Δεν υπάρχει τίποτα πιο οδυνηρό από το να χάνει ένας γονιός το παιδί του. Μόνο ίσως το να ζήσει την υπόλοιπη ζωή του με την τυραννία των πελώριων «γιατί», να ξυπνά και να κοιμάται με αναπάντητα τα ερωτήματα τόσο για τις συνθήκες του θανάτου όσο και για την αλληλουχία των γεγονότων που οδήγησαν στην τραγική του απώλεια, με τη λαίλαπα των ενοχών να τον κατακλύζει.
Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση του Γιώργου και της Κατερίνας Μαστοροπούλου. Ηταν 12 Φεβρουαρίου όταν ο 21χρονος Στέλιος, που έπασχε από βαριάς μορφής αυτισμό, άφησε την τελευταία του πνοή στο Οικοτροφείο, όπου είχε μεταφερθεί λίγους μήνες νωρίτερα, στο πλαίσιο της περίφημης «αποασυλοποίησης». Εως τότε ζούσε στο Παιδοψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, στο γνωστό Νταού Πεντέλης, όπου οι γονείς του τον επισκέπτονταν καθημερινά και είχε αναπτύξει δεξιότητες, «άνθιζε» συνεχώς, παρά τις δυσκολίες της ασθένειάς του. Οι συνεχείς κρούσεις της οικογένειας στο υπουργείο Υγείας μετά τη μετακίνηση του παιδιού στο Οικοτροφείο «Αθηνά» της Κηφισιάς (ένα από τα ΝΠΙΔ που αναπτύχθηκαν προκειμένου να υποδέχονται τους ψυχικά ασθενείς, λόγω του σταδιακού κλεισίματος των ψυχιατρείων, κανένα από τα οποία δεν είναι εξειδικευμένο στον αυτισμό) -«το παιδί μας έχει μαραζώσει, δεν έχει τη φροντίδα που χρειάζεται»-, δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα. Ούτε και οι προειδοποιήσεις του προσωπικού του οικοτροφείου ότι «δεν μπορούμε να χειριστούμε το περιστατικό». Ωσπου ο Στέλιος έφυγε.
Καθυστερεί το πόρισμα
Σήμερα, επτά μήνες αργότερα, το πόρισμα του Σώματος Επιθεωρητών Υγείας και Πρόνοιας για τα αίτια θανάτου του Στέλιου Μαστορόπουλου και τις συνθήκες διαβίωσής του στο Οικοτροφείο, ακόμα δεν έχει φθάσει στο γραφείο της αρμόδιας Ειδικής Γραμματέως Ψυχικής Υγείας κ. Μαρίας – Αγγελικής Τροχάνη. «Παρά τις συνεχείς οχλήσεις μας, οι Επιθεωρητές δεν μας έχουν ακόμα αποστείλει το πόρισμά τους, βρίσκεται στο στάδιο της συγγραφής», αναφέρει η ίδια στην «Κ».
Προς το παρόν, το πόρισμα του ιατροδικαστή είναι το μόνο επίσημο έγγραφο που έχουν οι γονείς του Στέλιου στα χέρια τους. «Αιτία θανάτου: πνιγμός με τροφή». «Μέσα σε λίγους μήνες, το παιδί είχε γίνει φυτό, του χορηγούσαν συνεχώς κατασταλτικά. Ούτε καν να φάει δεν μπορούσε», λέει η κ. Μαστοροπούλου στην «Κ».
