Σε οποιαδήποτε (άλλη) χώρα του κόσμου, εάν γινόταν γνωστό ότι το νερό το οποίο πίνουν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι είναι επιβαρυμένο με βαρέα μέταλλα, άνω των επιτρεπόμενων ορίων, η παροχή θα σταματούσε πάραυτα και, μόνο στην υποψία ότι γι’ αυτό ευθύνονται βιομηχανικές μονάδες, θα ξεκινούσε άμεσα έρευνα. Βρισκόμαστε όμως στην Ελλάδα και η περιοχή για την οποία γίνεται λόγος είναι τα Οινόφυτα, η μεγαλύτερη βιομηχανική ζώνη της χώρας, εκεί όπου οι νόμοι μοιάζει να μην έχουν καμία ισχύ. Μπορεί από το 2004 να είναι -και επισήμως- γνωστό ότι οι γεωτρήσεις του δήμου «βγάζουν» νερό με επικίνδυνα υψηλές συγκεντρώσεις νιτρικών και χρωμίου (μεταξύ άλλων), ωστόσο ουδείς επίσημος φορέας έχει αναρωτηθεί το… γιατί, κανείς δεν φαίνεται να έχει τη διάθεση να συνδέσει αίτιο και αιτιατό. Ετσι, οι εκατοντάδες βιομηχανίες της περιοχής συνεχίζουν, σχεδόν ανενόχλητες, την πρακτική της απόρριψης ανεπεξέργαστων αποβλήτων στον Ασωπό ποταμό που διαρρέει τα Οινόφυτα (και εκβάλλει στις πολυσύχναστες παραλίες του νότιου Ευβοϊκού), δηλητηριάζοντας τον υδροφόρο ορίζοντα. Και οι 30.000 κάτοικοι των Οινοφύτων συνεχίζουν να πίνουν το ίδιο νερό. Θα συνεχίσουν άραγε και τώρα που οι τελευταίες αναλύσεις του Γενικού Χημείου του Κράτους (τα αποτελέσματα βρίσκονται στη διάθεση της «Κ») σε γεωτρήσεις του δήμου επαλήθευσαν τις χειρότερες υποψίες εκείνων που εδώ και καιρό κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου; Οτι, δηλαδή, το χρώμιο που από το 2004 έως σήμερα στις μετρήσεις κυμαίνεται κοντά ή πάνω από τα όρια, ανήκει στην κατηγορία του «εξασθενούς χρωμίου», το οποίο είναι τόσο τοξικό με αποτέλεσμα να μην ισχύουν καν όρια ασφαλείας; Ηταν η πρώτη φορά που ζητήθηκε από το Γενικό Χημείο του Κράτους να γίνει ειδικός διαχωρισμός της ουσίας, ώστε να εκτιμηθεί η σοβαρότητα του προβλήματος. Σημειώνεται ότι το εξασθενές χρώμιο είναι χαρακτηρισμένο ως καρκινογόνος ουσία, η οποία επίσης δρα βιοσυσσωρευτικά, δεν αποβάλλεται δηλαδή από τον οργανισμό. Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι το εξασθενές χρώμιο «δείχνει» βιομηχανική ρύπανση. Αντίθετα, το χρώμιο γενικώς και αορίστως θα μπορούσε θεωρητικά να αποδοθεί και σε άλλες πηγές.
Τα αποτελέσματα των αναλύσεων που κοινοποιήθηκαν στον δήμο στις 3 Αυγούστου έχουν θορυβήσει τους πάντες στην περιοχή. «Η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη από ό,τι φανταζόμασταν», αναφέρει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο αντιδήμαρχος Οινοφύτων κ. Μιχάλης Γιαλούρης. Ενδεικτικό είναι ότι με έκτακτη ανακοίνωση ο δήμος θα καλέσει τους πολίτες να σταματήσουν την κατανάλωση νερού. Τι βρέθηκε:
– Σε δείγμα πόσιμου νερού από το 3ο αντλιοστάσιο του Δήμου Οινοφύτων (θέση Μουρίκι), η τιμή του χρωμίου φθάνει τα 53,8 μg/l με όριο τα 50 μg/l και του εξασθενούς χρωμίου τα 51 μg/l με… κανένα όριο ασφαλείας. Στο ίδιο αντλιοστάσιο, τα νιτρικά φθάνουν τα 76,5 μg/l με όριο τα 50.
