Βαθύ το ρήγμα, με ανταλλαγή βαρύτατων αλληλοκατηγοριών και περισσότερων υπαινιγμών που επήλθε στις σχέσεις του υπουργού Δικαιοσύνης κ. Σωτ. Χατζηγάκη με τους δικαστές του Συμβουλίου της Επικρατείας. Αιτία του ανοιχτού πολέμου, οι προωθούμενες ρυθμίσεις που αφορούν στην εσωτερική λειτουργία και οργάνωση του ανωτάτου ακυρωτικού δικαστηρίου. Οι ανακοινώσεις του υπουργείου θεωρήθηκαν από την Ενωση Δικαστικών Λειτουργών του ΣτΕ, ότι ήταν επιθετικού χαρακτήρα, καθώς εμπεριείχαν πρωτοφανείς -όπως χαρακτηρίστηκαν- υπαινιγμούς για «ιδιοτελή συμφέροντα» και «κράτος ολίγων δικαστών» βαθαίνοντας έτσι, την πληγή στο εσωτερικό του ανωτάτου δικαστηρίου.
Με την ίδρυση 7ου Τμήματος, αντικείμενο του οποίου θα είναι η επίλυση διαφορών από δημόσιες συμβάσεις, και την υποχρεωτική μετακίνηση των δικαστών κάθε πέντε χρόνια σε άλλο Τμήμα, επιχειρείται από το υπουργείο ν’ αντιμετωπιστεί το χρόνιο πρόβλημα της καθυστέρησης στην έκδοση των αποφάσεων. Ομως, «ψευδοοργανωτικός» χαρακτηρίζεται από τους δικαστές του ανωτάτου δικαστηρίου ο νόμος, καθώς δεν προβλέπει νέες οργανικές θέσεις, αλλά στελέχωση του νέου Τμήματος από δικαστές άλλων Τμημάτων, γεγονός που οδηγεί σε αποδυνάμωσή τους και περαιτέρω καθυστερήσεις.
«Η μακροχρόνια παραμονή των ίδιων δικαστών στο ίδιο Τμήμα προκαλεί, εκ των πραγμάτων, παθογένειες και δυσλειτουργίες, καθεστωτική αντίληψη, αδυναμία ανανέωσης των στελεχών του, ενώ αδικεί όσους δικαστές δικαιούνται και αξίζουν να αποκτήσουν πολύπλευρη εμπειρία στο ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων του ΣτΕ», εμμένει στη θέση του το υπουργείο. Η διαρκής μετακίνηση των δικαστών θα επιφέρει περαιτέρω επιβράδυνση στον χρόνο έκδοσης αποφάσεων για λόγους προφανείς, απαντούν οι δικαστές. Και εξηγούν ότι θα απαιτείται μεγαλύτερος χρόνος εξειδίκευσής τους με το νέο αντικείμενο (κάθε Τμήμα ασχολείται με διαφορετικό, π.χ. Α΄ θέματα ασφάλισης, Β΄ φορολογικά, Γ΄ υπαλληλικά, Ε΄ περιβαλλοντικά κ.ά.).
Επί της ουσίας, με τη ρύθμιση αυτή θ’ αλλάξει η «ανθρωπογεωγραφία» του ανωτάτου δικαστηρίου, λένε οι πλέον καχύποπτοι, ισχυριζόμενοι ότι επιχειρείται «έλεγχος» κρίσιμων αποφάσεων σε υποθέσεις που αφορούν έργα, προμήθειες και περιβάλλον (οικιστική ανάπτυξη).
Ο επί σειρά ετών πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος του ΣτΕ κ. Κ. Μενουδάκος δηλώνει στην «Κ» έκπληκτος από «τη βιαιότητα, με την οποία σε ανακοινώσεις του υπουργού Δικαιοσύνης αντιμετωπίζεται γνωμοδότηση της Ολομελείας του Δικαστηρίου που με ευρεία πλειοψηφία έκρινε τις ρυθμίσεις αυτές αντισυνταγματικές». Θεωρεί «ατυχείς» τους υπαινιγμούς που περιέχονται στις ανακοινώσεις, ότι η γνώμη μελών που διαμόρφωσαν την ισχυρότατη πλειοψηφία πηγάζει από «ιδιοτελή κίνητρα και ανεπίτρεπτους κομματισμούς».
