Οσες, ελάχιστες, κουβέντες για το περιβάλλον ακούσαμε κατά την προεκλογική περίοδο από τα δύο κόμματα εξουσίας, ήταν βουτηγμένες στην ασάφεια και τη γενικότητα. Παραδέρνουν οι λόγοι των πολιτικών ανάμεσα στην κοινοτοπία και την παρεξήγηση: «πληγώνουμε τα δάση», «δεν φροντίζουμε το περιβάλλον» κ.λπ. Προσεγγίσεις αισθητικές, ηθικολογικές, συναισθηματικές, που δηλώνουν αυτομάτως τον προσχηματικό τους χαρακτήρα. Κανείς, φαίνεται, από το παραδοσιακώς γαλουχημένο πολιτικό προσωπικό δεν έχει αντιληφθεί το πρόβλημα: αφανίζοντας το φυσικό κόσμο κάποτε θα αφανιστούμε…
Το μεγάλο στοίχημα της αυριανής κυβέρνησης είναι να εμπιστευθεί τον αέρα, το νερό, τα δάση και τις θάλασσες της πατρίδας μας σε ακέραιους επιστήμονες. Ενα υπουργείο Περιβάλλοντος με εξουσία υπουργείου Αμυνας, στελεχωμένο με οραματιστές και τεχνοκράτες, διακομματικής λογικής, πρέπει να λάβει την εντολή να «φυλάξει» τα εσωτερικά σύνορα της χώρας, να δώσει μάχες μέχρις εσχάτων. Η Ελλάδα της μεσογειακής χλωρίδας και πανίδας, της βιοποικιλότητας, των αναγεννημένων φυσικών πόρων μπορεί να γίνει ο εθνικός στόχος της νέας εποχής. Ενα δώρο στον πλανήτη και στους εαυτούς μας.
ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Τα δάση σώζονται από αυτούς που τα γνωρίζουν…
Πελοπόννησος, Εύβοια, Πήλιο, Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττός… Πάνω από δύο εκατομμύρια στρέμματα καμένης δασικής γης. Κι όμως, μόλις ένα μήνα πριν, η κρατική μηχανή χαρακτηριζόταν από επίσημα χείλη «πανέτοιμη». Η πρωτοφανής φετινή καταστροφή ξεγύμνωσε το κράτος και επανέφερε στο προσκήνιο με τον πλέον επιτακτικό τρόπο όλα εκείνα τα αυτονόητα, που θα έπρεπε να έχουν γίνει προ πολλού.
Πως τα δάση που δεν υλοτομούνται και δεν καθαρίζονται, καίγονται. Πως η ευθύνη για την πρόληψη και την κατάσβεση πρέπει να ανήκει στους δασολόγους, εκείνους δηλαδή που γνωρίζουν τα δάση και τα μυστικά τους. Πως η φωτιά στο δάσος μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο στο ξεκίνημά της από μικρές διάσπαρτες δυνάμεις και ευέλικτα οχήματα, αντί να αφήνεται στην εξ ουρανού επέμβαση των πυροσβεστικών.
Και μόνο το γεγονός ότι ο φορέας της δασοπροστασίας που θεσμοθέτησε πριν από 14 χρόνια η διακομματική επιτροπή της Βουλής παραμένει ακόμα στα χαρτιά αποδεικνύει πόσο επιπόλαια και καιροσκοπικά αντιμετωπίζεται ο δασικός πλούτος από τους εκάστοτε πολιτικούς υπευθύνους της ευρωπαϊκής χώρας που -εν έτει 2007- δεν έχει ούτε κτηματολόγιο ούτε πλήρεις δασικούς χάρτες. Η σύνταξή τους θα απάλλασσε τα δάση και τις δασικές εκτάσεις από τις ορέξεις κάθε λογής διεκδικητών και καταπατητών. Στο μεταξύ τα αυθαίρετα σε δασικές εκτάσεις αυξάνονται και πληθύνονται χωρίς κανείς να αναλαμβάνει το πολιτικό κόστος να τα γκρεμίσει. Αντ’ αυτών συζητάμε για αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος, με εμφανή σκοπό να περιοριστούν οι εκτάσεις που χαρακτηρίζονται δασικές, ακολουθώντας τα ίχνη του νόμου 3208/2003 που τις έχει ήδη μειώσει σημαντικά.
