Αρκτική. Η στέγη του πλανήτη. Ενας κόσμος διαφορετικός. Εύθραυστος και εκθαμβωτικά λευκός. Οπου η ηρεμία των πάγων αποκαλύπτει την τεράστια δύναμη και ενέργεια που κρύβουν. Εκεί όπου ο παγωμένος Βόρειος Πόλος του πλανήτη ενώνει Ασία, Αμερική και Ευρώπη. Ο τόπος αυτός, που διαδραματίζει ακούσια τον δικό του πολύτιμο ρόλο στην παγκόσμια περιβαλλοντική ισορροπία, σήμερα απειλείται κυρίως από τη δράση των βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών. Η απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα προκαλεί έντονες κλιματικές αλλαγές και συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οι παγετώνες λιώνουν. Η Αρκτική που καλύπτει μια έκταση 30 εκατ. τετραγωνικών χιλιομέτρων, το ένα έκτο της ηπειρωτικής επιφάνειας του πλανήτη, αλλάζει όψη. Αυτός ο τεράστιος καθρέφτης από πάγο, ο οποίος αντανακλά την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου, θρυμματίζεται.
Παράλληλα, τα βιομηχανικά απόβλητα και τα ραδιενεργά κατάλοιπα καταστρέφουν το φυσικό περιβάλλον και τη θαλάσσια ζωή. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η μόλυνση να περνάει μέσω της τροφικής αλυσίδας και στους κατοίκους της, περίπου τέσσερα εκατομμύρια, οι οποίοι αναγκάζονται να αλλάξουν συνήθειες ζωής.
«Ολέθριες επιπτώσεις»
Και ενώ οι επιστήμονες προειδοποιούν για τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν σε όλο τον πλανήτη από την καταστροφή του Βορείου Πόλου εντείνεται ο ανταγωνισμός των χωρών που τον περιβάλλουν, με στόχο να εξασφαλίσουν την εκμετάλλευση των τεραστίων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου που κρύβει στα σπλάχνα του. «Ο παγετώνας της Αρκτικής συρρικνώνεται με τρομακτική ταχύτητα. Εάν λιώσει όλος ο πάγος της Γροιλανδίας, οι συνέπειες για ολόκληρο τον κόσμο θα είναι ολέθριες: μια βιβλική καταστροφή στην κυριολεξία», υπογραμμίζει ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. Με πρωτοβουλία του πραγματοποιήθηκε στη Γροιλανδία, από τις 6 έως τις 13 Σεπτεμβρίου, το 7ο Διεθνές Περιβαλλοντικό Συμπόσιο του Πατριαρχείου με θέμα τις κλιματικές αλλαγές και τις επιπτώσεις τους στην Αρκτική αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη. «Ορισμένοι επιστήμονες μάς λένε ότι έχουμε δέκα χρόνια, ίσως και λιγότερα, για να περιορίσουμε την εκπομπή των ρυπογόνων αερίων που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και, με τον τρόπο αυτό, να αποφύγουμε, την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η ανθρωπότητα, λοιπόν, δεν έχει την πολυτέλεια να διαπληκτίζεται γύρω από τις οικονομικές, φυλετικές ή θρησκευτικές διαφορές. Οφείλει να συμπράξει και να ενεργήσει τώρα», προσθέτει ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας.
