Ενα πολυφωτογραφημένο τοπίο και παγκοσμίως γνωστό. Απότομοι, άγριοι και πανύψηλοι βράχοι με τις σκήτες ή τα μοναστήρια κτισμένα στις κορυφές τους σαν αητοφωλιές. Κάτι μοναδικό στον κόσμο ακόμη και ως θέαμα. Για να εξερευνήσετε και να γνωρίσετε τα Μετέωρα, η Καλαμπάκα ως βάση βαθμολογείται με άριστα. Είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, η μεγαλύτερη πόλη της περιοχής και βεβαίως πλάι στους βράχους των Μετεώρων.
Στον Μεσαίωνα ονομάζοταν Σταγοί. Παραφθορά ίσως, του «στους Αγίους» ή σλάβικη λέξη που σημαίνει κοιλώματα βράχων και σπηλιές. Καλαμπάκα ονομάστηκε επί τουρκοκρατίας από το «Καλέ μπακ» που σημαίνει αξιοθαύμαστο φρούριο.
Θα ανακαλύψετε πως η αναρρίχηση δεν είναι κάποιο νέο σπορ για «παλαβούς». Αν κάποιοι πρόγονοι δεν ήταν αναρριχητές δεν θα υπήρχαν σήμερα τα μοναστήρια των Μετεώρων. Σε κάποια ασκηταριά θα δείτε (από μακριά) να υπάρχουν ακόμα οι σκάλες και ανεμόσκαλες στηριγμένες σε δοκάρια και σε τρύπες των βράχων. Ολα αυτά άρχισαν κατά τον 11ο αιώνα μ.Χ όταν στα ανοίγματα και τις σπηλιές τους φώλιασαν οι πρώτοι ασκητές και αναχωρητές. Σιγά σιγά κτίστηκαν τα μοναστήρια.
Ο ηγούμενος της Σκήτης των Σταγών, Νείλος, στην περίοδο 1358-1368 έκτισε 4 μοναστήρια στους απόκρημνους βράχους. Πρώτο ήταν το μικρό με τον ναό της Υπαπαντής (Μονή Υπαπαντής, εγκαταλελειμμένο σήμερα) κοντά στον βράχο του Μετεώρου. Ακολούθησαν ύστερα κι άλλα, καθώς έρχονταν όλο και περισσότεροι μοναχοί. Τελικά δημιουργήθηκε μια μοναστική πολιτεία με 24 προνόμια, αυτοδιοίκηση και μεγάλα περιουσιακά στοιχεία. Οσο αυξανόταν ο αριθμός των μοναχών, τόσο αποκτούσε και τα εγκόσμια χαρακτηριστικά, τις έριδες για μεγαλύτερο μερίδιο στον πλούτο και τα πρωτεία. Αυτό και εξωγενείς παράγοντες (αρπαγές και λεηλασίες από τους Τούρκους) έφεραν το κακό. Μετά το 1550 τα μοναστήρια ξέπεσαν και ρήμαξαν. Το 18ο αιώνα, εξόριστοι και καταδικασμένοι κληρικοί εξέτιαν την ποινή τους πάνω στους βράχους. Σήμερα, μόνον έξι μοναστήρια λειτουργούν στα Μετέωρα. Αυτά είναι το Μεγάλο Μετέωρο, η Μονή Βαρλαάμ, του Αγίου Στεφάνου, η μονή Ρωσάνης (ή Ρουσάνου), Αγίας Τριάδος και του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.
Οι Μονές
– Μετέωρο ή Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Είναι κτισμένη σε ύψος 613 μ. πάνω στον μεγάλο τραπεζοειδή βράχο που το χρονικό τον ονομάζει «Πλατύν Λίθον». Πρώτος ασκήτεψε εδώ ο Αγιος Αθανάσιος που καταγόταν από ευγενή οικογένεια των Πατρών. Αυτός το ονόμασε Μετέωρον, όνομα που δόθηκε αργότερα σε όλο το συγκρότημα των βράχων. O πρώτος ναός της Μεταμορφώσεως ιδρύθηκε από τον Αθανάσιο πριν από το 1382, συμπληρώθηκε από τον Ιωάσαφ το 1388 και τοιχογραφήθηκε το 1484. Ανακαινίσθηκε το 1545 και τοιχογραφήθηκε πάλι κατά ένα μέρος το 1559. Είναι βυζαντινού ρυθμού με 12πλευρο τρούλο ύψους 24 μέτρων.
Είναι επισκέψιμη κάθε μέρα από 09.00-13.00 και από 15.00 μέχρι 18.00. Την Τρίτη κλειστά.
– Μονή Βαρλαάμ. Είναι κτισμένη πάνω σε ένα βράχο ύψους 373 μ. O πρώτος οικιστής ήταν ο ιερομόναχος Βαρλαάμ που έκτισε μερικά κελιά και τον ναό των Τριών Ταξιαρχών γύρω στο 1350. Αργότερα, το 1518 οι αδελφοί Νεκτάριος και Θεοφάνης έκτισαν τους ναούς των Αγίων Πάντων και του Ιωάννου του Προδρόμου.