Μια σκέψη: Να κρατικοποιηθούν, με απαλλοτριώσεις, όλες οι διεκδικούμενες δασικές εκτάσεις. Να αποφασιστεί, οριστικά και αμετάκλητα, ότι είναι υπόθεση ζωής της πρωτεύουσας τα περιαστικά δάση να μείνουν δάση. Κι ας στερηθούν κάποιοι βίλες με θέα. Αν χρειαζόμαστε επέκταση του σχεδίου πόλης, ας ξεχάσουμε τα βουνά και τα δάση.
ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ
Είμαστε ό,τι πετάμε;
Καθεμιά από τις 1.400 ανεξέλεγκτες χωματερές των διοξινών και των τοξικών καταλοίπων που καπνίζουν χειμώνα καλοκαίρι, και τις οποίες η Ελλάδα έχει δεσμευθεί ότι θα κλείσει έως το τέλος του 2008, και τις 1.100 που δεν έχουν αποκατασταθεί ακόμα, αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Η αντικατάστασή τους με Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) πρέπει να είναι ένα από τα πρώτα θέματα στην ατζέντα της επόμενης κυβέρνησης. Μόνη μας ελπίδα, ο φόβος από τα επαπειλούμενα πρόστιμα από την Ε.Ε. Τι ντροπή για μια πολιτισμένη χώρα στην αυγή της 3ης χιλιετίας!
Στο εξίσου σημαντικό θέμα της ανακύκλωσης, η κατάσταση είναι… σχεδόν στάσιμη. Μέχρι το 2011 η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να ανακυκλώνει το 60% του γυαλιού, το 60% του χαρτιού, το 50% των μετάλλων, το 22,5% των πλαστικών και το 15% του ξύλου που χρησιμοποιεί. Σήμερα, το δρόμο της ανακύκλωσης παίρνουν μόνο το 26% του γυαλιού και το 29% του χαρτιού, επίδοση που μας κατατάσσει στις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: από τους 7.500 μπλε κάδους που απαιτούνται στον Δήμο Αθηναίων έχουν τοποθετηθεί μόλις 1.600…
Μια σκέψη: Να μη μείνει άλλο στα προγράμματα η περιβαλλοντική εκπαίδευση – αυτή θα διδάξει στους αυριανούς πολίτες ότι είναι υπεύθυνοι για όσα καταναλώνουν και όσα πετάνε. Να καταστούν διά νόμου υπεύθυνες οι επιχειρήσεις για τα σκουπίδια τους. Και να υιοθετήσουμε χωρίς προκαταλήψεις την τελευταία λέξη της τεχνολογίας στη διαχείριση των απορριμμάτων – με μικρές ευέλικτες μονάδες ανακύκλωσης, καύσης ή υγειονομικής ταφής, ανάλογα με την περίσταση και τις ανάγκες, και πάντως μακριά από το παρωχημένο μοντέλο των γιγάντιων χωματερών…
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΣΩΠΟΥ
«Εξασθενές» κράτος
Οι κάτοικοι στα Οινόφυτα, στο Χαλκούτσι και σε δεκάδες άλλους οικισμούς της Βοιωτίας και της Ανατολικής Αττικής πίνουν νερό… εμπλουτισμένο με εξασθενές χρώμιο, μια τοξική ουσία για την οποία δεν προβλέπονται όρια ασφαλείας. Είναι προφανές ότι αιτία είναι η απόρριψη ανεπεξέργαστων βιομηχανικών αποβλήτων στον Ασωπό, ο οποίος από το 1969 έχει χαρακτηριστεί επίσημα με Προεδρικό Διάταγμα αγωγός βιομηχανικών λυμάτων. Το Προεδρικό Διάταγμα είναι σε ισχύ. Αυτή είναι η «αναπτυξιακή» πολιτική των τελευταίων δεκαετιών για τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα.
