Η Δικαιοσύνη παρά τα νομοθετικά μέτρα που σχεδιάζονται ή έχουν ληφθεί βρίσκεται στην «κόκκινη γραμμή», με τα προβλήματα στα διοικητικά δικαστήρια να αποτελούν σοβαρή παράμετρο στη λειτουργία της διοίκησης, καθώς ο αριθμός των εκκρεμών δικογραφιών έχει αγγίξει τις 415.819!
Ενας πολίτης πρέπει σήμερα να περιμένει κατά μέσο όρο πέντε χρόνια για να εκδοθεί πρωτόδικη απόφαση από τα διοικητικά δικαστήρια, σε μια διαφορά του με το Δημόσιο. Για να τελεσιδικήσει η υπόθεσή του στο διοικητικό εφετείο πρέπει να περιμένει άλλα τρία χρόνια, συνολικά δηλαδή, για πρώτο και δεύτερο βαθμό, οκτώ χρόνια.
Κι αν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, για να έχει στα χέρια του αμετάκλητη απόφαση, απαιτούνται, κατά μέσο όρο επιπλέον τρία χρόνια.
Σημαντική αύξηση
Την τελευταία δεκαετία από το 2001 μέχρι σήμερα η δικαστηριακή ύλη αυξήθηκε σημαντικά στα Διοικητικά Πρωτοδικεία κυρίως στις διαφορές εκείνες που συναρτώνται ευρύτερα, με επιδοματικού χαρακτήρα αποδοχές προσωπικού του Δημοσίου, ΝΠΔΔ και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, με θέματα κοινωνικής ασφάλισης (συνταξιοδότηση, διαφορά εφάπαξ κ.λπ.), καθώς και με διαφορές φορολογικού χαρακτήρα περί απαλλαγής από τη φορολόγηση ορισμένων κατηγοριών επιδομάτων, συντάξεων κ.λπ., με συνέπεια να παρατηρείται μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση οριστικής αλλά και τελεσίδικης απόφασης επί των διαφορών αυτών.
Ως εκ τούτου, ο χρόνος που παρέρχεται από την άσκηση του αρχικού ένδικου μέσου (προσφυγή-αγωγή) μέχρι την έκδοση τελεσίδικης απόφασης, ξεπερνά τα οκτώ χρόνια. Εάν δε, η οριστική επίλυση της διαφοράς αχθεί ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας έπειτα από αναίρεση τότε ο χρόνος αυτός αγγίζει τη δεκαετία.
Τα οικογενειακά επιδόματα είναι η κορυφή του παγόβουνου για τη Διοικητική Δικαιοσύνη, καθώς μετά την απόφαση 3/2001 του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου που έλυσε οριστικά το θέμα, άρχισε η μαζική κατάθεση αγωγών όλων των υπαλλήλων του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Οι προσφυγές κορυφώθηκαν αριθμητικά το 2002. Η συζήτηση στις υποθέσεις αυτές, λόγω του όγκου των αγωγών, προσδιορίστηκε και εκδικάστηκε κατά βάση, σε πρώτο βαθμό το έτος 2005 – 2006. Κατά των αποφάσεων αυτών, ασκήθηκαν εφέσεις από το Δημόσιο από τις οποίες, 2.500 εκκρεμούν ακόμη για προσδιορισμό στο Διοικητικό Πρωτοδικείο της Αθήνας. Ο χρόνος έκδοσης τελεσίδικης απόφασης αναμένεται μετά το 2010!
Το ίδιο ισχύει για τα πολυτεκνικά επιδόματα (επίδομα 3ου τέκνου, ισόβια σύνταξη πολύτεκνης μητέρας). Ο μεγάλος όγκος εισαγωγής των σχετικών υποθέσεων ξεκίνησε από το 2001-2002, μετά την απόφαση του ΣτΕ, για την αντισυνταγματικότητα του πλαφόν εισοδήματος, σε ό,τι αφορά το πολυτεκνικό επίδομα. Εισάγονταν οι υποθέσεις αυτές προς συζήτηση ενώπιον του Μονομελούς, προσδιορίζονταν με τη συνήθη πορεία των πραγμάτων μέσα στην τριετία ή τετραετία. Ακολούθως, ασκούνταν εφέσεις, οι οποίες προσδιορίζονταν ενώπιον του Τριμελούς Πρωτοδικείου, μετά την παρέλευση επίσης τριών ή τεσσάρων ετών. Οκτώ χρόνια μετά, ακόμη εκκρεμούν σχετικές εφέσεις για προσδιορισμό. Εν τω μεταξύ, σχεδόν πάντοτε το Δημόσιο ασκεί αναιρέσεις επί των τελεσίδικων αποφάσεων οπότε θα πρέπει να συνυπολογιστούν άλλα τρία χρόνια αναμονής στο ΣτΕ.