Το συμπόσιο
Στο συμπόσιο του Πατριαρχείου συμμετείχαν περισσότερες από 150 προσωπικότητες απ’ όλο τον κόσμο. Ανάμεσα τους ειδικευμένοι επιστήμονες, εκπρόσωποι θρησκειών, περιβαλλοντικών οργανώσεων και ακτιβιστές, καθώς επίσης και μέλη των τοπικών κοινωνιών της Αρκτικής. «Οι αλλαγές στο περιβάλλον είναι ραγδαίες. Μέχρι πριν από 5 – 6 χρόνια η θάλασσα στα φιόρδ πάγωνε επιτρέποντας στους κατοίκους να κυνηγούν. Τώρα εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας αυτό δεν συμβαίνει και για πρώτη φορά το 2004 αναγκαστήκαμε να αποστείλουμε τρόφιμα στους κατοίκους», επισημαίνει στην «Κ» η υπουργός Εξωτερικών της τοπικής κυβέρνησης της Γροιλανδίας κ. Αλέκα Χάμοντ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην παραθαλάσσια πόλη Ιλουλισάτ, που βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Γροιλανδίας και απ’ όπου ξεκίνησε το εν πλω συμπόσιο του Πατριαρχείου, οι περίπου 4.000 κάτοικοι διαθέτουν περισσότερους από 2.500 σκύλους για να σέρνουν τα έλκηθρα τους. Ομως η «φτωχή» πια χιονόπτωση και ο ολοένα περισσότερο εύθραυστος πάγος δεν επιτρέπουν πλέον τις μετακινήσεις με παραδοσιακά μέσα μεταφοράς. Ωστόσο, και τα σύγχρονα μέσα, όπως τα αυτοκίνητα, δεν εξυπηρετούν πάντα, αφού στη Γροιλανδία δεν υπάρχει οδικό δίκτυο που να συνδέει τις κατοικημένες περιοχές. Ετσι, οι γηγενείς Ινουίτ, ιδιαίτερα σε μικρά χωριά, βιώνουν έναν ιδιότυπο αποκλεισμό εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών. «Η θερμοκρασία των ωκεανού ανέβηκε, οι πάγοι εξαφανίζονται, τα ζώα αλλάζουν συνήθειες κι εμείς προσπαθούμε να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Ολα αυτά μας οδηγούν να υιοθετούμε νέες μορφές καθαρής ενέργειας σε μια προσπάθεια να προστατεύσουμε τον τόπο μας αλλά και να συμβάλλουμε -στο μερίδιο που μας αναλογεί- στην εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Κιότο», επισημαίνει η κ. Χάμοντ.
Κοινή προσευχή
Στο Ιλουλισάτ υπάρχει ένας από τους πιο «δραστήριους» παγετώνες, ο «Σερμέκ Κουγιαλέκ», που η έκταση του μειώνεται καθημερινά κατά 19 μέτρα. Εκεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης και οι εκπρόσωποι των άλλων θρησκειών μαζί με πέντε μικρά παιδιά -συμβολικά ένα από κάθε ήπειρο- προσευχήθηκαν σιωπηλά, ο κάθε ένας σύμφωνα με την παράδοσή του, για την προστασία της Φύσης ως μέρος της Δημιουργίας του Θεού. Ταυτόχρονα ευχήθηκαν οι επόμενες γενιές να παραλάβουν έναν καθαρό πλανήτη.
«Αν λιώσουν οι πάγοι της Γροιλανδίας μόνο, ενδέχεται η στάθμη της θάλασσας να ανέβει μέχρι και 7 μέτρα σκεπάζοντας ολόκληρα νησιά και παράκτιες περιοχές του πλανήτη. Θα αλλάξει ο χάρτης του κόσμου και θα υπάρξουν σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις», επισημαίνει ο Βραζιλιάνος δρ Αντόνιο Νόμπρε, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών του Αμαζονίου και προσθέτει: «Εχουμε περιθώριο το πολύ πέντε χρόνια πριν η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη. Πρέπει να αλλάξουμε συμπεριφορά έναντι της Φύσης. Οι ισχυρές χώρες θα πρέπει να σταματήσουν να υποκύπτουν στις απαιτήσεις των πετρελαϊκών εταιρειών και να αναζητήσουν καθαρές μορφές ενέργειας. Εμείς, ως πολίτες, θα πρέπει να εγκαταλείψουμε τον υπερκαταναλωτισμό. Να σεβαστούμε το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους. Να μην καίμε τα δάση όπως συμβαίνει στον Αμαζόνιο αλλά και πρόσφατα στην Ελλάδα γιατί έτσι καταστρέφονται φυσικές πηγές οξυγόνου, ενώ απελευθερώνονται τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Ηδη παρατηρούμε τις συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου. Πλημμύρες, καύσωνες, ανατροπή των εποχών. Ας μην υποθηκεύσουμε οριστικά το μέλλον των παιδιών μας».