Είναι επισκέψιμη κάθε μέρα από 09.00-13.00 και από 15.00 μέχρι 18.00. Την Παρασκευή κλειστά.
– Μονή Αγίας Τριάδος. Στην κορυφή και αυτή ενός βράχου με ιδιόμορφο σχήμα, θεωρείται τρίτη κατά σειρά αρχαιότητος (14ος αιώνας). Σύμφωνα με την παράδοση, χρειάστηκαν 70 ολόκληρα χρόνια για να ανεβάσουν πάνω τα υλικά και μετά να αρχίσουν το κτίσιμο! Για να φτάσετε στη Μονή θα ανεβείτε 140 σκαλοπάτια. Στο παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου θα δείτε εικόνες του μοναχού Νικόδημου (1476).
Είναι επισκέψιμη κάθε μέρα από 09.00-18.00.
– Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά. Βρίσκεται στη Ν.Δ. μεριά των Μετέωρων ανάμεσα στα εγκαταλελειμμένα μοναστήρια Αγίας Μονής, Παντοκράτορα και Δούμπιανης. Για το όνομα «Αναπαυσάς» υπάρχουν πολλές εκδοχές. H επικρατέστερη είναι πως πρόκειται για το όνομα κάποιου που με έξοδά του κτίστηκε η Μονή. H Μονή που θα δείτε σήμερα κτίστηκε στα τέλη του 15ου αιώνα πάνω στα ερείπια ενός παλαιότερου μοναστηριού. O ναός του Αγίου Νικολάου είναι σίγουρα παλαιότερος, του 13ου ή του 14ου αιώνα. Στον ναό θα δείτε έργα του Κρητικού ζωγράφου Θεοφάνη.
Είναι επισκέψιμη κάθε μέρα από 09:00-18:00.
– Μονή Αγίου Στεφάνου. Στη Μονή μπορείτε να ανεβείτε από δύο δρόμους. Είτε από το χωριό Καστράκι είτε από τη N.A. μεριά την Καλαμπάκας. H μονή κτίστηκε το 1192 και από τις μαρτυρίες φαίνεται πως εκεί ανέβαιναν ευκολότερα από ό,τι σε άλλα μοναστήρια, χάρη σε μια κινητή γέφυρα που συνέδεε τον βράχο της μονής με τον απέναντι λοφίσκο. Σήμερα, μια σταθερή γέφυρα μήκους οχτώ μέτρων την έχει αντικαταστήσει.
Ο μικρός ναός του Αγίου Στεφάνου έχει τοιχογραφίες του Ιωάννη από τους Σταγούς. O ναός του Αγίου Χαραλάμπους (1798), που βρίσκεται στο νότιο μέρος της Μονής, έχει τρεις τρούλους, την Αγία Τράπεζα, σκεπασμένη με εξαιρετικής τέχνης ξυλόγλυπτο κιβώριον, ηγουμενικό θρόνο και αναλόγια ψαλτών κοσμημένα με συντεφένια κοσμήματα του 18ου αιώνα.
Είναι επισκέψιμη κάθε μέρα από 09.00-13.00 και από 15.00 μέχρι 18.00. Τη Δευτέρα κλειστά.
– Μονή Ρουσάνου. H μονή βρίσκεται BA του μεγάλου Μετεώρου ανάμεσα στις Μονές Βαρλάαμ και Αγίας Τριάδας. H κορυφή του βράχου το χωρά ίσα ίσα. Μέχρι το 1897 ανέβαιναν μόνον με ανεμόσκαλες που αργότερα αντικαταστάθηκαν από δύο ξύλινες γέφυρες. Το 1936 αντικαταστάθηκαν και οι δύο από κτιστές γέφυρες. Για την ονομασία της μονής υπάρχουν δύο εκδοχές. Κατά την πρώτη, ο ιδρυτής του μοναστηριού ήταν κάποιος Ρουσάνος. Κατά τη δεύτερη, ο πρώτος κτήτορας της Μονής καταγόταν από τη Ρωσάνη της Θεσσαλίας. Κτίστηκε το 1288 από τους ιερομόναχους Νικόδημο και Βενεδίκτο. O ναός είναι αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και κτίστηκε τον 16ο αιώνα, έχει δε εξαιρετικές τοιχογραφίες.
Είναι επισκέψιμη κάθε μέρα από 09.00-18.00.
Χρήσιμες πληροφορίες
– Πώς να πάτε Με το αυτοκίνητό σας θα διανύσετε 347 χιλιόμετρα για να φθάσετε στην Καλαμπάκα μέσω Τρικάλων!
– Πού να Μείνετε «Διβάνη» Καλαμπάκα τηλ.: 24320-23.330, «Καστράκι» Καστράκι, τηλ.: 24320-75.336.