Δεν πρόλαβε να αναλάβει υπουργός Συντονισμού ο Παναγής Παπαληγούρας στην πρώτη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης, που σχημάτισε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μετά τη θριαμβευτική του νίκη (με 54%) στις εκλογές του Νοεμβρίου 1974, και βρέθηκε αντιμέτωπος με την πρώτη σοβαρή κρίση στην Ολυμπιακή Αεροπορία. Παραμονές εορτών και τα αεροπλάνα ήταν καθηλωμένα στο έδαφος. Αιτία, η απεργία των πιλότων και το οργισμένο λοκ άουτ με το οποίο απάντησε ο Ωνάσης. Θυμάμαι πολύ ζωηρά ένα απόγευμα των αρχών του Δεκέμβρη ’74 να μπαίνει συνοφρυωμένος στο γραφείο του υπουργού Συντονισμού ο Αριστοτέλης Ωνάσης και να φεύγει ύστερα από μια ώρα ακόμη πιο σκοτεινιασμένος.
Βέβαιος ότι θα έβγαζα μια μεγάλη είδηση, περίμενα υπομονετικά μέχρι να βγει από το γραφείο ο Παπαληγούρας για να περπατήσει νευρικά πάνω κάτω στον μεγάλο διάδρομο, καπνίζοντας την πίπα του. Τότε, απετόλμησα την προβοκατόρικη ερώτηση: «Θα κρατικοποιήσετε την Ολυμπιακή κ. υπουργέ;». Η απάντηση ήρθε κοφτή και θυμωμένη: «Εγώ να την κρατικοποιήσω; Ανόητος είμαι; Αυτός ήλθε και μου την πέταξε κατάμουτρα λες και ήταν σκουπίδι!».
Και πράγματι, αυτή είναι η ιστορική αλήθεια, την οποία προσπάθησαν να παραχαράξουν όσοι ύφαναν τον μύθο της σοσιαλμανίας για την οποία κατηγορούσαν τον Καραμανλή. Ο Ωνάσης ήταν αυτός που εγκατέλειψε την Ολυμπιακή γιατί έκρινε ότι ήταν ασύμφορη πια με τα τεράστια έξοδα μισθοδοσίας του προσωπικού και ιδιαίτερα των πιλότων και προπαντός με τον δεκαπλασιασμό στα καύσιμα, λόγω της πρώτης ενεργειακής κρίσης του 1973. Η οικογένεια του Ωνάση έλεγε χαρακτηριστικά: «Ο Αρίστος μάς έλεγε ότι η Ολυμπιακή δεν έχει πλέον μέλλον!».
Από την άλλη πλευρά, ποιος μπορεί να αρνηθεί ότι την Ολυμπιακή δεν την αγάπησε και δεν τη φρόντισε ο Ωνάσης; Αυτός ο δαιμόνιος επιχειρηματίας που ήδη το άστρο του μεσουρανούσε στο διεθνές επιχειρηματικό στερέωμα αγόρασε στις 3/7/56 έναντι 2 εκατ. δολ. τη φαλιρισμένη κρατική αεροπορική εταιρεία ΤΑΕ με προσωπικό 865 άτομα και στόλο 14 ντακότες (DC3) και παρέδωσε το 1975 μια από τις καλύτερες αεροπορικές εταιρείες του κόσμου, με έναν σύγχρονο στόλο που περιέλαμβανε τρία τζάμπο και με δρομολόγια από τα νησιά μας μέχρι την Αμερική, τον Καναδά και την Αυστραλία. Μια σύγχρονη εταιρεία των 5 ηπείρων, που στην πελατεία της είχε πολλά μέλη του διεθνούς τζετ σετ, χάρις στο άψογο σέρβις που προσέφερε. Πάντως, πολλοί κυβερνητικοί παράγοντες τότε πίστευαν ότι παρά τις οικονομικές αντιξοότητες, ο Ωνάσης ίσως δεν θα εγκατέλειπε την Ολυμπιακή, αν δεν ήταν ήδη εξαντλημένος από την ανίατη νόσο Myasthenia Gravis και δεν ήταν τσακισμένος ηθικά από τον χαμό, το 1973 σε αεροπορικό δυστύχημα μέσα στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, του γιου του Αλέξανδρου. Και δεν άντεξε. Πέθανε το Σάββατο 15 Μαρτίου 1975 στο αμερικανικό νοσοκομείο του Παρισιού.