβολή ειδικού φόρου στους δήμους που φέρνουν στις χωματερές ποσότητες περισσότερες από το πλαφόν που τους ανήκει.