«Τώρα καταλαβαίνω τις ημέρες. Πόσο μεγάλες είναι. Οταν κάνεις αιμοκάθαρση δεν παίρνεις είδηση πώς περνάει η ζωή. Το ίδιο ισχύει για όλους τους νεφροπαθείς. Καμιά φορά επισκέπτομαι Μονάδες Τεχνητού Νεφρού και συναντώ γνωστούς μου. Οταν τους υπενθυμίζω ότι έχω κάνει μεταμόσχευση εδώ και έξι χρόνια, τρελαίνονται. Καλά, μου λένε, πέρασαν έξι χρόνια!». Ο 50χρονος Ξενοφών Λύρας, αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Νεφροπαθών, περιγράφει στην «Κ» τη δική του 30ετή περιπέτεια ως νεφροπαθής, που υποβλήθηκε δύο φορές σε μεταμόσχευση – τη δεύτερη φορά επιτυχώς. Ταυτόχρονα, απευθύνει έκκληση για αύξηση της δωρεάς οργάνων, αφού όπως χαρακτηριστικά λέει «οι μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα κινδυνεύουν».
Η πρώτη διάγνωση
Ο κ. Λύρας ανακάλυψε ότι πάσχει από νεφρική ανεπάρκεια σε ηλικία 19 ετών, ενώ ήταν φαντάρος. «Τον Οκτώβριο του 1976 παρουσιάζω υψηλό πυρετό, αιματουρία, αναιμία και υψηλή πίεση. Μέσα σε μία ημέρα γύρισα 3 στρατιωτικά νοσοκομεία, καταλήγοντας στο 424 νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Εκεί ακούω για πρώτη φορά ότι έχω σοβαρό πρόβλημα στα νεφρά και κάποια στιγμή θα αναγκαστώ να μπω στο τεχνητό νεφρό.
Οι γιατροί μου λένε ότι θα πρέπει να πάω σπίτι μου, να ακολουθήσω ειδικό διαιτολόγιο και όσο αντέξω. Δυστυχώς, δεν άντεξα πολύ. Τον Οκτώβριο 1977 μπαίνω στο τεχνητό νεφρό». Η μόνη λύση ήταν να βρεθεί ένα μόσχευμα. Ενας εκ των αδελφών του κ. Λύρα προσέφερε το νεφρό του και η μεταμόσχευση έγινε στο Λαϊκό τον Ιούνιο 1978. Ενα μήνα μετά ο οργανισμός άρχισε να απορρίπτει το όργανο, και ενάμιση χρόνο μετά άρχισε ξανά αιμοκάθαρση.
Στην αιμοκάθαρση
«Αναγκάστηκα να μάθω ο ίδιος πολλά πράγματα για την αιμοκάθαρση. Ουσιαστικά, πήρα την κατάσταση στα χέρια μου και σταδιακά άρχισα να συνέρχομαι. Το 1993 παντρεύτηκα και το 1996 γεννήθηκε η κόρη μου. Για ένα διάστημα δεν σκέφτομαι καν τη μεταμόσχευση. Στις 17 Φεβρουαρίου 2001, στις 2 π.μ. λαμβάνω ένα τηλεφώνημα από το Λαϊκό Νοσοκομείο ότι βρέθηκε νεφρό. Στο νοσοκομείο περίμενα τις σχετικές εξετάσεις μαζί με δύο «υποψήφιες» επίσης λήπτριες. Μετά από 12 ώρες, βγήκαν τα πρώτα αποτελέσματα για το ένα νεφρό.
Το πήρε η μία εκ των δύο κυριών που περίμεναν. Μετά από μισή ώρα με ενημερώνει ο καθηγητής Χειρουργικής κ. Αλκιβιάδης Κωστάκης ότι το δεύτερο νεφρό ταιριάζει και σε μένα και στην άλλη «υποψήφια», αλλά εγώ ήμουν πρώτος στη λίστα. Εκεί πλέον συνειδητοποίησα ότι θα κάνω μεταμόσχευση». Τα τελευταία έξι χρόνια, ο κ. Λύρας δεν έχει νοσηλευτεί σε νοσοκομείο. Φροντίζει να λαμβάνει σωστά τα φάρμακά του και να κάνει τακτικά ιατρικό έλεγχο.
