Ο μυστικός «κήπος» της Αθήνας

Ο μυστικός «κήπος» της Αθήνας

4' 16" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δίπλα στο Ναυτικό Νοσοκομείο και την προέκταση του Πάρκου Ελευθερίας βρίσκεται ένας πανέμορφος ιστορικός χώρος, έκτασης 11 στρεμμάτων,, με 15 λιθόκτιστα κτίρια, που χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα και τα οποία εναρμονίζονται με αλέες γεμάτες με δενδροστοιχίες μεγάλων αιωνόβιων δένδρων. Τα κτίρια αυτά παραμένουν κρυμμένα από τους Αθηναίους, καθώς ένας ψηλός τοίχος από τη μεριά της οδού Δεινοκράτους εμποδίζει ακόμη και την οπτική επαφή. Πρόκειται για το πρώην 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο, ιδιοκτησίας σήμερα της Εκκλησίας, που εξακολουθεί να μην αξιοποιείται παρά τη μεγάλη, ιστορική, αρχιτεκτονική και περιβαλλοντική αξία και τις συνεχείς εκκλήσεις κατοίκων αλλά και φορέων, όπως λ.χ. του ΙCΟΜΟS.

Τα κτίρια, μερικά εκ των οποίων κτίστηκαν πριν από το 1882, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς πρόκειται για λιθόκτιστες κατασκευές με στοιχεία στρατιωτικής και γοτθικίζουσας αρχιτεκτονικής, που συνιστούν ενιαίο σύνολο από πλευράς κλίμακας αρχιτεκτονικής μορφής, κατασκευής, εποχής, χρήσης και φυσικού περιβάλλοντος, με τα ήδη κηρυγμένα ως διατηρητέα κτίρια του Πάρκου Ελευθερίας (πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ) καθώς και με εκείνα που έχουν διατηρηθεί στο ΝΙΜΤΣ και το Ναυτικό Νοσοκομείο.

Ωστόσο, το θέμα του χαρακτηρισμού ως διατηρητέων εκκρεμεί από το 2002, παρά το γεγονός ότι έχουν κατατεθεί οι σχετικοί φάκελοι αφενός στο υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο έχει εξετάσει το θέμα χωρίς αποτέλεσμα, και αφετέρου στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Σε αντιδιαστολή δε με τα κτίρια του Πάρκου Ελευθερίας και του στρατοπέδου στην περιοχή Γουδή, τα οποία έχουν ανακαινιστεί και χρησιμοποιούνται πλέον ως πολιτιστικοί χώροι εκθέσεων, τα κτίρια του πρώην 401 Στρατιωτικού Νοσοκομείου καταρρέουν στη φθορά του χρόνου από την αδιαφορία των αρμοδίων.

«Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί στην Αθήνα του 21ου αιώνα, μια πόλη εχθρική για τους πολίτες, ότι υπάρχει ένας μυστικός κήπος και μάλιστα στην καρδιά της ανάμεσα σε δύο νοσοκομεία. Λες και ο Θεός προστατεύει τον χώρο αυτό για να δίνει ελπίδα και χαρά στους ασθενείς που τον βλέπουν από το παράθυρό τους. Χρειάζεται όμως να βάλουμε και εμείς το δικό μας χέρι για να διασώσουμε την έκταση αυτή και να αποδοθεί στους Αθηναίους» σημείωνει η πρόεδρος του συλλόγου «Λυκαβηττός» κ. Ζωή Καραπαναγιώτη. Ο σύλλογος εδώ και πολλά χρόνια καταβάλλει προσπάθειες υπέρ της διάσωσης του χώρου ως συνόλου με όλα τα ιστορικά κτίσματα, όπως και πάμπολλοι φορείς, όμως εις μάτην.

Τα κτίρια δεν έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα, παρά το γεγονός ότι από το 1980 ο Δήμος Αθηναίων, η 1η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων και ο Οργανισμός Αθήνας προχώρησαν στις απαραίτητες διαδικασίες ώστε να ενταχθούν στην κατηγορία των διατηρητέων μαζί με τα γειτονικά κτίρια του Πάρκου Ελευθερίας.

Από Σχολή Υπαξιωματικών, Εκκλησιαστικό Λύκειο

1882. Την 1η Ιουλίου 1882 γίνεται η σύσταση του Σχολείου Υπαξιωματικών, που υπογράφεται από τον Χαρίλαο Τρικούπη και τον Γεώργιο τον Α΄.