Παράλληλα, η άνευ όρων επένδυση στην εντατική γεωργία «δηλητηριάζει», με την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων σε πολλές περιοχές, το πόσιμο νερό, τα ποτάμια και τον υδροφόρο ορίζοντα.
Η περίπτωση Ασωπού αποτελεί το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα της θέσης που έχει το περιβάλλον στις προτεραιότητες της Ελλάδας. Μπροστά στην αποκάλυψη ενός εγκλήματος κατά της δημόσιας υγείας -α λα Εριν Μπρόκοβιτς- η ΕΥΔΑΠ κινητοποιήθηκε εσχάτως για να συνδέσει τα Οινόφυτα, που χρησιμοποιούν το «τοξικό νερό», με το δίκτυό της. Κουβέντα, όμως, για το πώς θα σταματήσει η ρύπανση του ποταμού από τις βιομηχανίες – όταν το μεγαλύτερο πρόστιμο που μπορεί να επιβληθεί στους ρυπαίνοντες είναι 5.000 ευρώ.
Μια σκέψη: Καμία βιομηχανία, πουθενά στην Ελλάδα, να μη ρίχνει τα απόβλητά της (επεξεργασμένα ή μη) στο φυσικό περιβάλλον. Υποχρεωτική μεταφορά όλων των αποβλήτων σε μονάδες επεξεργασίας, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Μόνον έτσι θα απαλλαγούμε από το βασανιστικό άγχος του τι νερό πίνουν τα παιδιά μας.
ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ
Το μαζικότερο μέσο μεταφοράς
Την ώρα που η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, αλλά και μικρότερες πόλεις όπως τα Ιωάννινα, το Ηράκλειο και η Πάτρα, υποφέρουν από οξύ κυκλοφοριακό πρόβλημα, ο στόλος των Ι.Χ. συνεχίζει ακάθεκτος την αυξητική του πορεία. Μόνο το πρώτο 6μηνο του 2007 κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά 210.494 καινούργια αυτοκίνητα (τα 118.990 στην Αττική), παρουσιάζοντας αύξηση 3,9% ως προς την αντίστοιχη περίοδο του 2006, ενώ, σύμφωνα με στατιστικές, υπάρχουν δήμοι στο Λεκανοπέδιο (και όχι οι πιο πλούσιοι) όπου κάθε νοικοκυριό διαθέτει 2,7 αυτοκίνητα! Ενώ η πολυδιαφημισμένη ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς προχωράει αργά και αφήνει… εκκρεμότητες (π.χ. μη κλιματιζόμενοι συρμοί, ακατάλληλες στάσεις, επιβράδυνση του τραμ για χάρη των Ι.Χ.), η Πολιτεία δεν παίρνει κανένα μέτρο για την είσοδο «καθαρότερων» αυτοκινήτων. Εάν, για παράδειγμα, δίνονταν κίνητρα για την αντικατάσταση των ταξί της Αθήνας με υβριδικά αυτοκίνητα, η πρωτεύουσα θα μείωνε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 135.500 τόνους τον χρόνο. Αντίστοιχο θα ήταν το όφελος εάν αυτοκίνητα της νέας αντιρρυπαντικής τεχνολογίας αντικαθιστούσαν τα κρατικά. Κι όλα αυτά τη στιγμή που έχει πλέον αποδειχθεί ότι η κίνηση των αυτοκινήτων είναι μία από τις σημαντικότερες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις, συμβάλλοντας στην αύξηση των (καρκινογόνων) αιωρούμενων μικροσωματιδίων.
