«Εφυγα γιατί έπρεπε να αποχωρήσω. Οι λόγοι είναι καθαρά προσωπικοί. Σας διαβεβαιώ δεν υπάρχει καμιά αντίθεση με τον υπουργό Υγείας. Απλώς δεν μπορώ να προσφέρω πλέον από αυτή τη θέση», ήταν τα πρώτα λόγια στην «Κ» του προσφάτως παραιτηθέντος από την προεδρία του Οργανισμού για την Καταπολέμηση των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), κ. Κωνσταντίνου Μπάλλα, ψυχιάτρου και επίκουρου καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Οι απόψεις ενός επιστήμονα που έχει εντρυφήσει στα ζητήματα των εξαρτήσεων (ναρκωτικά και αλκοόλ) μοιάζουν ρηξικέλευθες. Αν μη τι άλλο ενδιαφέρουσες.
Στον σύντομο απολογισμό της θητείας του (1 χρόνος και 3 μήνες) στον προεδρικό θώκο του ΟΚΑΝΑ δεν κομπορρημονεί για το έργο του παρά εκφράζει την αγωνία του για την τύχη των εξαρτημένων χρηστών. Και είναι προς τιμήν του που δεν κλείστηκε σ’ ένα γραφείο να διοικεί αλλά κατέβηκε στην «πιάτσα» της Ομόνοιας, για να συζητήσει με αυτούς που καθημερινά προσπερνάμε στην πλατεία αποκαλώντας τους «πρεζόνια».
«Οι άνθρωποι αυτοί, ξέρετε, προσπαθούν να επικοινωνήσουν με έναν δικό τους κώδικα είτε με την οικογένεια είτε με τους φίλους τους. Είτε με τον ίδιο τους τον Θεό. Ο θεραπευτής οφείλει να βρει αυτόν τον κώδικα. Να τον ανακαλύψει. Κι εγώ προσπαθώ. Υπήρξαν στιγμές, στα πέριξ της Ομόνοιας που κάθισα δίπλα τους και συζήτησα»…
Πάγια πρόταση του κ. Μπάλλα είναι η αλλαγή της νομοθεσίας, η αναπροσαρμογή της σε σύγχρονες γραμμές. Πιο συγκεκριμένα. «Να μένουν ατιμώρητοι οι χρήστες. Αυτό δεν σημαίνει αποποινικοποίηση ή ελεύθερη χρήση διότι κάτι τέτοιο θα ήταν απαράδεκτο επιστημονικά. Και από την άλλη να γίνουν εξαιρετικά αυστηροί οι νόμοι για τους εμπόρους. Τους πραγματικούς εμπόρους, όχι τα βαποράκια. Εδώ χρειάζεται κι ένα εξειδικευμένο δικαστικό σύστημα με ειδικούς επί των ναρκωτικών ανακριτές και δικαστές».
Το μεγάλο του στοίχημα
Το μεγάλο του στοίχημα στον ΟΚΑΝΑ ήταν η κατάργηση της απομόνωσης των τοξικοεξαρτημένων. Η μέθοδος που προώθησε ήταν η ένταξη των μονάδων του ΟΚΑΝΑ σε νοσοκομεία. «Μπαίνοντας ως ασθενείς οι χρήστες στο ΕΣΥ, καταπολεμάται και ο ρατσισμός εναντίον τους. Διότι δεν είναι ούτε οι κακοί ούτε οι εκλεκτοί του Θεού. Το πρόβλημά τους είναι πολυπαραγοντικό: κοινωνικό, βιολογικό, ψυχολογικό. Ηδη, πρέπει να σας πω ότι τα περισσότερα νοσοκομεία στην ελληνική περιφέρεια το έχουν αποδεχθεί και ορισμένα έχουν πάρει και πρωτοβουλίες για την ένταξη των μονάδων υποκατάστασης, όπως στην Κατερίνη, Βέροια, Πρέβεζα, Αρτα, Γιάννενα, Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Καβάλα. Ελπίζω να υπάρξει μια κανονιστική πράξη, μια πολιτική απόφαση, για να προχωρήσει άμεσα η ένταξη των μονάδων στο ΕΣΥ».
Ανησυχεί για τις λίστες αναμονής. «Είναι περίπου 4.000 άτομα που περιμένουν να μπουν στα προγράμματα και ο μέσος όρος αναμονής είναι 4 χρόνια! Να σκεφτείτε ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι χρήστες δεν περιμένουν πάνω από τρεις εβδομάδες. Οσο κι αν φαντάζει ανέφικτο, θα πρέπει να πλησιάσουμε αυτόν το στόχο», δηλώνει ο κ. Μπάλλας, ο οποίος μεταξύ άλλων είχε διατελέσει διευθυντής στο Retreat Hospital της Μ. Βρετανίας.
Αφήνει όμως και αιχμές για ορισμένους. «Ο ΟΚΑΝΑ δεν μπορεί να μεταβληθεί σε ΔΕΚΟ. Κάποιοι ήθελαν να τον μετατρέψουν σε όργανο εξουσίας. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί ένα τεράστιο πρόβλημα που υποσκάπτει το μέλλον του λαού και φέρνει δυστυχία προκειμένου να παίζει παιχνίδια εξουσίας. Προσωπικά δεν θέλω να χρησιμοποιήσω τα ναρκωτικά για να μπω στην πολιτική. Δεν πήρα ούτε μισθό ούτε αποζημίωση ως πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ. Πολιτικός μου δάσκαλος ήταν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο οποίος μου δίδαξε την αρχή της ηθικής ευθύνης, πρωτίστως απέναντι στον εαυτό σου και με αυτήν πορεύομαι».
Στον απολογισμό του έργου του περιλαμβάνονται ακόμα η δημιουργία του Αχιλλοπούλειου Βόλου, της τρίτης μονάδας στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση του αλκοόλ, όπως και η πρωτοβουλία «πράσινη παρέμβαση» στην Ξάνθη (αγροκτήματα με βιολογικές καλλιέργειες για να εργαστούν οι υπό απεξάρτηση χρήστες) σχεδιασμός νέων κέντρων πρόληψης αλλά και έμφαση στην επανένταξη. «Δεν μπορείς να ξαναστέλνεις τους πρώην χρήστες στο χάος, χωρίς εργασία και χρήματα. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα υποτροπιάσουν».
Οσο για τους εργαζόμενους του Οργανισμού, ο κ. Μπάλλας μιλά με κολακευτικά λόγια. «Είχα την τύχη να συνεργαστώ με εξαιρετικούς ανθρώπους που στάθηκαν απόλυτα στο πλευρό μου. Θέλω να πιστεύω ότι κι εγώ τους φρόντισα όσο καλύτερα μπορούσα. Εγιναν και αρκετές προσλήψεις προσωπικού για να καλυφθούν τα απογευματινά ωράρια. Μπορεί να αποχωρώ από αυτή τη θέση, δεν σκοπεύω όμως να καθίσω στην άκρη. Από την άλλη είμαι βέβαιος ότι θα βρεθεί το κατάλληλο πρόσωπο να συνεχίσει το έργο που έγινε τον τελευταίο χρόνο»…