Στρατόπεδο συγκέντρωσης θυμίζει ένα τμήμα δάσους, στους πρόποδες του Υμηττού, γύρω από τη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, στην Καισαριανή. Περίφραξη συρματοπλέγματος, ενισχυμένη με αγκαθωτό σύρμα, «περιφρουρεί» έκταση εντός του αισθητικού δάσους της Καισαριανής, στην οποία προβλέπεται να ανεγερθεί κτίριο της Εκκλησίας με τις ευλογίες του ελληνικού κράτους! Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού και την εκ νέου δραματική δασική υποβάθμιση των ορεινών όγκων του Λεκανοπεδίου (Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττός) θα περίμενε κανείς ότι όλες οι παρεμβάσεις που αποσκοπούν σε οικοδόμηση μέσα σε δασικές εκτάσεις θα σταματούσαν – ειδικά εάν προέρχονται από δημόσιους φορείς. Κι όμως, η Μητρόπολη Βύρωνος και Καισαριανής ετοιμάζεται να οικοδομήσει «πολιτιστικό κέντρο» μέσα σε δασική έκταση! Μια απόφαση που βρίσκει αντίθετο τον δήμο, αλλά κυρίως μεγάλο μέρος των κατοίκων της Καισαριανής, που αντιδρούν αποφασιστικά. Προ δεκαπενθημέρου, ημέρα Κυριακή μάλιστα, η Πρωτοβουλία Κατοίκων Καισαριανής πραγματοποίησε δενδροφύτευση του διαφιλονικούμενου χώρου και έστειλε σαφές μήνυμα ότι «δεν πρόκειται να δεχθούμε ούτε ένα κυβικό τσιμέντου μέσα στο δάσος».
Τι θα κτισθεί
Η Μητρόπολη σχεδιάζει να οικοδομήσει ένα κτίριο με ισόγειο περίπου 422 τετραγωνικών μέτρων, πρώτο όροφο 262 τ.μ. και υπόγειο, συνολικού εμβαδού 800 τ.μ. περίπου, το οποίο θα αποτελεί ουσιαστικά προέκταση της σημερινής Μονής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Από την ιστοσελίδα της Μητρόπολης πληροφορούμαστε ότι το νέο κτίριο έχει σκοπό την «εξυπηρέτηση των πιστών και την προκοπή της Ιεράς Μητροπόλεως».
Η νέα πτέρυγα «θα καλύπτει τις ανάγκες: α) της πνευματικής οικοδομής των πιστών, β) της διατήρησης, συντήρησης και προβολής της εκκλησιαστικής πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, γ) της κοινωνικής διακονίας και δ) τις μοναστηριακές». Το ερώτημα είναι όμως εάν οι ασαφείς αυτές ανάγκες πρέπει να καλυφθούν μέσα σε δασική έκταση. Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι η καταστροφή του δάσους γίνεται με… κρατική χορηγία και δαπάνη της Ευρωπαϊκής Ενωσης! Συγκεκριμένα, όπως σημειώνει η ίδια η Μητρόπολη (για να δείξει το σύννομο του σχεδίου), η προς οικοδόμηση έκταση έχει παραχωρηθεί από το ελληνικό Δημόσιο με απόφαση του γενικού γραμματέα Περιφέρειας Αττικής το 2002 (Απόφαση 2334, 17/4/02). Επιπλέον, το έργο εντάχθηκε στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) Αττικής και ο προϋπολογισμός του, ύψους 3.000.000 ευρώ, προβλέπεται να καλυφθεί κατά 80% από χρηματοδότηση της Ε.Ε. (το μόνο έργο στην Καισαριανή που εντάχθηκε, επιχαίρει η Μητρόπολη) και κατά 20% από κρατικές δαπάνες. Μάλιστα, το έργο πρέπει να ολοκληρωθεί εντός του 2008, έτσι ώστε να μη χαθούν τα κονδύλια. Αυτό εξηγεί και τη σπουδή των υποστηρικτών του…
Οι άδειες
«Το έργο είναι νόμιμο και κτίζεται σε περιοχή που το κράτος επιτρέπει να κτίζονται έργα σαν κι αυτό. Εχουν εκδοθεί όλες οι προβλεπόμενες άδειες», υπογραμμίζει η Μητρόπολη. Αλλά το πρόβλημα μάλλον οξύνεται από το γεγονός ότι μια σειρά κρατικές υπηρεσίες αδειοδότησαν ένα έργο το οποίο καταφανώς πλήττει το περιβάλλον. Οσο για τη νομιμότητα, αυτή θα κριθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας, όπου έχει κατατεθεί προσφυγή κατά της (τότε) απόφασης του Περιφερειάρχη. Υποστηρίζεται ότι υπάρχει έλλειψη προσήκουσας αιτιολογίας του έργου, έλλειψη περιβαλλοντικής εκτίμησης ακόμα και παράλειψη έκδοσης οικοδομικής άδειας από την πολεοδομία. Η τακτική των εκκλησιαστικών αρχών να παίρνουν άδεια από τη ναοδομία θεωρείται πια απαρχαιωμένη και έχει καταπέσει σε δίκες.