Μια σκέψη: Να τεθεί χρονοδιάγραμμα δεκαετίας για τη σταδιακή αντικατάσταση των κρατικών οχημάτων και των ταξί με αντιρρυπαντικά υβριδικά. Και να ληφθεί η πολιτική απόφαση για να καταστούν επιτέλους τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς ελκυστικά προς τους πολίτες, που ευχαρίστως θα απαρνούνταν την οδήγηση αν είχαν έναν πρακτικό, άνετο και πολιτισμένο τρόπο να πάνε στις δουλειές τους.
ΔΟΜΗΣΗ
Η πόλη – εφιάλτης
Αυτό που ήταν πόλη, γίνεται κόλαση, ιδίως τους θερινούς μήνες. Αυτό που ήταν προάστιο, γίνεται πόλη. Αυτό που ήταν κήπος ή αυλή γίνεται πάρκινγκ, πιλοτή, μεσοτοιχία. Εδώ και δεκαετίες, το κράτος «κόβεται» στις εξετάσεις της οικιστικής πίεσης και μετατρέπεται σε υπηρέτη συμφερόντων. Μόνο που η αποτυχία του μάς αφορά όλους (ακόμη και όσους θησαυρίζουν από την κτηματαγορά, αφού και τα δικά τους παιδιά στις ίδιες πόλεις θα ζήσουν…).
Ετσι φτάσαμε στο σημείο να αναλογούν πλέον σε κάθε κάτοικο της πρωτεύουσας μόλις δύο τετραγωνικά μέτρα πρασίνου. Ετσι φτάσαμε στο σημείο να ασφυκτιούμε μέσα στις «θερμικές νησίδες» της τσιμεντούπολης, καθώς η άσφαλτος βράζει, οι ταράτσες πυρακτώνονται και τα κλιματιστικά ξεφυσούν καυτό αέρα. Κι ενώ έχουμε στην Ελλάδα ειδικούς επιστήμονες που θα μπορούσαν να εισηγηθούν «αντιασφυξιογόνες» παρεμβάσεις, κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να ζητήσει τη συνδρομή τους.
Την ίδια στιγμή, οι ανοργάνωτες επεκτάσεις της πρωτεύουσας «καταπίνουν» ταχύτατα γεωργικές εκτάσεις και ελεύθερους χώρους στην ανατολική και δυτική Αττική, χωρίς οργανωμένη επέκταση του σχεδίου πόλης, χωρίς πρόνοια για κοινόχρηστους χώρους, χωρίς στοιχειώδεις υποδομές.
Μια σκέψη: Ας αποφασίσει η αυριανή κυβέρνηση: θέλει να εργαστεί για μια πιο βιώσιμη πόλη, ανανεώνοντας το απαρχαιωμένο ρυθμιστικό σχέδιο και προχωρώντας σε μελετημένες επεκτάσεις του σχεδίου πόλης ή θα συμβιβαστεί με την εφιαλτική προοπτική μιας ασφυκτικής, κλιματιζόμενης «φυλακής» για 5 εκατομμύρια ανθρώπους, με ολέθριες περιβαλλοντικές και οικονομικές συνέπειες;
ΛΑΤΟΜΕΙΑ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ
Η επιτομή της περιβαλλοντικής ήττας
Μια περίπτωση για μελέτη, που αποδεικνύει με τον πιο γλαφυρό τρόπο την αδυναμία και την ανικανότητα του ελληνικού κράτους να προστατεύσει το περιβάλλον. Ακόμα και ο πρωθυπουργός, όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή», ασχολήθηκε προσωπικά με το θέμα και «χρειάστηκαν δύο χρόνια για να δρομολογήσουμε τη λύση».
