Το 1996 εργαζόμουν στην «Καθημερινή» όταν ενας σοσιαλδημοκράτης βουλευτής μού έδωσε ένα εγγραφο της ΣΤΑΖΙ, σύμφωνα με το οποίο στη δεκαετία του ’80 το 2% του τζίρου της ανατολικογερμανικής RFT έπρεπε να διανέμεται μέσω της ΙΝΤΡΑΚΟΜ στα ελληνικά πολιτικά κόμματα. Ηταν οι αποκλειστικοί προμηθευτές του ΟΤΕ. Η «Ζήμενς» τεχνολογικά δεν έχει καμία σχέση με την εταιρεία της ανατολικής Γερμανίας. Και όμως πολλές από τις καταθέσεις των μελών του παράνομου δικτύου των «μαύρων ταμείων» της Siemens διαβάζονται σαν τις αναφορές του περίφημου δόκτωρα Βίνκλερ (συνδέσμου της ανατολικογερμανικής εταιρείας με την ελληνική αγορά). Ο «κόσμος του ’96» αποδείχθηκε πιο «ανθεκτικός» από εκείνους που τον πολεμούσαν.
Γιατί όμως; Μήπως γιατί οι «πελάτες» είναι οι ίδιοι στη νοοτροπία τους; Μήπως δηλαδή, παρά τις αλλαγές στον ΟΤΕ και το κράτος, το 2% παρέμεινε ζωτική «ανάγκη» για το πολιτικό προσωπικό και τους διεφθαρμένους κρατικούς λειτουργούς; Ακόμα και τα πρόσωπα εκείνων που εισέπρατταν, με εξαίρεση τους «πεθαμένους», παρέμειναν τα ίδια.
Υπάρχουν όμως και λόγοι που εχουν σχέση με την ίδια τη γερμανική εταιρεία και τις δομές της. Ο όμιλος που ίδρυσε ο Χάινριχ φον Ζήμενς για να παράγει τηλεγράφους καθόριζε μονοπωλιακά επί πολλά χρόνια τις τιμές του, συμφωνώντας στην ουσία τα περιθώρια κέρδους του με τους κρατικούς πελάτες του. Αυτό τελείωσε πριν από 20 χρόνια, αλλά η «Ζήμενς» δέν αλλαξε τις δομές της.
Οποιος επισκέφθηκε τη γενική της συνέλευση στην Ολυμπιακή Αρένα του Μονάχου την περασμένη Πέμπτη έβρισκε ακόμα τα σημάδια της κουλτούρας αυτής. Γιατί η «Ζήμενς» είναι από μόνη της ένα «κράτος» με πάνω απο 400.000 εργαζομένους. Υπάρχουν μέλη των συνδικάτων στο εποπτικό της συμβούλιο (σ.σ. το συμβούλιο ελέγχου της συμμόρφωσης με τον νόμο) που συμμετείχαν σε αυτό 15 χρόνια. Τα μέλη αυτά απέτυχαν να ελέγξουν τη διαχείριση της εταιρείας -που το πρώτο τρίμηνο του 2008 εκτιμάται ότι θα δώσει 124 εκατομμύρια ευρώ σε δικηγόρους- αλλά συμφώνησαν μια γενναία αύξηση για τον εαυτό τους.
Ο πρόεδρος της εταιρείας Φον Πίρερ, που ελέγχεται για τα «μαύρα ταμεία», προτάθηκε για τη θέση του προέδρου του εποπτικού συμβουλίου (σ.σ. δηλαδή να ελέγξει τον εαυτό του!), ενώ εκείνοι που ελέγχουν τη διαχείριση (το εποπτικό συμβούλιο) πληρώνονται όλο και περισσότερο με βάση τα συμβόλαια. Τελικά, ένας από τους πιο σκληρούς αλλά και δίκαιους ανθρώπους του γερμανικού κεφαλαίου, ο πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου αλλάζει τα πάντα. Ο Κρόμε έπρεπε να πείσει και την πανίσχυρη εποπτική αρχή του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης, καθώς και το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης ότι με την τοποθέτηση του αμερικανικού γραφείου «Ντεμπεβουάζ και Πλίμπτον» πήρε τις ανακρίσεις από τα χέρια του συμβιβασμένου με τη διαφθορά τμήματος του εσωτερικού ελέγχου της επιχείρησης. Ο Κρόμε ανακοίνωσε στη Γενική Συνέλευση ότι τον Φεβρουάριο θα αρχίσουν συνομιλίες με τις αμερικανικές αρχές για το ύψος του προστίμου που θα επιβληθεί στη «Ζήμενς». Παρ’ όλα αυτά η οργή των μικρομετόχων ήταν τόσο μεγάλη για τα λεφτά που «χάθηκαν» στα «μαύρα ταμεία» -κάπου 1,3 δισ. ευρώ- που ζήτησαν και τη δική του αποχώρηση στη γενική συνέλευση.
Πάνω από 10.000 μικρομέτοχοι ήρθαν στην Ολυμπιακή Αρένα του Μονάχου και οδήγησαν στην πρωτοφανή στην ιστορία όχι μόνο αυτής της εταιρείας απόφαση να μην απαλλαγούν τα περισσότερα μέλη της διοίκησης των ευθυνών τους και να αναβάλουν τη σχετική απόφαση έως ότου υπάρξουν οριστικά συμπεράσματα για το ποιοι «γνώριζαν» και ποιοι όχι την υπαρξη των «μαύρων ταμείων».
Οταν ο νέος διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Πέτερ Λέσερ, που ήρθε από την Αμερική χωρίς συμβόλαιο για να αναλάβει τον γερμανικό «δεινόσαυρο», ρωτήθηκε πώς πάει στο γραφείο του κάθε μέρα χωρίς να ξέρει αν οι στενότεροι συνεργάτες του θα έρθουν, χαμογέλασε με νόημα…