«Αισθάνομαι πλέον ελεύθερος άνθρωπος», επισημαίνει. «Επί 25 χρόνια, κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή, σαν τους ναρκομανείς, περίμενα να φτάσει η ώρα που θα μπω στην αιμοκάθαρση. Δεν κατάλαβα πώς πέρασαν 25 χρόνια. Ακολουθούσα μία ρουτίνα: τη μία μέρα είσαι καλά την επόμενη πρέπει να πας στο μηχάνημα». Και προσθέτει «υπήρξαν στιγμές που απογοητεύτηκα. Ιδίως στις γιορτές, όταν μαζευόμασταν όλη η οικογένεια. Εκεί καταλαβαίνεις τη ζωή. Οτι δεν μπορείς να κάνεις ό,τι κάνουν όλοι οι άλλοι. Αισθανόμουν ότι σε αυτή τη ζωή περνάω, αλλά δεν αγγίζω».
Προστασία, η σωστή θεραπεία
Ο κ. Λύρας καταλήγοντας, τονίζει «η μεταμόσχευση θα πρέπει να γίνεται με τους καλύτερους οιωνούς και σε ασθενείς που είναι ικανοί να προστατεύσουν το μόσχευμα, ακολουθώντας σωστά τη θεραπεία τους. Τα μοσχεύματα είναι σπάνια στην Ελλάδα και αυτός που τα προσφέρει βρίσκεται στη χειρότερη στιγμή της ζωής του: χάνει αγαπημένο του πρόσωπο και την ίδια στιγμή παίρνει μία απόφαση γενναία. Δεν μπορεί να μην τιμήσει την πράξη αυτός που λαμβάνει το μόσχευμα.
Εγώ προσωπικά έτυχε να γνωρίζω την οικογένεια του δότη. Εάν είμαι απρόσεκτος και δεν φροντίσω να διατηρήσω το μόσχευμα, θα στενοχωρήσω και αυτούς τους ανθρώπους που θα νιώσουν ότι ένα κομμάτι του ανθρώπου τους χάθηκε ξανά».
Μόνο 27 επεμβάσεις σε έξι μήνες
Οι μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα κινδυνεύουν, επισημαίνει στην «Κ» ο κ. Ξενοφών Λύρας, αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Νεφροπαθών, τονίζοντας ότι κατά το πρώτο εξάμηνο του 2007 έχουν γίνει μόνο 27 μεταμοσχεύσεις νεφρού. Και προσθέτει «φταίμε όλοι. Φταίει το υπουργείο Υγείας που δεν διαθέτει χρήματα για ειδικές καμπάνιες. Πόσο καιρό έχουμε να δούμε τηλεοπτικό μήνυμα για τη δωρεά οργάνων; Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων το ίδιο. Ακόμα χειρότερα, η τηλεόραση προβάλλει ανακρίβειες σχετικά με τις μεταμοσχεύσεις». Το μεγάλο πρόβλημα όμως, σύμφωνα με τον κ. Λύρα, βρίσκεται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. «Δεν επαρκούν οι κλίνες εντατικής με αποτέλεσμα ο γιατρός να βρίσκεται συνεχώς σε δίλημμα: «να κρατήσει στη μονάδα έναν εγκεφαλικά νεκρό έως ότου αφαιρεθούν τα όργανα, ή να βάλει στη θέση του έναν ασθενή που έχει πιθανότητες να ζήσει»; Και βέβαια επιλέγει το σωστό». Αυτή τη στιγμή, 11.000 νεφροπαθείς κάνουν αιμοκάθαρση, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί πολύ στο μέλλον εξαιτίας της πολυφαρμακείας και της σύγχρονης διατροφής. Το κόστος για κάθε ασθενή είναι περίπου 250 ευρώ ανά αιμοκάθαρση, δηλαδή τουλάχιστον 3.250 ευρώ το μήνα. O ασθενής που έχει μεταμοσχευθεί «στοιχίζει» τα μισά…