««Ωπα, είμαι ελεύθερος!» Ετσι αισθάνεται ο 18χρονος. Και εάν η οικογένεια του έχει δώσει και ένα γερό χαρτζιλίκι…» Η 20χρονη Σωτηρία Σαμαρτζή θυμάται τη δική της πενθήμερη εκδρομή πριν από λίγα χρόνια. Η εκδρομή στην τελευταία τάξη του λυκείου στο τουριστικό θέρετρο σηματοδοτεί το πρώτο βήμα προς την ελευθερία της ενήλικης ζωής, και «είναι ίσως ένα bachelor πάρτι» όπως λέει στην «Κ» έμπειρη φιλόλογος, που έχει συνοδέψει πάμπολλες εκδρομές τελειοφοίτων. Και όμως, το τελευταίο περιστατικό με τον πνιγμό 19χρονου σε πισίνα ξενοδοχείου της Κέρκυρας εγείρει για μία ακόμη φορά τα ερωτήματα σχετικά με τον θεσμό των πολυήμερων μαθητικών εκδρομών. Ο επιμορφωτικός τους χαρακτήρας είναι απλώς για τα… μάτια, και οι εκδρομές στην ουσία εξυπηρετούν τις επιθυμίες των μαθητών και την τουριστική βιομηχανία. Ο τζίρος των ξενοδοχείων, εστιατορίων, μπαρ και πρακτορείων είναι τεράστιος – υπολογίζεται στα 120 εκατ. ευρώ ετησίως. Και όχι μόνο. Υπάρχουν περιπτώσεις που έχει αποκαλυφθεί από τους εκπαιδευτικούς – συνοδούς ότι ακόμη και οι ντίλερ ναρκωτικών ακολουθούσαν τα αθηναϊκά σχολεία στην Κέρκυρα, στην Κρήτη και στη Ρόδο για να μη χάσουν μια πελατεία που θέλει «να τα δώσει όλα».
Οι μαθητές κατέληξαν στο… κελί
«Ο στόχος για το 90% των παιδιών είναι να πάνε, να τα πιούνε και να περάσουν καλά. Να τα δώσουν όλα. Είναι η πρώτη επαφή με την ανεξαρτησία τους» προσθέτει η Σωτηρία. «Φυσικό είναι όλοι να έχουν το μυαλό τους στη διασκέδαση και στο ξεφάντωμα. Στην ουσία δεν υπάρχει επιμορφωτικό σκέλος σε μια τέτοια, πολυήμερη εκδρομή. Πέρασα καλά στη Λευκάδα, και δεν έγιναν ακραία περιστατικά. Οσο για του χρόνου, θα το σκεφτώ» λέει στην «Κ» ο μαθητής της Β΄ Λυκείου σε σχολείο της Αθήνας Δημήτρης Τριανταφύλλου, ο οποίος επέστρεψε την Πέμπτη από ολιγοήμερη εκδρομή της τάξης του.