Γραφειοκρατία, πολυνομία και πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων ανάμεσα σε υπουργεία, δήμο, νομαρχία και Περιφέρεια επιτρέπουν στα λατομεία να λειτουργούν στην ουσία παράνομα εδώ και σαράντα χρόνια. Δίπλα στην πόλη του Μαρκόπουλου, γεμίζουν την ατμόσφαιρα με συγκεντρώσεις αιωρούμενων μικροσωματιδίων έως και χίλιες φορές(!) πάνω από τα όρια, σε φονικό συνδυασμό με μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του θείου. Εχουν κατασπαράξει το βουνό της Μερέντας και δηλητηριάζουν τον υδροφόρο ορίζοντα, καθώς μετατρέπονται σε «δεξαμενές» τοξικών αποβλήτων. Υποβαθμίζουν την περιοχή με την ηχορρύπανση και τα εκατοντάδες φορτηγά. Από τον Μάιο του 2007, το ΣτΕ, το ανώτερο δικαστήριο της χώρας, έχει διατάξει την αναστολή λειτουργίας τους. Μέχρι σήμερα έχει σφραγιστεί μόνο ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός τους – και αυτός όχι όλος. Πρόσφατα τα φουρνέλα «ήχησαν» ξανά, εκτοξεύοντας θραύσματα βράχων σε σπίτια κατοίκων της περιοχής.
Μια σκέψη: Να εκλείψει το παράλογο πλαίσιο -νόμοι και συναρμοδιότητες- που καθιστά αδύνατο για μια κυβέρνηση να βάλει λουκέτο σ’ ένα παράνομο και περιβαλλοντικά καταστροφικό λατομείο.
«ΠΑΡΚΟ» ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ
Πέρασαν ήδη 6 χρόνια…
Το πρώτο Μητροπολιτικό Πάρκο, στου Γουδή, έμεινε για πάντα στις μακέτες, ενώ οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004 έφεραν νέες μόνιμες εγκαταστάσεις στο χώρο του. Το δεύτερο, αυτό του Ελληνικού, τελικώς, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη ανακοίνωση, θα παραδοθεί στους Αθηναίους το 2012 (11 χρόνια μετά την πρώτη του εξαγγελία) και θα είναι, σύμφωνα με τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, «το μεγαλύτερο αστικό πάρκο της Ευρώπης». Είναι έτσι; Μάλλον όχι… Εκτός εάν χαρακτηρίζεται ως πάρκο μια έκταση με 5 δέντρα και 3 θάμνους ανά στρέμμα.
Οι όμοροι δήμοι κάνουν λόγο για την ανέγερση μιας νέας παραθαλάσσιας πόλης με λίγο παραπάνω πράσινο, καθώς θα πολεοδομηθούν περίπου 1.000 στρέμματα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως η πόλη δεν αντέχει ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο τσιμέντου ακόμη. Ισως, μια αφετηρία για συζήτηση να είναι η ριζοσπαστική πρόταση του ανεξάρτητου βουλευτή κ. Στέφανου Μάνου: αντί του τεράστιου πάρκου να φτιαχτούν 50 κήποι των 50 στρεμμάτων διάσπαρτοι σε όλη την Αθήνα.
Μια σκέψη: Οι πεινασμένοι για πράσινο, πάρκα-μαμούθ ονειρεύονται… Αντί να ακολουθούμε το μάθημα του Πικιώνη, που έχει αποδείξει πως οι χώροι πρασίνου αξιοποιούνται καλύτερα με απλούς και φθηνούς τρόπους, τους αναθέτουμε σε μεγάλες εταιρείες που τους μετατρέπουν σε εργοτάξια δημοσίων έργων με τεράστιο κόστος κατασκευής και συντήρησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης του Πύργου Βασιλίσσης, έργο Λαλιώτη, που μαραζώνει εγκαταλελειμμένο.
