Στη Μαλακάσα, η ανάρτηση προ ετών του πρώτου δασικού χάρτη οδήγησε «αυτομάτως» στην κατάθεση 3.000 ενστάσεων για έναν απλό λόγο: οι πολίτες διεκδικούσαν εκτάσεις που είχαν χαρακτηριστεί δασικές. Το άκρως χαρακτηριστικό περιστατικό εξηγεί γιατί οι πολιτικοί αντιμετωπίζουν τουλάχιστον «διστακτικά» την ολοκλήρωση του εθνικού κτηματολογίου και την κύρωση των δασικών χαρτών: η έλλειψή τους είναι τελικά πολιτική επιλογή, σταθερή στις κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών. Η απουσία ξεκάθαρου καθεστώτος, βέβαια, ευνοεί τους καταπατητές και αυθαιρετούντες. Αραγε θα είχαν συμβεί τόσες πυρκαγιές στην Πελοπόννησο, αν ήταν ξεκάθαρο το ιδιοκτησιακό καθεστώς και οι χρήσεις γης, στις περιοχές;
Δώδεκα χρόνια έχουν περάσει από την πρώτη προσπάθεια κατάρτισης εθνικού κτηματολογίου και η Ελλάδα παραμένει η μόνη χώρα στην Ευρώπη που δεν έχει ένα σύγχρονο και ξεκάθαρο αρχείο για τη γη (αξίζει να σημειωθεί ότι η Αλβανία ολοκλήρωσε πρόσφατα τη σχετική προσπάθεια). Με βάση τρία προγράμματα κτηματογράφησης κτηματογραφήθηκε λιγότερο από το 5% της χώρας: περίπου 8,5 εκατ. στρέμματα και 5,8 εκατ. δικαιώματα. Η κτηματογράφηση σε ορισμένες περιοχές συνάντησε σημαντικά προβλήματα και πρόκειται να επαναπροκηρυχθεί. Οπως φαίνεται, η διαδικασία κτηματογράφησης της χώρας θα «σέρνεται» για πολλά ακόμα χρόνια. Το ΥΠΕΧΩΔΕ επέλεξε να προχωρήσει στην κτηματογράφηση των αστικών κέντρων, ως εισπρακτικό μέσο για να χρηματοδοτηθεί το υπόλοιπο έργο. Ετσι, όμως, απέφυγε την «καυτή πατάτα» των δασικών εκτάσεων και των «αμφισβητούμενων» περιοχών.
Η έλλειψη εθνικού κτηματολογίου δημιουργεί ένα σημαντικό «κενό». «Είναι πολύ απλό: αν υπήρχε κτηματολόγιο δεν θα υπήρχαν οικοπεδοφάγοι και θα μειώνονταν οι φωτιές με σκοπιμότητα», λέει στην «Κ» ο κ. Θ. Δραγκιώτης, μέλος του Δ.Σ. του ΤΕΕ. «Επιπλέον, το κτηματολόγιο θα βοηθούσε και στην επόμενη ημέρα μιας καταστροφής: με ξεκάθαρο το νομικό και ιδιοκτησιακό καθεστώς μιας περιοχής, προχωρούν γρηγορότερα παρεμβάσεις και έργα».
«Πρέπει να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στη σύνταξη κτηματολογίου για όλες τις δασικές εκτάσεις της χώρας. Η προώθηση κτηματολογίου σε αστικές περιοχές, όπου δεν υφίστανται αμφισβητήσεις, δεν εξυπηρετεί τις εθνικές προτεραιότητες διότι επιτρέπει τη συνέχιση της καταπάτησης δασικών εκτάσεων, είτε μέσω της διαδικασίας παροχής πιστοποιητικών από τα κατά τόπους δασαρχεία είτε μέσω μαζικών πυρκαγιών με διεκδικήσεις πολύ μεγαλύτερης κλίμακας», σημειώνει σε χθεσινή του ανακοίνωση το τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Σύμφωνα με τον νόμο 2664 του 1998 η κτηματογράφηση μιας περιοχής πρέπει να συνοδεύεται και από τη σύνταξη δασικών χαρτών για την ίδια περιοχή. Οπως φαίνεται, όμως, η σύνταξη δασικών χαρτών είναι κάτι που οι πολιτικοί προτιμούν να μην πραγματοποιηθεί. «Είναι χαρακτηριστικό ότι παλαιότερος υπουργός Γεωργίας ανέφερε ότι αν κάνουμε τους δασικούς χάρτες και φανούν όλοι οι καταπατητές, θα μας κυνηγούν με τα δίκανα» τονίζει ο πρόεδρος των Ελλήνων Δασολόγων κ. Θ. Μπουζινέκης. «Οι δασικοί χάρτες θα απαλλάξουν τους δασάρχες από το 80% της δουλειάς τους, που είναι σήμερα ο χαρακτηρισμός των εκτάσεων. Ετσι θα μπορέσουν να αφοσιωθούν στην υπόλοιπη δουλειά τους» λέει στην «Κ» ο προϊστάμενος της διεύθυνσης Δασικών Χαρτών κ. Κ. Διαμαντίδης. Ακόμα οι δασικοί χάρτες που θα απαλλάξουν υπηρεσίες και πολίτες από τεράστια ταλαιπωρία κοστίζουν ελάχιστα σε σχέση με το σύνολο του κόστους για το κτηματολόγιο. «Σύμφωνα με το ΤΕΕ, το κόστος σύνταξης των δασικών χαρτών φτάνει το 4% του συνολικού κόστους του κτηματολογίου» λέει ο κ. Μπουζινέκης.
