Ενας νέος Κουρουπητός δημιουργήθηκε στη Φυλή, με κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η απαράδεκτη αυτή κατάσταση έγινε αντιληπτή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που αποφάσισε να παραπέμψει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, απειλώντας την με πρόστιμα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, το «κύτταρο» του ΧΥΤΑ στη Φυλή δεν λειτουργεί σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, αλλά ως μια κοινή χωματερή, προκαλώντας ανεπανόρθωτη ζημιά στο περιβάλλον. Η απόφαση της Ε.Ε. αναμένεται να δημιουργήσει νέο «έμφραγμα» στη διαχείριση των απορριμμάτων στην πρωτεύουσα. Οι δύο άλλοι νέοι ΧΥΤΑ δεν έχουν ακόμα κατασκευαστεί, ενώ η ανακύκλωση εξακολουθεί να έχει φτωχές επιδόσεις και δεν «ανακουφίζει» ουσιαστικά τους ΧΥΤΑ από σημαντικό όγκο απορριμμάτων.
Πρόστιμο και επιστροφή κονδυλίων
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται μέσα στον Οκτώβριο να αποστείλει προειδοποιητική επιστολή στην ελληνική κυβέρνηση για το θέμα της Φυλής. Η Επιτροπή πραγματοποίησε ελέγχους στον συγκεκριμένο ΧΥΤΑ έπειτα από καταγγελίες και διαπίστωσε ότι η λειτουργία του δεν ανταποκρίνεται στις κατευθύνσεις της οδηγίας 99/31/ΕΚ. Κατόπιν αυτού αποφάσισε να ξεκινήσει τη διαδικασία παραπομπής της χώρας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. «Το λεγόμενο «κύτταρο» της Φυλής όντως σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έχει ορίσει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Ωστόσο, στην πραγματικότητα δεν λειτουργεί ως ΧΥΤΑ αλλά ως χωματερή, αφού τα απορρίμματα που δέχεται δεν υπόκεινται σε καμία επεξεργασία», αναφέρει στην «Κ» αξιωματούχος της Επιτροπής. «Επιπλέον διαπιστώθηκε ότι στη χωματερή καταλήγουν ειδικές κατηγορίες αποβλήτων, τα οποία οι χώρες της Ε.Ε. είναι υποχρεωμένες να διαχειρίζονται με ειδική διαδικασία και όχι να απορρίπτουν». Σημειώνεται ότι η Ε.Ε. μπορεί να ζητήσει όχι μόνο την επιβολή προστίμου στη χώρα μας για τη Φυλή, αλλά και την επιστροφή των ευρωπαϊκών κονδυλίων (ο ΧΥΤΑ χρηματοδοτήθηκε κατά 75% από το Ταμείο Συνοχής.
Νέα προβλήματα
Η είδηση της παραπομπής είναι δεδομένο ότι θα δημιουργήσει νέα προβλήματα στα συναρμόδια υπουργεία ΠΕΧΩΔΕ και Εσωτερικών, καθώς ανοίγει και πάλι τον Ασκό του Αιόλου στο φλέγον ζήτημα της διαχείρισης απορριμμάτων στην πρωτεύουσα. Το «κύτταρο» της Φυλής είναι ουσιαστικά προέκταση της χωματερής των Ανω Λιοσίων και έχει λιγότερο από ένα χρόνο ζωής. Κατασκευάστηκε με κατεπείγουσες διαδικασίες, καθώς έπρεπε να βρεθεί χώρος για τα απορρίμματα της πρωτεύουσας, με δεδομένο τον υπερκορεσμό του ΧΥΤΑ Λιοσίων.
Ο ΧΥΤΑ Φυλής δέχεται περίπου 6.000 τόνους απορριμμάτων ημερησίως, σχεδόν το 90 – 95% των σκουπιδιών που παράγονται στην Αττική (και αντιστοιχούν στο 38% των οικιακών αποβλήτων της χώρας). Ελλείψει των ΧΥΤΑ Γραμματικού και Κερατέας, που δεν έχουν ακόμα κατασκευαστεί και με κορεσμένο τον ΧΥΤΑ Ανω Λιοσίων, η Φυλή θα δέχεται 1,07 εκατ. τόνους σκουπιδιών ετησίως, έναντι 0,8 εκατ. τόνων που ορίζει η Εγκριση Περιβαλλοντικών Ορων της.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα παραπέμπεται για τις απαράδεκτες πρακτικές της στη διαχείριση των σκουπιδιών. Η πρώτη καταδίκη της Ελλάδας από το Ευρωδικαστήριο το 2000 αφορούσε την περίπτωση του Κουρουπητού στον νομό Χανίων και οδήγησε στην καταβολή προστίμου 5,4 εκατ. ευρώ. Η δεύτερη καταδίκη αφορούσε τη χωματερή Πέρα Γαληνών Ηρακλείου και ήρθε τον Νοέμβριο του 2004. Η υπόθεση αυτή «πάγωσε», καθώς η Ελλάδα παραπέμφθηκε συνολικά για τη διαχείριση των απορριμμάτων, ζήτημα που θα έπρεπε να έχει «κλείσει» από το 1999. Η υπόθεση βρίσκεται σε εκκρεμότητα, καθώς η χώρα ζήτησε και πήρε προθεσμία έως τα τέλη του 2008 να κλείσει και να αποκαταστήσει όλες τις (περίπου 2.600) ανεξέλεγκτες χωματερές. Υπεύθυνες για την απομάκρυνση των χωματερών είναι, σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι περιφέρειες και η τοπική αυτοδιοίκηση, ενώ το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει αναλάβει να υποβοηθήσει το εγχείρημα μέσω κεντρικού σχεδιασμού, τεχνικών προδιαγραφών και χρηματοδότησης.