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Ανάπτυξη χωρίς Ελλάδα;
Σε μια χώρα όπου ο τουρισμός παίζει καθοριστικό ρόλο για την οικονομία και το περιβάλλον, όπως είναι η Ελλάδα, το τι μοντέλο ανάπτυξης ακολουθείται είναι ένα κρίσιμο πολιτικό θέμα. Μέχρι στιγμής, αντί να δοθεί βάρος στην αξιοποίηση της φυσικής ομορφιάς του τόπου μας, φροντίζουμε να την καταστρέψουμε στο όνομα της τουριστικής «ανάπτυξης». Αυτό τουλάχιστον μαρτυρούν τα τείχη από τσιμέντο που έχουν κτιστεί σε πολλά νησιά και παραθαλάσσιες περιοχές. Το Σχέδιο Ειδικού Χωροταξικού για τον Τουρισμό που παρουσίασε πρόσφατα το ΥΠΕΧΩΔΕ όχι μόνο αγνοεί αυτούς τους κινδύνους, αλλά πριμοδοτεί την τουριστική κτηματαγορά, μέσω της δημιουργίας νέων «χωριών» (που θα ονομαστούν «σύνθετα ξενοδοχεία»), με σκοπό την πώληση του 70% της δομημένης επιφάνειας σαν «παραθεριστική κατοικία» σε Ευρωπαίους και Ελληνες. Κι όλα αυτά, τη στιγμή που το μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης της Ισπανίας, στα βήματα του οποίου βαδίζουμε ήδη, μετράει τις συνέπειες της ανεξέλεγκτης δόμησης.
Μια σκέψη. Τι μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης θέλουμε; Αυτό που θα φέρει πρόσκαιρα κέρδη σε λίγους και σύντομα θα μαραζώσει; Ενα μοντέλο ενεργοβόρο, υδροβόρο και αισθητικά αταίριαστο με τη χώρα που καλλιέργησε και δοξάστηκε για την ομορφιά της λιτότητας; Θα υπηρετήσουμε τη μοναδική μας βιομηχανία με ορίζοντα μέλλοντος ή με αρπαχτές που φουσκώνουν τους δείκτες και υποθηκεύουν το μέλλον;
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Οχι άλλο κάρβουνο!
Πόσο λογικό είναι μια χώρα σαν την Ελλάδα, που είναι προικισμένη με ηλιοφάνεια και ανέμους, να επιμένει σε μορφές ενέργειας που επιβαρύνουν το περιβάλλον; Κι όμως. Η χώρα μας «απαντά» στην παγκόσμια πρόκληση των κλιματικών αλλαγών και του φαινομένου του θερμοκηπίου με νέα εργοστάσια καύσης άνθρακα και εμμονή στην εξόρυξη του ρυπογόνου λιγνίτη, ο οποίος μάλιστα είναι αφορολόγητος – στη χώρα μας η ρύπανση ακόμα επιδοτείται! Περίπου το 60% της ενέργειας του διασυνδεδεμένου δικτύου της χώρας προέρχεται από λιγνίτη, καθώς το ορυκτό αυτό αφθονεί στο ελληνικό υπέδαφος και δίνει αρκετά «φθηνή» ενέργεια.
Δεν είναι μόνο θέμα περιβάλλοντος αλλά και δημόσιας υγείας: το 80% των μαθητών της Πτολεμαΐδας εμφανίζει έστω και μια μικρή βλάβη στο αναπνευστικό. Την ίδια ώρα, η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει καθυστερήσει δραματικά. Ο όψιμος οργασμός επενδύσεων στον τομέα αυτό γίνεται χωρίς σχεδιασμό, ενώ πολλοί τον βλέπουν ως το «πράσινο Ελντοράντο» της κερδοφορίας. Το αποτέλεσμα είναι η Ελλάδα να έχει υπερκαλύψει την αύξηση στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που της παραχωρήθηκε από το Πρωτόκολλο του Κιότο: αντί για αύξηση 25% μέχρι το 2012, πάμε για 40% – πράγμα που σημαίνει ότι θα κληθούμε να πληρώσουμε τους επιπλέον ρύπους μας…
Μια σκέψη: Η αυριανή κυβέρνηση δεν έχει παρά να απαντήσει σε ένα ερώτημα: την ενδιαφέρει η ζωή των σημερινών και κυρίως αυριανών Ελλήνων ή μια «ανάπτυξη» βασισμένη στον δηλητηριώδη λιγνίτη; Να αποφασίσει και να το πει, χωρίς περιστροφές και κρυμμένα λόγια, στους πολίτες.