Με αυτό το σκεπτικό και εφόσον σύμφωνα με τη νομοθεσία, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μπορεί να προχωρήσει στη σύνταξη δασικών χαρτών ανεξάρτητα από τη διαδικασία κτηματογράφησης, η αρμόδια διεύθυνση έχει καταθέσει ανάλογη πρόταση από πέρυσι τον Αύγουστο, στον υπουργό Ευ. Μπασιάκο. Η πρόταση εγκρίθηκε από τον κ. Μπασιάκο, τον Απρίλιο του 2007, ενώ ταυτόχρονα κατατέθηκε πρόταση στην Ε.Ε. για τη χρηματοδότηση του εγχειρήματος. Ωστόσο ένα ογκώδες ντοσιέ 80 σελίδων που περιέχει τις τεχνικές προδιαγραφές του έργου αναμένει την υπογραφή του υπουργού ΠΕΧΩΔΕ. «Πρέπει να εγκριθούν άμεσα οι τεχνικές προδιαγραφές ώστε να μπορέσουμε να απορροφήσουμε τα κονδύλια από το Δ΄ ΚΠΣ έως το 2013 όπως ορίζεται» τονίζει ο κ. Διαμαντίδης. Για τη σύνταξη των δασικών χαρτών, ωστόσο, πρέπει να ξεπεραστεί ένας ακόμα σκόπελος. Τον Οκτώβριο αναμένεται το ΣτΕ να αποφασίσει για τη Συνταγματικότητα του νόμου 3208/ 2003 γνωστού ως δασονόμου, ο οποίος διαφοροποιείται σε σχέση με ό,τι ίσχυε τι είναι δάσος και δασική έκταση. Οι εκλογές επίσης για άλλη μια φορά αναβάλλουν την έγκριση του έργου. Οπως εξηγεί ο κ. Διαμαντίδης εφόσον τελικά προχωρήσει, «προτεραιότητα θα δοθεί στις περιοχές όπου υπάρχει πίεση για οικοπεδοποιήσεις και όπου παρατηρούνται και συχνοί εμπρησμοί»…
Τι έχει καταγραφεί στην Πελοπόννησο
Πολύ περιορισμένες (δεν αναλογούν καν στο 1/10 της συνολικής έκτασης των νομών) είναι οι εκτάσεις που κτηματογραφήθηκαν στην Πελοπόννησο κατά την προηγούμενη δωδεκαετία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Κτηματολόγιο ΑΕ:
– Στην Ηλεία κτηματογραφήθηκαν τα Λεχαινά, η Αρετή, η Μανολάδα και η Νέα Μανολάδα.
– Στη Μεσσηνία η Μεσσήνη, η Σπερχόγεια, ο Αντικάλαμος, το Ασπρόχωμα, τα Λαίικα και η Καλαμάτα.
– Στην Αχαΐα η Πάτρα.
– Στην Αρκαδία τα Δολιανά, το Αστρος, το Παράλιο Αστρος και το Ξηροπήγαδο.
– Στη Λακωνία η Σκάλα, η Λάγιο και το Γύθειο.
– Στην Αργολίδα το Κιβέρι, οι Μύλοι, το Σκαφιδάκι, το Κεφαλάρι, το Αργος, το Κουτσοπόδι και η Νέα Κίος.
– Στην Κόρινθο το Βραχάτι, το Λέχαιο, το Περειγιάλι, ο Ασσος, ο Κάτω Ασσος, το Ζευγολατιό, το Βοχαϊκό και το Κοκκώνι.
Με βάση τα όσα έχουν εξαγγελθεί πρόσφατα με το νέο πρόγραμμα κτηματογράφησης, οι επόμενες περιοχές προς κτηματογράφηση είναι οι αστικές ζώνες των πρωτευουσών των νομών της Πελοποννήσου: το Ναύπλιο, η Τρίπολη, ο Πύργος, η Σπάρτη και η Κόρινθος.
Η κτηματογράφηση των υπολοίπων περιοχών τοποθετείται ασαφώς… στην επόμενη δεκαετία.
«Νέα γενιά κτηματογράφησης», με ρυθμό χελώνας
Με καθυστέρηση προχωρεί η εξαγγελθείσα «νέα γενιά κτηματογράφησης». Τον Μάρτιο ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Γιώργος Σουφλιάς κήρυξε υπό κτηματογράφηση τις περιοχές που βρίσκονται στα διοικητικά όρια των δήμων των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης και τις πρωτεύουσες των νομών. Με το νέο πρόγραμμα κτηματογράφησης πρόκειται να καταγραφούν 6,7 εκατ. δικαιώματα σε ακίνητα και να ενταχθούν στο Εθνικό Κτηματολόγιο περίπου 3,1 εκατ. στρέμματα, έως το 2010.
Με βάση τα όσα εξήγγειλε την περασμένη άνοιξη ο κ. Σουφλιάς, οι μελέτες κτηματογράφησης θα έπρεπε να έχουν προκηρυχθεί μέσα στην άνοιξη, με σκοπό να ανατεθούν μέσα στο περασμένο καλοκαίρι σε μελετητικά γραφεία. Ωστόσο, από τις μελέτες κτηματογράφησης προκηρύχθηκε μόνο το πρώτο μέρος -δηλαδή η δημιουργία 12 ψηφιακών βάσεων για τους «ενεργούς τίτλους»- οι οποίες ακόμα δεν έχουν καταλήξει σε αναδόχους (σημειώνεται ότι σε αρκετές περιοχές εμφανίστηκε μόνο ένας υποψήφιος ανάδοχος, ενώ σε μία… κανένας ενδιαφερόμενος). Επίσης εγκρίθηκαν με ΦΕΚ (1443/07) οι απαραίτητες τεχνικές προδιαγραφές για τη συνέχιση του έργου.