Μόνο στην Αθήνα 2.000 γιατροί είναι άνεργοι ή υποαπασχολούνται σε εργασίες ακόμη και με 500-700 ευρώ τον μήνα, ενώ περίπου 6.000 Ελληνες γιατροί δεν έχουν ειδικότητα. Η πολύχρονη αναμονή για έναρξη της ειδικότητας υποχρεώνει τους αποφοίτους των ιατρικών σχολών να αναζητούν διέξοδο στην αλλοδαπή ακόμη και αν χρειαστεί να αλλάξουν τις αρχικές επιλογές τους.
Η πρόκληση είναι ισχυρή, ακόμη και για τους ειδικευμένους γιατρούς, αφού οι μισθοί των Βρετανών νοσοκομειακών γιατρών είναι τριπλάσιοι αυτών που παίρνουν οι Ελληνες, ενώ ο διευθυντής στο βρετανικό ΕΣΥ μπορεί να έχει και επταπλάσια ετήσια αμοιβή που κυμαίνεται στα 200.000 ευρώ με τις εφημερίες. Πάντως, από τους τρεις χιλιάδες Ελληνες που βρίσκονται στη Βρετανία, μόνο 300-500 είναι ειδικευμένοι.
Το θέμα της μετακίνησης ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού συζητείται αυτόν τον καιρό στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Μέχρι στιγμής έχει γίνει μελέτη στη Μεγάλη Βρετανία από την οποία προκύπτει ότι το 25%-30% του ιατρικού της δυναμικού προέρχεται από άλλες χώρες. Από τους 113.000 γιατρούς της χώρας (το 2004) οι 76.700 είχαν εκπαιδευθεί στην Αγγλία, 30.000 σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, την Ασία και την Αφρική και 6.000 στις τέως ανατολικές χώρες. Αντίστοιχα, από τους 32.000 νοσηλευτές το 2005, 11.500 προέρχονται από την αλλοδαπή και 1.040 από τις τέως ανατολικές χώρες.
Αρκετές χώρες, κυρίως οι τέως ανατολικές, έχουν εκφράσει ανησυχία για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η μετακίνηση γιατρών από περιοχές με χαμηλές αμοιβές σε ανεπτυγμένες χώρες.
«Διαπιστώθηκε, ανέφερε στην «Κ» ο γενικός γραμματέας της Ενωσης Νοσοκομειακών Γιατρών Αθήνας – Πειραιά Παν. Κοντολέων, ότι οι γιατροί πηγαίνουν όπου υπάρχουν καλύτερες αμοιβές και συνθήκες εργασίας, και εκεί που έχουν οικογενειακούς δεσμούς ή σε γειτονικές χώρες. Από τη βρετανική μελέτη διαπιστώθηκε μεγάλη κινητικότητα Πολωνών προς τη Γερμανία και μετακινήσεις μεταξύ Δανίας – Σουηδίας, Νορβηγίας – Φινλανδίας. Οι μετανάστες γιατροί συνήθως καταλαμβάνουν θέσεις υψηλής επικινδυνότητας ή μεγάλης έντασης εργασίας, όπως τα επείγοντα περιστατικά, οι ψυχιατρικές μονάδες και η ακτινολογία, ενώ ελάχιστες θέσεις σε ειδικότητες αιχμής, όπως η Χειρουργική διατίθενται σε αυτούς (μόλις το 1%)».
Είναι σαφές ότι η απρογραμμάτιστη μετακίνηση ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού μπορεί να προκαλέσει εν δυνάμει προβλήματα στα εθνικά συστήματα υγείας. Αυτό δεν το επιθυμούν τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μετά και την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που οδηγεί σε ενιαίους κανόνες για την υγεία και τις υπηρεσίες υγείας στα κράτη – μέλη. Η Αθήνα είναι η ευρωπαϊκή πρωτεύουσα με τη μεγαλύτερη αναλογία γιατρών στον πληθυσμό (αναλογεί ένας γιατρός σε 138 κατοίκους έναντι 475 στο Λονδίνο). Και στη χώρα μας, όμως, υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στην περιφέρεια με ακραία περίπτωση τη Βοιωτία, όπου η αναλογία είναι ένας γιατρός σε 1.490 κατοίκους. Δεν υπάρχει ο αναγκαίος αριθμός γιατρών στα Κέντρα Υγείας και στα νησιά, ενώ μεγάλα κενά παρατηρούνται και σε ιατρικές ειδικότητες, όπως η αναισθησιολογία και η ιατρική της εργασίας.
«Με αυτό το σκεπτικό υπογραμμίζει ο κ. Κοντολέων, θεωρώ ότι είναι λάθος η μετακίνηση των γιατρών να γίνεται χωρίς προγραμματισμό, μέσω ιδιωτικών γραφείων εργασίας. Πρέπει να υπάρξει παρέμβαση για να μην εξελιχθεί η χώρα σε μια περιφερειακή δύναμη, όπου την εκροή των γιατρών θα ακολουθήσει ανάλογη μετακίνηση ασθενών. Ηδη, υπάρχει δεδικασμένο με την υπόθεση Watts, όταν Βρετανή ασθενής, λόγω της μεγάλης αναμονής στο βρετανικό ΕΣΥ κατέφυγε για μια επέμβαση στο Καλέ, δικαιώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με την καταβολή από το βρετανικό σύστημα υγείας των σχετικών δαπανών».