Αλλη χαρακτηριστική περίπτωση είναι η καταβολή του επιδόματος των 176 ευρώ. Αρχής γενομένης από το έτος 2004, η εισαγωγή προς συζήτηση προσφυγών διογκώθηκε τα τελευταία τρία χρόνια και συνεχίζει με αγωγές από δημοσίους υπαλλήλους γενικώς, εκπαιδευτικούς, στρατιωτικούς, σώματα ασφαλείας, πυροσβέστες δασοφύλακες κ.λπ. Ο μεγαλύτερος όγκος, περίπου 4.000 υποθέσεις από το 2006, εκκρεμεί ακόμη για προσδιορισμό συζήτησης, η οποία αναμένεται να γίνει το 2010. Κατόπιν θα έχουμε την άσκηση εφέσεων, αναιρέσεων κ.λπ., οπότε «ζήσε Μάη μου», εκτός εάν λυθεί διαφορετικά το θέμα.
Κρίσιμα ζητήματα
Μια σημαντική ομάδα προσφυγών αφορά κοινωνικο-ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά κρίσιμα ζητήματα. Από το 2005 εκκρεμούν για προσδιορισμό σε πρώτο βαθμό, περίπου 1.000 προσφυγές ή αγωγές για το ΛΑΦΚΑ, παρά την ισχύ του ν. 3408/2005. Επιπλέον, μεγάλος όγκος υποθέσεων διαφοράς εφάπαξ τραπεζοϋπαλλήλων (μετά και την απόφαση 5/2007 του ΑΕΔ), διαφοράς εφάπαξ συνταξιούχων ΟΑΠ-ΔΕΗ, ΤΣΜΕΔΕ κ.λπ. εκκρεμούν για προσδιορισμό, ο οποίος με τους συνήθεις ρυθμούς θα γίνει στην τετραετία, δηλαδή όχι νωρίτερα από το 2013! Αν ληφθεί υπόψη το ενδεχόμενο αναβολών, καθώς και ότι έπονται τα ένδικα μέσα της έφεσης στο Διοικητικό Εφετείο και της αναίρεσης στο ΣτΕ, όπου και θα κριθεί η εν λόγω διαφορά, αμετακλήτως, ο συνταξιούχος, αν δικαιούται θα πάρει χρήματα το 2016!
Από 2006 μέχρι και σήμερα, επίσης αρχίζουν να συσσωρεύονται μαζικές αγωγές νοσοκομειακών υπαλλήλων με αίτημα την καταβολή επιδόματος 200 ευρώ που αντιστοιχεί στο επιπλέον δίωρο που απασχολούνται, καθώς και για το επίδομα ανθυγιεινής εργασίας. Εξάλλου από το 2005 εκκρεμεί για προσδιορισμό σημαντική εισαγωγή αγωγών συνοριοφυλάκων-αστυνομικών για το επίδομα ειδικής απασχόλησης, ενώ από το έτος 2008 άρχισε να συσσωρεύεται στο δικαστήριο μεγάλος αριθμός ομαδικών αγωγών υπαλλήλων του ΙΚΑ για την καταβολή οικονομικού κινήτρου, καθώς και αγωγές πυροσβεστών για καταβολή επιδόματος επικίνδυνης εργασίας και νυχτερινής απασχόλησης.
Σε όλες τις διοικητικές διαφορές ουσίας που εισάγονται σε πρώτο βαθμό στο Διοικητικό Πρωτοδικείο της Αθήνας, ο πολίτης θα πρέπει να αναμένει περίπου 8 – 10 χρόνια για να πάρει τελεσίδικη απόφαση.