ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Ο Μπεν Γκουριόν αποτελεί μύθο για τους Ισραηλινούς. Είναι ο ιδρυτής του κράτους του Ισραήλ, ο ηγέτης που έκανε πράξη τις βιβλικές υποσχέσεις της επιστροφής στη «γη της Επαγγελίας».
Κάθε πρωτοβουλία που θα ξεθώριαζε έστω στο ελάχιστο αυτόν τον μύθο, λοιπόν, ακόμα και αν αυτή αποσκοπεί στην εκτόνωση του σωρευμένου μίσους Εβραίων και Αράβων στη Μέση Ανατολή, εξάπτει πατριωτικά και εθνικιστικά αισθήματα μεταξύ των Ισραηλινών με συνέπειες στα πολιτικά πράγματα.
Αυτό συνέβη με το σχολικό εγχειρίδιο Ιστορίας της ένατης τάξης όταν το 2000 με πρωτοβουλία της κυβέρνησης Μπάρακ και στο πλαίσιο μιας άλλης πολιτικής προσέγγισης του Παλαιστινιακού ζητήματος, αφαιρέθηκαν η φωτογραφία του Μπεν Γκουριόν που ανακήρυττε την ίδρυση του Ισραήλ.
«Οι αλλαγές ήταν ριζικές και προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων στο ισραηλινό Κοινοβούλιο, καθώς το γεγονός θεωρήθηκε συνωμοσία αντεθνικών κύκλων που κατέλαβαν το υπουργείο Παιδείας με μια σιωπηρή επανάσταση», είπε στην «Κ» ο καθηγητής Γιεχόσουα Ματίας του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, εξηγώντας ότι τελικά το επίμαχο εγχειρίδιο αποσύρθηκε.
Ο σάλος που ξέσπασε για το βιβλίο επίσπευσε την πτώση της ημιθανούς κυβέρνησης των Εργατικών. «Ενώ είχε διατυπωθεί η ανάγκη να αλλάξουν κάποια πράγματα στα σχολικά εγχειρίδια, η προσπάθεια έγινε μάλλον βεβιασμένα και άστοχα, δεν ήταν σοφή η τόσο ριζική αλλαγή», σημείωσε ο κ. Ματίας. Οι αντιδράσεις για το ίδιο εγχειρίδιο Ιστορίας πάντως δεν ήταν οι ίδιες όταν επιχειρήθηκαν οι πρώτες αλλαγές ένα χρόνο νωρίτερα, που η κυβέρνηση βρισκόταν στο απόγειό της.
«Αφαιρέθηκαν από το βιβλίο παράγραφοι που έλεγαν ότι οι Ισραηλινοί νίκησαν στον πόλεμο της ανεξαρτησίας χάρη στην ηθική ανωτερότητά τους και στη θέση τους αναγράφτηκε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις ήταν στρατιωτικά και αριθμητικά ανώτερες. Το βιβλίο έγινε διάσημο στον κόσμο, έγραψαν γι’ αυτό μεγάλες αμερικανικές και ευρωπαϊκές εφημερίδες, θεωρήθηκε ως μέρος των αλλαγών που προσπαθούσε να εισάγει στο Ισραήλ η νέα κυβέρνηση», εξήγησε ο κ. Ματίας, και σημείωσε: «Παρ’ όλα αυτά, οι αλλαγές του νέου βιβλίου δεν ήταν ουσιώδεις. Ισως μάλιστα αυτός να ήταν ο λόγος που το βιβλίο αυτό επέζησε μέχρι σήμερα», κατέληξε ο κ. Ματίας.
«Οι τελευταίες ταραχές στα προάστια του Παρισιού συνδέονται με τις αλλαγές στα βιβλία της Ιστορίας των θρησκειών», υποστήριξε η καθηγήτρια Μαρί-Κριστίν Μπακές, ωστόσο δεν είναι μετρήσιμη. Οπως είπε στην «Κ», οι αλλαγές στα εν λόγω σχολικά εγχειρίδια έχουν να κάνουν τόσο με το λεξιλόγιο όσο και με τις φωτογραφίες που χρησιμοποιούνται: «Η φωτογραφία που έδειχνε ένα «σταυροφόρο» και ένα «μουσουλμάνο» να μάχονται, αντικαταστάθηκε από μια φωτογραφία που εικονίζει ένα «δυτικό» και ένα «Μαυριτανό» να παίζουν μαζί μουσική», έδωσε ένα παράδειγμα η κ. Μπακές, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για ιστορική προσέγγιση με λιγότερες συναισθηματικές αναφορές, καθώς και για αντικατάσταση των θρησκευτικών προσδιορισμών από γεωγραφικούς προσδιορισμούς.