Αγνοια και παραλείψεις
Για παραλείψεις και από τις δύο πλευρές -νοσοκομείο και οικοτροφείο- κάνει λόγο η νέα διοικήτρια του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής κ. Γεωργία Σιδέρη (η προηγούμενη διοικητής κ. Χριστίνα Οικονομοπούλου μετά το τραγικό περιστατικό ετέθη σε διαθεσιμότητα με απόφαση του υπουργού Υγείας κ. Δ. Αβραμόπουλου, με το αιτιολογικό ότι αγνόησε τις προειδοποιήσεις πως ο 21χρονος δεν μπορούσε να ζήσει στη συγκεκριμένη δομή). «Ο θάνατος του Στέλιου αποτέλεσε την τραγική αφορμή να θέσουμε νέα κριτήρια στη συνεργασία των ψυχιατρικών νοσοκομείων και των οικοτροφείων ή των ξενώνων. Ηδη έχουμε συστήσει ειδική ομάδα, η οποία επιλαμβάνεται όταν κάποια μονάδα ζητάει βοήθεια για κάποιον ασθενή», λέει στην «Κ». «Ηταν φανερό στην περίπτωση του Στέλιου ότι δεν ήξεραν πώς να χειριστούν το παιδί, καθώς και ότι δεν υπήρχε σωστή επικοινωνία με το νοσοκομείο. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω εάν υπήρχε εγκατάλειψη του παιδιού, αλλά η άποψή μου είναι να σεβόμαστε πάντοτε τη γνώμη του γονέα. Αυτός ξέρει το παιδί του, ξέρει τις ανάγκες του».
Το Οικοτροφείο «Αθηνά», πάντως, συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά. «Υπάρχει καλή συνεργασία, αλλά όχι τέλεια», αναφέρει η κ. Σιδέρη. «Ελέγχους και συστάσεις όμως κάνουν μόνο το υπουργείο και οι Επιθεωρητές».
Η Ελλάδα δεν διαθέτει εξειδικευμένη μονάδα
Η διαδικασία της αποασυλοποίησης των ψυχικά ασθενών συνεχίζεται. Ωστόσο, ο χώρος της ψυχικής υγείας της χώρας μας εξακολουθεί να ασθενεί βαριά. Σύμφωνα με τα Σωματεία Εργαζομένων σε Δομές Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, τα προβλήματα χρηματοδότησης των μονάδων συνεχίζονται, «με αποτέλεσμα να διαταράσσεται σοβαρά η εύρυθμη λειτουργία τους, να φθίνει η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών». «Βρισκόμαστε σε καθεστώς ομηρείας. Εξακολουθούμε να μένουμε για μήνες απλήρωτοι», αναφέρει η κ. Αγγελική Συλλιγαρδάκη εκ μέρους του Σωματείου Εργαζομένων στο «Περιβολάκι». «Εξαιτίας αυτών των προβλημάτων, το προσωπικό αλλάζει ταχύτατα. Κανείς δεν αντέχει να μένει για καιρό σ’ αυτή τη δουλειά. Πάνω που αποκτά εμπειρία, φεύγει. Η θεραπευτική λοιπόν ποιότητα είναι σε κίνδυνο».
Από τους ψυχικά πάσχοντες, στη δυσμενέστερη θέση βρίσκονται όσοι πάσχουν από αυτισμό. Η χώρας μας εξακολουθεί να μη διαθέτει μονάδα εξειδικευμένη για παιδιά με αυτισμό, μολονότι εκτιμάται ότι τα Ελληνόπουλα που πάσχουν από την ασθένεια ξεπερνούν τις 50.000. (Το Κέντρο Αναφοράς για τον Αυτισμό που ανακοινώθηκε ότι θα λειτουργήσει στις εγκαταστάσεις του ΠΝΑ θα έχει μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα.)
«Οι γονείς των αυτιστικών παιδιών στην Ελλάδα είναι απεγνωσμένοι. Οχι λόγω της ιδιαιτερότητας των παιδιών τους, αλλά γιατί βρίσκονται σε μια χώρα που συμπεριφέρεται σαν να μην υπάρχει αυτή η ασθένεια», λέει η κ. Μαστοροπούλου. «Τους τελευταίους οκτώ μήνες της ζωής του Στέλιου ζούσαμε μια κόλαση. Δεν μπορέσαμε όμως να βοηθήσουμε, να σώσουμε το παιδί μας. Για κάποιους, ήταν μόνο ένας αριθμός στην πορεία της αποασυλοποίησης. Για μας ήταν ο πρίγκιπας της ζωής μας και δεν υπάρχει πια».