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, πάντως, ότι ο Ωνάσης έκανε σκληρές διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση Καραμανλή για να πάρει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τίμημα για την Ολυμπιακή. Στην αρχή ζήτησε από τον Παπαληγούρα ενίσχυση 45 εκατ. δολάρια για να καλύψει τις απώλειες από την ανατίμηση στα καύσιμα (σημειωτέον ότι στα περίπου είκοσι χρόνια που είχε την Ολυμπιακή ποτέ δεν παρουσίασε κέρδη και τα περισσότερα αεροπλάνα ήταν νοικιασμένα από μεξικανικές και παναμέζικες εταιρείες που ήταν, όμως, ιδιοκτησίας του) και όταν δεν τα πήρε σταμάτησε τη λειτουργία της εταιρείας και στις 10 Δεκεμβρίου 1974 έστειλε εξώδικη δήλωση στην κυβέρνηση, με την οποία κατήγγειλε τη σύμβαση με το κράτος για την Ολυμπιακή. Οπως γράφει ο κ. Γ. Θεοφάνους, γενικός γραμματέας τότε του υπουργείου Συντονισμού: «Η κυβέρνηση, ευρεθείσα προ καταστάσεως που μπορούσε να έχει εθνικές επιπτώσεις, λόγω του κρισίμου σημείου των ελληνοτουρκικών σχέσεων την εποχή εκείνη -που έφθανε μέχρι κινδύνου πολέμου στο Αιγαίο- έσπευσε και ζήτησε από το Πρωτοδικείο Αθηνών τον διορισμό προσωρινής διοικήσεως και έβαλε εκ νέου μπροστά τον μηχανισμό της εταιρείας, ώστε να πετούν τα αεροπλάνα της».
Αρχισαν, στη συνέχεια, δύσκολες και μακρές διαπραγματεύσεις για να συμφωνηθεί το τίμημα της εξαγοράς που έφθασε τα 68 εκατ. δολάρια και κατεβλήθη τον Αύγουστο του 1975 στους κληρονόμους του Ωνάση. Η πρώτη διαπραγμάτευση έγινε τον Ιανουάριο του 1975 στο υπουργείο Μεταφορών. Την παρακολούθησα μαζί με άλλους συναδέλφους μου και όπως ήταν φυσικό ρωτούσαμε όποιον έβγαινε έξω -γιατί η συνάντηση κράτησε ώρες- για να μάθουμε νέα. Εγώ ερώτησα τον Ευ. Δεβλέτογλου, τότε υπουργό Οικονομικών και μου είπε: «Επί μία ώρα ακούγαμε την ανάγνωση ενός χρονογραφήματος που είχε γράψει ο ίδιος ο Ωνάσης!». Τα έχασα, αλλά έτσι ήταν. Το χρονογράφημα που ήταν μια «εκ βαθέων» εξομολόγηση του Ωνάση ήταν ένα οργίλο κείμενο ενός ανθρώπου, που φυγάς από τη σφαγή της Σμύρνης το 1922, πάλεψε σκληρά με κυβερνήσεις (Αργεντινής, Νορβηγίας, Ηνωμένων Πολιτειών κ.λπ.), για να γίνει μεγάλος και τώρα εξέφραζε το παράπονό του γιατί είχε την αίσθηση ότι τον αδικούσε η πατρίδα του. Ο Παπαληγούρας εξανέστη και στην αρχή είπε: «Δεν κατάλαβα για χρονογραφήματα μαζευτήκαμε εδώ τόσοι άνθρωποι»; στη συνέχεια, όμως, εντυπωσιάσθηκε από το κείμενο, παρότι είπε: «Αυτό το απαράδεκτο κείμενο δεν το ακούσαμε ποτέ. Παρακαλώ, στα θέματα».