– Σε δείγμα πόσιμου νερού από το 4ο αντλιοστάσιο Οινοφύτων (θέση ΛΑΚΚΑ), το χρώμιο φθάνει τα 54,9 μg/l και το εξασθενές χρώμιο τα 50 μg/l.
– Σε δείγμα πόσιμου νερού που ελήφθη από το δίκτυο Οινοφύτων, το χρώμιο φθάνει τα 50,3 μg/l και το εξασθενές χρώμιο τα 47,9 μg/l. Τα νιτρικά και εδώ ξεπερνούν το όριο (66,9 μg/l).
«Οι διοικήσεις του δήμου έως τώρα έκρυβαν το πρόβλημα», σημειώνει ο κ. Γιαλούρης. «Επρεπε από την πρώτη στιγμή να ζητήσουν ξεχωριστή εξέταση του εξασθενούς χρωμίου. Είναι δεδομένο ότι η ρύπανση είναι βιομηχανική».
«Αν όλα τα βαρέα μέταλλα θεωρούνται επικίνδυνα και δεν θα πρέπει να ανιχνεύονται σε πόσιμο νερό, το εξασθενές χρώμιο είναι θάνατος», εξηγεί στην «Κ» ο χημικός μηχανικός και πρόεδρος του Ινστιτούτου Τοπικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος κ. Θ. Παντελόγλου. «Δημιουργεί ανοξία στα κύτταρα, είναι εξαιρετικά τοξικό». Σύμφωνα με τον ίδιο, η ανίχνευση της ουσίας στο νερό είναι αποτέλεσμα της εκτεταμένης χρήσης χρωμικού οξέος κατά την επεξεργασία μετάλλων. «Και όλες οι αλουμινοβιομηχανίες, οι χαλκοβιομηχανίες, οι σιδηροβιομηχανίες της Ελλάδας βρίσκονται στα Οινόφυτα».
Οταν ο ρυπαίνων δεν πληρώνει
Τα άκρως ανησυχητικά αποτελέσματα των τελευταίων αναλύσεων στο (μόνο κατ’ ευφημισμόν πλέον) πόσιμο νερό των Οινοφύτων έρχονται να επιβεβαιώσουν ότι στη χώρα μας η ρύπανση συμφέρει. Κι αυτό διότι δεν έχουν περάσει παρά λίγες εβδομάδες (ήταν 19 Ιουνίου) από τότε που το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Θήβας καταδίκασε έξι υπευθύνους εργοστασίων της περιοχής για «σοβαρή επιβάρυνση του περιβάλλοντος», καθώς σε έλεγχο διαπιστώθηκε ότι έριχναν χωρίς τη δέουσα επεξεργασία τα απόβλητά τους στον Ασωπό. Το μεγαλύτερο ωστόσο από τα πρόστιμα που επιδικάστηκαν δεν ξεπερνούσε τα 5.000 ευρώ. Πολλοί έκαναν λόγο για έλλειμμα στο νομικό οπλοστάσιό μας όσον αφορά στις ποινές που αφορούν σε περιβαλλοντικές παραβάσεις. Είναι προφανές πως η λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού κοστίζει πολύ πιο ακριβά για τις βιομηχανίες. Αλλωστε, όπως υποστηρίζει ο χημικός μηχανικός κ. Θ. Παντελόγλου, τα τοξικά απόβλητα απαιτούν ειδική προεπεξεργασία πριν από τη διοχέτευσή τους στον βιολογικό καθαρισμό, ανεβάζοντας το κόστος της διαχείρισης. «Συμφέρει δηλαδή να τα ρίχνουν όπως είναι στο ποτάμι». Και εάν, για κακή τους τύχη, κάποιος από τους δύο αρμόδιους υπαλλήλους της Νομαρχίας Βοιωτίας περάσει για έλεγχο και επιβάλλει πρόστιμο, αυτό θα καταβληθεί και «ούτε γάτα ούτε ζημιά». Και ο κύκλος της ρύπανσης θα συνεχισθεί, εις βάρος της υγείας χιλιάδων ανθρώπων.