Ο «όχλος» και η μάχη της περίφραξης
Εκτός από τη νομική διαμάχη, υπάρχει και η φωνή των κατοίκων, που με αποφασιστικό τρόπο έχουν εκφρασθεί υπέρ της προστασίας του δασικού πλούτου. Μέσα σε αυτό το κλίμα και ο Δήμος Καισαριανής, με ομόφωνες αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου, στράφηκε εναντίον του έργου. «Επιχειρήθηκαν τρεις δημοπρατήσεις και οι τρεις ματαιώθηκαν, ύστερα από τις μαζικές κινητοποιήσεις των κατοίκων της πόλης μας», λέει στην «Κ» ο δήμαρχος Καισαριανής κ. Σπύρος Τζόκας. «Η κορυφαία συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2007 στο χώρο της Μονής, όταν πραγματοποιήσαμε και δεντροφύτευση του χώρου». Η απάντηση της Μητρόπολης ήταν η περίφραξη της επίμαχης έκτασης και η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά του δημάρχου για παραβίαση οικιακής ειρήνης και άλλα αδικήματα. Το δικαστήριο αθώωσε πρωτόδικα τον δήμαρχο, επικαλούμενο το άρθρο 24 του Συντάγματος για την προστασία του περιβάλλοντος.
Δεντροφύτευση
Εντυπωσιακή όμως ήταν η στάση κρατικών υπηρεσιών. Το Δασαρχείο Πεντέλης, για παράδειγμα, καλούσε τον Δήμο Καισαριανής να απέχει των παραπάνω κινητοποιήσεων και το Αστυνομικό Τμήμα να διατηρήσει την έννομη τάξη! Στο αντίγραφο βιβλίου αδικημάτων – συμβάντων του Α.Τ. Καισαριανής (το οποίο παρατίθεται στην ιστοσελίδα της Μητρόπολης), οι πολίτες της Καισαριανής που είχαν συγκεντρωθεί για να φυτέψουν δένδρα στις 22 Σεπτεμβρίου χαρακτηρίζονται «όχλος»(!), ενώ γράφεται ότι η βουλευτής του ΚΚΕ κ. Εύα Μελά, «προέβη σε αυθαίρετη, βίαιη και προκλητική δενδροφύτευση»! αλλά και καταγράφηκαν οι αριθμοί των αυτοκινήτων των συγκεντρωμένων. Περίεργη αντιμετώπιση μιας ειρηνικής κινητοποίησης κατοίκων…
Η περίφραξη που αποτρέπει τους κατοίκους από την ελεύθερη κίνηση μέσα στο δικό τους δάσος αποτέλεσε επίσης σημείο έντονης αντιδικίας. Η Μητρόπολη ισχυρίζεται ότι «ενίσχυσε την υπάρχουσα κατεστραμμένη σε ορισμένα τμήματά της περίφραξη για λόγους ασφαλείας και προστασίας των ηλικιωμένων και αδύναμων μελών της αδελφότητος». Ο δήμος προχώρησε στις 10 Φεβρουαρίου στην εκκαθάριση τμήματος της περίφραξης, με χρήση δημοτικών μηχανημάτων και εργαζομένων και παρουσία όλων των δημοτικών παρατάξεων. Η Μητρόπολη ξανασήκωσε την περίφραξη, η οποία δεν… μακροημέρευσε, υπό το «βάρος» της κινητοποίησης κατοίκων της περιοχής.
«Είμαστε αποφασισμένοι να μην επιτρέψουμε κανένα παρόμοιο σχέδιο οικοδόμησης μέσα στο δάσος και αποκλεισμού μέρους του με συρματόπλεγμα», υπογραμμίζει στην «Κ» ο κ. Τζόκας. Ας σημειωθεί επιπλέον ότι η Μητρόπολη ξερίζωσε τα πεύκα, τα οποία είχαν φυτέψει οι κάτοικοι και έβαλε ελιές και αμυγδαλιές, ίσως για να ξεχωρίσει το χώρο από το γύρω δάσος.
Το διάτρητο νομικό πλαίσιο
«Η περιοχή γύρω από τον Αη Γιάννη ήταν και είναι μια διέξοδος περιπάτου και αναψυχής για τους κατοίκους της Καισαριανής. Δεν θα αφήσουμε να τσιμεντοποιηθεί», τονίζει στην «Κ» ο κ. Κλέαρχος Σμυρναίος, από την Πρωτοβουλία Κατοίκων Καισαριανής. Οπως σε όλα τα προβλήματα του περιβάλλοντος, το κρίσιμο σημείο είναι η δραστηριοποίηση των κατοίκων. Αυτό αναπτύσσεται σήμερα και στην Καισαριανή. Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο η τοπική Πρωτοβουλία Κατοίκων υπογραμμίζει την ανάγκη κινητοποίησης των πολιτών και όχι διεκπεραίωσης της αντίδρασης μέσω των δημοτικών φορέων. «Ο Υμηττός και το δάσος είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την αφήσουμε στα χέρια των εκπροσώπων και των διαμεσολαβητών», σημειώνει η κ. Τασία Φερεντίνου.
Υπό το βάρος της πρόσφατης καταστροφικής υποβάθμισης του περιβάλλοντος στην περιοχή της Αττικής η υπόθεση της επέκτασης της Μονής του Αγίου Ιωάννου στην Καισαριανή, όπως και κάθε ανάλογη, αξίζει να επανεξεταστεί. Οπως είναι φανερό ότι πρέπει να τροποποιηθεί επειγόντως το διάτρητο νομικό πλαίσιο «προστασίας» του Υμηττού, θεσμοθετημένο σε άλλες εποχές (Προεδρικό Διάταγμα του 1978), το οποίο επιτρέπει στη Β΄ Ζώνη Προστασίας του βουνού την εκτέλεση έργων «κοινωφελούς χαρακτήρα», με αποτέλεσμα ο πολύτιμος ελεύθερος χώρος του βουνού να απειλείται από επεμβάσεις οπλισμένου σκυροδέματος. Σήμερα, δεν υπάρχει τίποτα πιο κοινωφελές από το δάσος!