1897. Τα κτίρια της Σχολής Υπαξιωματικών χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1897 σαν παράρτημα του Στρατιωτικού Νοσοκομείου στου Μακρυγιάννη για την περίθαλψη τραυματιών του ελληνοτουρκικού πολέμου.

1904. Εγκαθίσταται στον χώρο το Α΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών, το οποίο αποτέλεσε τη βασική υγειονομική μονάδα του ελληνικού στρατού και στο οποίο νοσηλεύτηκαν τραυματίες πολέμου από το 1912 έως το 1944.

1971. Το Νοσοκομείο μεταφέρεται έπειτα από 70 χρόνια λειτουργίας στη λεωφόρο Μεσογείων και το οικόπεδο περιέρχεται στην ιδιοκτησία της Εκκλησίας. Στα κτίρια του Νοσοκομείου στεγάζεται έκτοτε, και μέχρι σήμερα, το Ενιαίο Εκκλησιαστικό Λύκειο Αθηνών.

1984. Υστερα από ενέργειες του Δήμου Αθηνών, της Εφορείας Νεοτέρων Μνημείων και του υπουργείου Πολιτισμού, τα κτίσματα και ο περιβάλλων χώρος χαρακτηρίζονται διατηρητέα από το Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων Αττικής και Στερεάς Ελλάδας. Για κάποιο λόγο, το τυπικό σκέλος της διαδικασίας δεν ολοκληρώνεται.

1988. Ολοκληρώνεται η σύνταξη του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου της Αθήνας για τις χρήσεις γης από τον Οργανισμό Αθήνας, σύμφωνα με το οποίο προβλέπονται πράσινο και πολιτιστικές εγκαταστάσεις.

1989. Σχεδιάζεται η ανέγερση Συνοδικού Μεγάρου. Ο μακαριστός Σεραφείμ αντιδρά στην ιδέα αυτή «για να μην κατασταφεί ένας από τους λίγους αθηναϊκούς πνεύμονες με πεύκα και νεοκλασικά πανέμορφα κτίρια και στη θέση του να ξεφυτρώσει ένας τεράστιος τσιμεντένιος όγκος».

2001. Υπάρχουν δημοσιεύματα στις εφημερίδες και ανακοινώσεις στον Τύπο από την Οικονομική Υπηρεσία της Ιεράς Συνόδου για την ανέγερση πολυτελούς ξενοδοχειακής μονάδας 750 κλινών στον χώρο του πρώην 401 Στρατιωτικού Νοσοκομείου. Ο Σχολάρχης του Ενιαίου Εκκλησιαστικού Λυκείου Αθηνών στέλνει προς την Ιερά Σύνοδο επιστολή όπου εκφράζει τη θλίψη του εξαιτίας της εντολής απομακρύνσης του Ενιαίου Εκκλησιαστικού Λυκείου (το οποίο ήδη λειτουργεί επί 30ετία) και προτείνει την «αφιέρωσιν του οικοπέδου αυτού εις την στέγασιν όλων των Αθηναϊκών Εκκλησιαστικών Εκπαιδευτηρίων».

2002. Κατατίθεται φάκελος από τον Σύλλογο «Ο Λυκαβηττός» στην 1η Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων και στο ΥΠΕΧΩΔΕ, με αίτημα τον χαρακτηρισμό των κτιρίων ως διατηρητέων. Η Εκκλησία της Ελλάδος καταθέτει νέο φάκελο στην Πολεοδομία του Δήμου Αθηναίων, με αίτημα την κατεδάφιση των κτιρίων για την ανέγερση πολυτελούς ξενοδοχείου, παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις δεν επιτρέπεται η ανέγερση ξενοδοχείου ή άλλου κτιρίου, του οποίου η χρήση δεν συμβιβάζεται με εκείνη που προβλέπεται από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο. Παράλληλα, η διαδικασία του χαρακτηρισμού των κτιρίων ως διατηρητέων από το ΥΠΕΧΩΔΕ «παγώνει» ξαφνικά.

2003. Η τελευταία γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων, που δεν υπογράφτηκε από τον τότε υπουργό, ήταν να διατηρηθούν τριάμισι κτίρια και να γκρεμιστούν τα υπόλοιπα. Από τότε μέχρι σήμερα το θέμα των κτιρίων του πρώην 401 έχει παγώσει, ο χώρος εξακολουθεί να μην χαρακτηρίζεται διατηρητέος και τα περισσότερα κτίρια ερημώνουν από τις φθορές…

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή