«Ελπίζω πως θα περάσει τελικά σε ΑΕΙ της Αθήνας. Στην περίπτωση που εισαχθεί σε κάποιο περιφερειακό, ναι μεν θα εγγραφεί, αλλά θα το σκεφτούμε εάν τελικά φοιτήσει ή εάν θα ξαναπροσπαθήσει του χρόνου», λέει χαρακτηριστικά στην «Κ» η κ. Σοφία Τριανταφύλλου, ο γιος της οποίας έλαβε μέρος στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις. Οι απόψεις της αγγίζουν τον προβληματισμό χιλιάδων άλλων γονιών, που έχουν να σταθμίσουν δύο δεδομένα: το κόστος σπουδών μακριά από την οικογενειακή εστία και τη ζήτηση από την αγορά εργασίας του πτυχίου κάποιου περιφερειακού ΑΕΙ. Για παράδειγμα, πολλά παιδιά, κάτοικοι Αθήνας ή Θεσσαλονίκης, «μεταναστεύουν» κάθε χρόνο για σπουδές στις «ακριτικές» Νομική Κομοτηνής, Ιατρική Αλεξανδρούπολης ή τα Παιδαγωγικά Φλώρινας και Ρόδου. Αντίθετα, σκέφτονται σοβαρά να «μετακομίσουν» εάν εισαχθούν σε περιφερειακά τμήματα ΑΕΙ με χαμηλή ζήτηση από την αγορά εργασίας ή θολό επαγγελματικό στίγμα.
Εκτιμάται ότι τα 2/3 των περιφερειακών ΤΕΙ έχουν πληρότητα σπουδαστών μικρότερη από 35%, ενώ πολλοί υποψήφιοι δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους. Παράλληλα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), μόνο το 56% των φοιτητών μας παίρνουν -σε ετήσια βάση- πτυχίο.
Ταυτόχρονα, περισσότερο από 10% αυξάνονται κάθε χρόνο οι εισακτέοι των κεντρικών ΑΕΙ λόγω των μετεγγραφών από τα περιφερειακά ιδρύματα. Με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία του υπ. Παιδείας, λόγω μετεγγραφών, η αύξηση των εισακτέων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2006 ήταν 14,61%, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 12,91%, στο ΕΜΠ 8,29% και στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 8,11%.
Το κόστος σπουδών «εκτός έδρας» υπολογίζεται σε περίπου 10.000 ευρώ ετησίως για τις οικογένειες των φοιτητών, δηλαδή συνολικά το πτυχίο «κοστίζει» περίπου 50.000 ευρώ, με δεδομένη την εύλογη καθυστέρηση στο χρόνο αποφοίτησης.
Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ, που επεξεργάστηκε τα στοιχεία αντίστοιχης έρευνας της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος, οι γονείς ξοδεύουν περί το ένα δισ. ευρώ για τη διαμονή, τη διατροφή και τις μετακινήσεις των παιδιών που σπουδάζουν μακριά από το σπίτι τους. Το ποσό αυτό αναλογεί στο 70% του ετήσιου κονδυλίου για τις σπουδές των παιδιών στο πανεπιστήμιο, το οποίο φθάνει το 1,44 δισ. ευρώ ετησίως. Από αυτά, τα 342 εκατ. ευρώ δίνονται για σπουδές στο εξωτερικό, ενώ για τα δίδακτρα των ελληνικών κολεγίων και των μεταπτυχιακών (είτε ΑΕΙ είτε κολεγίων) καταβάλλονται περί τα 60 εκατ. ευρώ.