O υπόγειος υδροφορέας του κάμπου του Μαραθώνα είναι σαφώς επιβαρυμένος, λόγω της υπεράντλησης των υδάτων για γεωργική χρήση, αλλά και λόγω της ανεξέλεγκτης χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, για σειρά ετών. Τα επίπεδα νιτρικών σε πολλές περιοχές ξεπερνούν τα 50 mg/lt, που είναι το όριο για το νερό, το οποίο είναι κατάλληλο για ύδρευση. Παράλληλα, η υφαλμύρωση έχει προχωρήσει με αποτέλεσμα σε πολλές περιοχές να παρατηρούνται υψηλά επίπεδα χλωρίου. Ισως όμως το πιο ανησυχητικό είναι, ότι ενώ υπάρχουν πλέον συστηματικές -αν και όχι επαρκείς- μετρήσεις της ποιότητας των υπόγειων υδάτων, δεν υπάρχει κανένας να αξιοποιήσει πρακτικά τα δεδομένα. «Αν ανακαλύψουμε για παράδειγμα ότι σε μια περιοχή η υφαλμύρωση έχει προχωρήσει πολύ, δεν υπάρχει μηχανισμός να επιβάλει πρόστιμο. Εχετε δει ποτέ να κλείνει μια παράνομη γεώτρηση;» λέει χαρακτηριστικά ο διδάκτωρ υδρογεωλόγος και ερευνητής του Ινστιτούτου Υδρογεωλογικών Μελετών (ΙΓΜΕ) κ. Χάρης Σμυρνιώτης.
Οπως τονίζει, στον κάμπο του Μαραθώνα, που εκτείνεται από τον Σχινιά έως τη Νέα Μάκρη, υπάρχουν ουσιαστικά δύο υπόγεια υδρολογικά συστήματα.
Ο πρώτος υδροφόρος ορίζοντας αναπτύσσεται στις δυτικές παρυφές του Μαραθώνα και καταλήγει από τη μία πλευρά -υποθαλάσσια- στην περιοχή της Νέας Μάκρης και από την άλλη βορειότερα στην επιφάνεια, στις πηγές του Σουλίου, αυτές που «έκλεισαν» με τη δημιουργία του κωπηλατοδρομίου. Πρόκειται για το νερό που κατεβαίνει από τις πλαγιές της Πεντέλης και βορειότερα. Οπως διευκρινίζει ο κ. Σμυρνιώτης, πρόκειται για υδροφορέα, που επειδή είναι ανοικτός προς τη θάλασσα παρουσίαζε πάντα σημάδια υφαλμύρωσης. Ωστόσο, έχει υποστεί περαιτέρω υποβάθμιση εξαιτίας της υπεράντλησης. «Το νερό από τις πηγές χρησιμοποιείτο έως το 1977, από την ΕΥΔΑΠ για ύδρευση -ανακατευόταν με το νερό του δικτύου- και αποτελεί έναν πόρο που σε κάποια στιγμή, εφόσον χρειαστεί, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και πάλι. Με αυτήν την έννοια πρέπει να οριοθετηθεί και να προστατευτεί», τονίζει ο κ. Σμυρνιώτης.
Στο πεδινό τμήμα του Μαραθώνα αναπτύσσεται ο δεύτερος, μικρότερος και περισσότερο επιφανειακός υδροφόρος ορίζοντας, ο οποίος έχει χρησιμοποιηθεί τόσο πολύ που σχεδόν έχει εξαντληθεί. Σε πολλά σημεία λοιπόν παρουσιάζονται σημαντικά υψηλές συγκεντρώσεις νιτρικών λόγω των εντατικών καλλιεργειών στην περιοχή. «Ωστόσο, επειδή το νερό αυτό δεν χρησιμοποιείται για ύδρευση, δεν δίνεται ιδιαίτερη σημασία», τονίζει ο κ. Σμυρνιώτης.
Οπως εξηγεί, στην περιοχή υπάρχει μια λεπτή ισορροπία, όσον αφορά τις γεωτρήσεις, που εξαρτάται από την υδρολογική χρονιά. Προς το παρόν εκτιμάται ότι ο υδροφορέας καταφέρνει να επανακτήσει τις ποσότητες που χρησιμοποιούνται. «Θα έπρεπε ωστόσο να μετράει κάποιος τις πιέσεις που υφίσταται η περιοχή και να λαμβάνει τα ανάλογα μέτρα», προσθέτει. Για παράδειγμα, δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί αν αυξηθεί η παραγωγή κηπευτικών στην περιοχή…