Πάντως, παρά την επιχειρηματική του αδιαλλαξία, ο Ωνάσης είχε πάντα την προδιάθεση της εθνικής ευεργεσίας και όταν ο δικηγόρος του κ. Τρ. Κουταλίδης είπε στον Παπαληγούρα ότι ο Ωνάσης είναι έτοιμος να χαρίσει το τίμημα των 68 εκατ. δολ. στο κράτος, αν του γίνει μια ηθική αναγνώριση, ο Παναγής ρωτάει: «Τι θέλετε, να ονομάσω την Ολυμπιακή «Ωνάσης Αirways» ή να πούμε το αεροδρόμιο του Ελληνικού «Onassis Airport»;». Με την πρόταση συμφώνησε εκθύμως και ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ο κ. Κουταλίδης τρέχει στον άρρωστο Ωνάση, κάθεται δίπλα στο κρεβάτι και του λέει τα νέα. Αυτός σχολιάζει:
«Βαριά κουβέντα, κύριε δικηγόρε, δεν μπορεί να υπάρχει Κένεντι Airport, Ντε Γκωλ Airport και Ωνάσης Airport. Καλό είναι, θα πάει ο Μυλωνάς (έτσι έλεγε τον Νιάρχο, επειδή κάποτε δούλεψε στους μύλους του θείου του τού Κουμάνταρου), στον Καραμανλή και θα του ζητεί κάτι ανάλογο και αυτός θα του πει, πέσε 200 εκατ. δολάρια για να στο κάνω». Το κράτος όμως δεν έπιασε το μήνυμα Ωνάση που ήταν «δημιουργείστε ανταγωνισμό μεταξύ των πλουσίων και θα γεμίσει η Ελλάς και πάλι από Συγγρούς, Αβέρωφ κ.λπ.».
Στα πρώτα χρόνια και τουλάχιστον μέχρι που έφυγε από πρόεδρος της Ολυμπιακής το 1979 ο κ. Ευθ. Χριστοδούλου, η εταιρεία πήγαινε καλά και παρουσίαζε και κέρδη. Αργότερα, εισέβαλε το κομματικό κράτος, ιδιαίτερα στα χρόνια του ΠΑΣΟΚ και τη βούλιαξε στα χρέη, ενώ απαξιώθηκε βαθμηδόν και σαν εταιρεία.
Θα ήθελα να κλείσω αυτήν την αφήγηση με μια αναφορά στην πρώτη μου προσωπική επαφή με τον Ωνάση. Ηταν τον Δεκέμβριο του 1963. Η Ενωση Κέντρου έχει κερδίσει, χωρίς αυτοδυναμία, τις εκλογές του Νοεμβρίου και ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου κατεβαίνει αεροπορικώς στην Κρήτη να προσκυνήσει στον τάφο του Ελευθερίου Βενιζέλου στο Ακρωτήρι. Ολη η υπόλοιπη κυβέρνηση με επικεφαλής τον αντιπρόεδρο Σοφοκλή Βενιζέλο, υπουργοί, βουλευτές, επιχειρηματίες και πλήθος κρατικών λειτουργών φύγαμε το βράδυ από τον Πειραιά με το «Ελλάς» (παλαιό υπερωκεάνιο) για να ξημερωθούμε στα Χανιά το πρωί. Το βράδυ σε μας τους δημοσιογράφους έκανε το τραπέζι ο Ωνάσης και οι διηγήσεις του για την ταραχώδη ζωή του μας είχαν συναρπάσσει. Με την αποβίβαση στα Χανιά επιβιβαστήκαμε όλοι σε πούλμαν και πήγαμε στο αεροδρόμιο, όπου θα έφθανε ο Γ. Παπανδρέου. Εκατοντάδες ο κόσμος και οι χωροφύλακες είχαν κάνει αλυσίδα για να μην πλησιάσουμε στο αεροπλάνο. Μόλις, όμως, ο Γ. Παπανδρέου άρχισε να κατεβαίνει τα σκαλοπάτια, ο Ωνάσης σπάει τον κλοιό, τρέχει, αγκαλιάζει τον πρωθυπουργό αναφωνώντας «Μεγάλε μου πρόεδρε!». Ολοι οι δημοσιογράφοι που ξέραμε τους δεσμούς του Ωνάση με τον Καραμανλή αρχίσαμε, όπως ήταν φυσικό, να σχολιάζουμε. Ομως, δυστυχώς ή ευτυχώς, έτσι ήταν η πλειοψηφία των επιχειρηματιών στην Ελλάδα αλλά και παντού. Οπως έλεγε ο μέγας Μποδοσάκης «εγώ δεν αλλάζω, οι κυβερνήσεις αλλάζουν, εγώ είμαι πάντα με το γκουβέρνο!».
Και να κλείσω, υπενθυμίζοντας ότι η βίλα στο Λαγονήσι, όπου έμενε ο δικτάτορας Γ. Παπαδόπουλος, ήταν ιδιοκτησία μιας παναμέζικης εταιρείας του Ωνάση!