Τι υποτίμησε ο Ελ. Βενιζέλος

Τι υποτίμησε ο Ελ. Βενιζέλος

2' 3" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δύο πράγματα, ωστόσο, στα οποία όντως ο Βενιζέλος δεν απέδωσε τότε τη δέουσα βαρύτητα, ήταν οι εφεδρείες του εθνικισμού των Τούρκων, ιδίως όταν αυτοί θα αγωνίζονταν για την εθνική επιβίωσή τους, και η διαφαινόμενη στήριξη των εθνικιστών από τους μπολσεβίκους. Του πρώτου η υποτίμηση φαίνεται από αυτά που θα υποστήριζε απαντώντας στον Lloyd George στις 5 Οκτωβρίου 1920, περί «κοπώσεως» των Τούρκων και ελπιζόμενης κατά βάθος και από αυτούς επιβολής της ειρήνης από τις προελαύνουσες ελληνικές δυνάμεις. Η υποτίμηση του δεύτερου, δηλαδή των καθοριστικών συνεπειών που θα είχε η ανταπόκριση της Μόσχας στο τολμηρό άνοιγμα του Κεμάλ -κυρίως για την οργάνωση αξιόμαχου εθνικιστικού στρατού- αποτελεί και ιστορικό παράδοξο: Είναι όντως ανυπολόγιστο το πόσο διευκόλυνε την ευνοϊκή για την Ελλάδα εξέλιξη των επεκτατικών της βλέψεων η απουσία της τσαρικής Ρωσίας από τη διεθνή σκηνή το 1918 – 1920, αλλά και το πόσο έμελλε να συμβάλει στην καταστροφή του βενιζελικού επιτεύγματος η συμμαχία της σοβιετικής Ρωσίας με την κεμαλική Τουρκία τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Ηδη τον Αύγουστο του 1920, οι μπολσεβίκοι επετίθεντο κατά των Αρμενίων, και τον Σεπτέμβριο το ίδιο θα έκαναν οι κεμαλικοί από το Νότο, εδραιώνοντας την απευθείας επαφή μεταξύ Αγκυρας και Μόσχας. Και αυτό καθιστά ακόμα βαρύτερο το σφάλμα του Βενιζέλου να επιβάλει ελληνική στρατιωτική αδράνεια από τον Αύγουστο του 1920, την επαύριο των θριάμβων της πρώτης εκστρατείας, όταν το κεμαλικό κίνημα βρισκόταν στα πρόθυρα της διάλυσης. Σε συνδυασμό με την παρορμητική του απόφαση και την εμμονή στη διεξαγωγή εκλογών, θα στοίχιζε στον Βενιζέλο την απώλεια της εξουσίας, και στην Ελλάδα αυτήν του μικρασιατικού Ελληνισμού. Φυσικά, ήταν αδύνατον -αλλά και δεν θέλησε- να υπολογίσει τον φανατισμό και την πολιτική αγνωμοσύνη των τότε Ελλήνων. Ούτε μπορούσε, φυσικά, να διανοηθεί την καταστροφική πολιτική των παντελώς ακατάλληλων για τις περιστάσεις διαδόχων του. Εν πάση περιπτώσει, όπως γράφηκε πρόσφατα σε εξάτομη ιστορία του τουρκικού εθνικιστικού κινήματος, που εκδόθηκε από την Τουρκική Ιστορική Εταιρεία -μαρτυρία βαρύνουσα διπλά δηλαδή- γεγονός παραμένει ότι οι συνθήκες των Σεβρών, «όπως υπογράφηκαν, συνιστούσαν έναν τρομερό θρίαμβο για την Ελλάδα, μια κορύφωση που άρμοζε στις πονηρές και δόλιες, αλλά λαμπρές και εύστοχες μεθόδους (deceitful but brilliant wheeling and dealing) που ο Βενιζέλος είχε μετέλθει τα προηγούμενα δύο χρόνια. Αν είχαν πλήρως εφαρμοσθεί, η Ελλάδα θα είχε αναδειχθεί η κυριότερη δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου, όπως είχαν σχεδιάσει και ελπίσει ο Lloyd George και ο Βενιζέλος».*

* St. J. Shaw, From Empire to Republic, the Turkish War of National Liberation, 1918 – 1923, Αγκυρα (T­rk Tahri Kumuru Basimevi) 2000, III, 1, 1149.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή