Τη μορφή… επιδημίας πήραν φέτος οι παράνομες καντίνες στις παρθένες παραλίες της Ανδρου, ενώ οι καταγγελίες και τα πρόστιμα από την πολεοδομία δεν στάθηκαν ικανά να ανακόψουν τις αυθαιρεσίες. Η συγκεκριμένη εξέλιξη δεν είναι παρά μόνο σύμπτωμα μιας γενικότερης οικιστικής πίεσης -νόμιμης ή παράνομης- που ασκείται τα τελευταία χρόνια στο νησί και έχει οδηγήσει ακόμα και σε εξαμβλωματικές παρεμβάσεις στο σχεδόν ανέγγιχτο τοπίο του. Επιστήμονες και επώνυμοι φίλοι του νησιού δηλώνουν απογοητευμένοι από την εξέλιξη, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η Ανδρος θα μπορούσε να διεκδικήσει ένα βιώσιμο εναλλακτικό μοντέλο τουρισμού.
Αχλα, Πίσω Γυάλια, Ατένι, Αποθήκες… Ορισμένες από τις πιο γνωστές, χάρη στη σπάνια φυσική τους ομορφιά, παραλίες της Ανδρου απέκτησαν φέτος καντίνες, με τη συναίνεση των δημοτικών αρχών του νησιού. Μόνο που οι ιδιοκτήτες τους δεν περιορίστηκαν στις κινητές κατασκευές για τις οποίες πήραν άδεια, αλλά έχτισαν αυθαίρετα μόνιμες κατασκευές, χωρίς οικοδομική άδεια.
Οι καταγγελίες δεν άργησαν να καταλήξουν στην τοπική πολεοδομία, που διέταξε την παύση όλων των κατασκευαστικών εργασιών, αλλά και της λειτουργίας των καντινών, γεγονός όμως που δεν πτόησε τους ιδιοκτήτες τους. Χαρακτηριστικό της έκτασης της παρανομίας είναι ότι η καντίνα στα Αχλα έχει χτιστεί σε προστατευόμενη ζώνη και σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από τον αιγιαλό, ενώ η καντίνα στο Ατένι βρίσκεται μέσα στην προστατευόμενη περιοχή και δίπλα σε βυζαντινό παρεκκλήσι.
Οι παρανομίες αυτές, σύμπτωμα μόνο των ευρύτερων οικιστικών πιέσεων που δέχεται τα τελευταία χρόνια η Ανδρος, προκαλούν τη λύπη ή και την οργή των πολλών επιστημόνων και καλλιτεχνών, φίλων του νησιού. «Ωσπου να γίνει συνείδηση σε όλους ότι τέτοιες κινήσεις δεν είναι προς το συμφέρον του νησιού, θα περάσει καιρός και θα προλάβουν να γίνουν πολλές ζημιές», λέει στην «Κ» ο συγγραφέας-ερευνητής κ. Λεωνίδας Εμπειρίκος. «Προσωπικά προτιμώ τις παραλίες που δεν είναι οργανωμένες για να αισθάνομαι ότι είμαι δίπλα στη φύση και όχι δίπλα σε παράνομες ή νόμιμες καντίνες και ξαπλώστρες. Δυστυχώς φαίνεται ότι στο νησί δεν έχουν την εξυπνάδα να αντιγράψουν έστω ένα σωστό τουριστικό μοντέλο», λέει η συγγραφέας κ. Μαρίνα Καραγάτση. «Το νησί δεν έχει λύσει το πρόβλημα με τα σκουπίδια, η Χώρα δεν έχει πλοίο, η ζωή τον χειμώνα είναι δύσκολη», προσθέτει η συγγραφέας κ. Ιωάννα Καρυστιάνη. «Και οι τοπικοί παράγοντες, αντί να σκεφθούν, να συσκεφθούν και να πράξουν σοβαρά και προγραμματισμένα, θέλουν πάση θυσία να πάρουν μέρος στο μεγάλο κόλπο του «ελληνικού» καλοκαιριού, να γίνουν Μύκονος και Πάρος».
Μακριά από τα «φώτα» της ραγδαίας τουριστικής ανάπτυξης των τελευταίων δεκαετιών για πολύ καιρό, η Ανδρος ζει τα τελευταία χρόνια μια πρωτόγνωρη για την ιστορία της οικιστική ανάπτυξη. Χαρακτηριστικό είναι ότι την τελευταία πενταετία εγκρίνονται ετησίως περί τις 200 νέες οικοδομικές άδειες, ενώ εκατοντάδες ακόμα εκκρεμούν στο τραγικά υποστελεχωμένο (με μόλις 2 υπαλλήλους) πολεοδομικό της γραφείο. Το νησί δεν διαθέτει ολοκληρωμένο πλαίσιο προστασίας, παρά μόνο μια θεσμοθετημένη ζώνη οικιστικού ελέγχου σ’ ένα μικρό τμήμα του. «Οι Ανδριώτες θέλουν ένα μέλλον για το νησί. Οι Αθηναίοι φωνάζουν γιατί θέλουν να έρχονται ένα μήνα και να βρίσκουν το νησί όπως το άφησαν. Πρέπει να βρεθεί η χρυσή τομή ώστε και να εξυπηρετείται ο τουρισμός και να μη χαλάει το περιβάλλον», λέει στην «Κ» ο έπαρχος Ανδρου, κ. Γιάννης Μαλταμπές. «Οι καντίνες μπορεί να μην είχαν οικοδομική άδεια, αλλά είχαν άδεια από τα δημοτικά συμβούλια και την Κτηματική υπηρεσία. Οι περισσότεροι Ανδριώτες, εξάλλου, θέλουν να πηγαίνουν εκεί όπου έχει ξαπλώστρες» προσθέτει.