«Τα παιδιά θέλουν μεγάλο ξενοδοχείο με ανέσεις και μπουζούκια για να ξεσαλώσουν» προσθέτει η κ. Ιωάννα Μ., καθηγήτρια σε λύκειο της Αθήνας. «Τα μεγάλα τουριστικά νησιά έχουν γίνει πιάτσες, όπου όλα μπορούν να συμβούν» προσθέτει και αρχίζει να ξετυλίγει το κουβάρι μιας ιστορίας, όπου εκδρομείς πέρασαν δύο ημέρες στο κρατητήριο του νησιού. Ο λόγος; Ολα ξεκίνησαν όταν οι άνδρες της ασφάλειας του ξενοδοχείου, το οποίο φιλοξενούσε μαθητές τριών σχολείων, διαπίστωσαν κάποιο νεαρό άτομο να κινείται ύποπτα εντός των χώρων του ξενοδοχείου ενώ δεν ήταν μαθητής. Οι συνοδοί καθηγητές δεν τον γνώριζαν, αλλά και μαθητές δήλωναν άγνοια. Αποτέλεσμα ήταν ο νεαρός να κοιμηθεί στον δρόμο, να κάνει χρήση ναρκωτικών και κατόπιν υπό την επήρεια ναρκωτικών να καταδώσει μαθητές. Την επόμενη ημέρα, οι άνδρες της Δίωξης Ναρκωτικών ανακαλύπτουν χασίς, κοκαΐνη και ηρωίνη σε τρία δωμάτια μαθητών. Ακολουθούν ανακρίσεις και κρατήσεις μαθητών στην Ασφάλεια του νησιού. Και εκεί άρχισε ο μαραθώνιος των δασκάλων και η αγωνία των γονιών να βγάλουν τα παιδιά τους από τα κρατητήρια…
Η αγωνία των καθηγητών
Η περιπέτεια έληξε αλλά η απόφαση της Ιωάννας Μ., που ξενύχτησε στο πλευρό των μαθητών της πίσω από τα κάγκελα, να μην ξανασυνοδέψει σχολικές εκδρομές ήταν οριστική. «Ηταν ένα ακραίο περιστατικό. Ομως είναι δεδομένο ότι κάθε φορά θα γίνει αναποδιά, μικρή ή μεγαλύτερη. Ο λόγος του καθηγητή σε αυτά τα παιδιά δεν περνάει. Το μέλημά του είναι να μη νοικιάσουν μηχανάκια και να μην πάνε μεθυσμένα στην πισίνα, να είναι ασφαλή. Στις εκδρομές ο συνοδός εκπαιδευτικός δεν κοιμάται καθόλου. Νιώθει ανίσχυρος μπροστά στο ενδεχόμενο του κινδύνου, που για τους εφήβους λειτουργεί πολλαπλασιαστικά», καταλήγει.
Το 15μελές έχει τον τελικό λόγο
Δεκαοχτάχρονοι σε ρόλο… μιζαδόρων. Καθηγητές που μίλησαν στην «Κ» τόνισαν ότι ο ρόλος του προεδρείου του 15μελούς συμβουλίου είναι κρίσιμος για τη διοργάνωση μιας εκδρομής (όταν η «πελατεία» είναι μεγάλη -πάνω από 100- η επιλογή του εστιατορίου, του μπαρ, της ντισκοτέκ έχει τη δική της… αξία). Στις τουριστικές εκδρομές αναπτύσσεται ένα ιδιότυπο εμπόριο, στο οποίο μπορούν να παίξουν -το μικρό ή το μεγαλύτερο ρόλο τους- τα τουριστικά πρακτορεία, οι εκπαιδευτικοί, ακόμη και οι μαθητές. Τα χρήματα που διακινούνται, άλλωστε, είναι πολλά – στις σχολικές εκδρομές φέτος θα συμμετάσχουν περισσότεροι από 88.000 μαθητές. Το κόστος κάθε εκδρομής εξαρτάται, εύλογα, από τη διάρκεια και τον προορισμό και κυμαίνεται για προορισμούς εντός της Ελλάδας από 250 – 300 ευρώ το άτομο (εισιτήρια, διαμονή, ημιαδιατροφή), χωρίς να υπολογίζονται τα υπόλοιπα προσωπικά έξοδα, γεύματα ή διασκέδαση. Για το εξωτερικό το κόστος ξεπερνά τα 350 ευρώ το άτομο.
Παρότι στα περισσότερα σχολεία ο σύλλογος διδασκόντων και οι συνοδοί καθηγητές φροντίζουν από πριν να ορίσουν το πρόγραμμα, το μαθητικό προεδρείο έχει λόγο στην τελική επιλογή. «Το παιχνίδι της μίζας είναι διαδεδομένο. Εχω δει υπαλλήλους κέντρων να πλησιάζουν τους μαθητές προσπαθώντας να τους δελεάσουν να επιλέξουν το δικό τους μαγαζί», λέει στην «Κ» καθηγητής λυκείου…