Καχυποψία
Πάντως, λέει σε αυστηρό ύφος ο κ. Μενουδάκος (πρόεδρος του Ε΄ Τμήματος) «δίκη προθέσεων και ατεκμηρίωτη δημόσια εκδήλωση καχυποψίας από υπεύθυνους κρατικούς λειτουργούς ως προς τα κίνητρα της ψήφου δικαστικών λειτουργών, είτε ανήκουν στις πλειοψηφίες είτε στις μειοψηφίες που διαμορφώνονται κάθε φορά, είναι θεσμικά επικίνδυνη και οδηγεί σε ολισθηρές ατραπούς».
Ο αντιπρόεδρος του ΣτΕ, ο οποίος και εκφράζει την πλειοψηφούσα θέση των δικαστικών του ανωτάτου δικαστηρίου υπογραμμίζει:
– Η περαιτέρω διάσπαση του έργου του Δικαστηρίου με την προσθήκη στα έξι τμήματά του ενός ακόμη, ασφαλώς δεν θα συμβάλει στην επιτάχυνση, η οποία υποτίθεται ότι επιδιώκεται με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, ενώ η υποχρεωτική μετακίνηση των δικαστών από τμήμα σε τμήμα ανά πενταετία θα οδηγήσει με βεβαιότητα σε σημαντικές καθυστερήσεις.
– Η πρόβλεψη που περιέχεται στη διάταξη ότι για τον υπολογισμό της πενταετίας λαμβάνεται υπόψη και ο χρόνος παραμονής των δικαστών σε ορισμένο τμήμα πριν από την έναρξη ισχύος της θα οδηγήσει σε σχεδόν ολοκληρωτική ανασυγκρότηση όλων των τμημάτων με την υποχρεωτική μετακίνηση κατά τα δύο πρώτα έτη εφαρμογής του μέτρου του συνόλου σχεδόν των υπηρετούντων συγκεκριμένων δικαστών, χωρίς να παρέχεται δυνατότητα εκτίμησης των υπηρεσιακών αναγκών. Η «αναδρομικότητα» αυτή προσδίδει στη διάταξη χαρακτηριστικά προσωποπαγούς, δηλαδή φωτογραφικής, ρύθμισης.
Σε εκκρεμότητα 30.000 υποθέσεις
Τo ασφυκτικό πρόβλημα καθυστέρησης στην απονομή της Δικαιοσύνης αναγνωρίζουν και οι δύο πλευρές διαφωνούν όμως, στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να επιλυθεί. Στο ΣτΕ εκκρεμούν σήμερα περί τις 30.000 υποθέσεις, στα διοικητικά πρωτοδικεία και εφετεία 350.000, ενώ σε πολλαπλάσιο αριθμό εκτιμώνται οι εκκρεμείς δικογραφίες στα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια. Εμμέσως η Ενωση θεωρεί υπεύθυνη «την κακή λειτουργία της Διοίκησης» για την αύξηση της δικαστικής ύλης, αφού «δεν συμμορφώνεται προς τη νομολογία του Δικαστηρίου και συστηματικά ασκεί ένδικα μέσα ακόμη και κατά αποφάσεων διοικητικών δικαστηρίων, που ακολουθούν τη νομολογία του ΣτΕ και του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου». Είναι χαρακτηριστικό ότι στα διοικητικά δικαστήρια οι εκκρεμείς υποθέσεις το 1995 ανέρχονταν σε περίπου 138.000, ενώ το 2007 σε 347.000!
«Το μέγεθος, το ενδημικό και η πολυπλοκότητα των αιτίων του προβλήματος δεν επιτρέπουν επιπόλαιους χειρισμούς», επισημαίνει η Ενωση Δικαστικών Λειτουργών του ΣτΕ.
Οι προωθούμενες διατάξεις θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση του τεράστιου προβλήματος, που οδηγεί σε καθεστώς αρνησιδικίας, τονίζει από την πλευρά του ο κ. Σωτ. Χατζηγάκης. Και δηλώνει κατηγορηματικά ότι «δεν θα επιτρέψει η κυβέρνηση να συνεχιστεί η κατάσταση της βραδυπορίας», χαρακτηρίζοντας «αυθαίρετους τους αφορισμούς και ισχυρισμούς περί προσπαθειών ελέγχου στη Δικαιοσύνης».
Με επιστολή του, τέλος, προς τον πρόεδρο του ΣτΕ κ. Γ. Παναγιωτόπουλο, ο κ. Χατζηγάκης ζητεί να του αποσταλεί ενημερωτικό έγγραφο από το οποίο να προκύπτουν αναλυτικά στατιστικά στοιχεία: για τις υποθέσεις που εκκρεμούν, πόσες έχουν ανατεθεί για καθένα από τα έξι τελευταία δικαστικά έτη σε κάθε πάρεδρο και σύμβουλο του δικαστηρίου και τις αναβολές που έχουν χορηγηθεί.